Gonocephalum granulatum
| Gonocephalum granulatum | |||
| (Fabricius, 1791) | |||
_(35403321050).png) Gonocephalum granulatum pusillum | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Nadrodzina | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Podplemię | |||
| Rodzaj | |||
| Podrodzaj |
Gonocephalum s.str. | ||
| Gatunek |
Gonocephalum (Gonocephalum) granulatum | ||
| Synonimy | |||
| |||
Gonocephalum granulatum – gatunek chrząszcza z rodziny czarnuchowatych i podrodziny Tenebrioninae.
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1791 roku przez Johana Christiana Fabriciusa pod nazwą Opatrum granulatum. Wyróżnia się w jego obrębie cztery podgatunki[1]:
- Gonocephalum granulatum granulatum (Fabricius, 1791)
- Gonocephalum granulatum meridionale (Küster, 1849)
- Gonocephalum granulatum nigrum (Küster, 1849)
- Gonocephalum granulatum pusillum (Fabricius, 1791)
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Chrząszcz o ciele długości od 6,5 do 8 mm, w zarysie owalnym z równoległymi bokami[2][3]. Ubarwienie jest czarne, lecz przyżyciowo zwykle ciało pokrywa szarobrunatny nalot z gliny[3]. Głowa jest mocno poprzeczna, tak szeroka jak przedplecze[2], punktowana ziarnisto[3], zaopatrzona w oczy całkowicie podzielone występami policzków[2]. Stosunkowo krótkie czułki mają człony coraz szersze począwszy od siódmego. Przedplecze ma boczne brzegi łukowato zaokrąglone, delikatnie karbowane, bardzo krótko oszczecinione, lekko przed wyraźnie ostrymi kątami tylnymi wycięte[2][3]. Tarczka ma dość duże rozmiary i trójkątny kształt[3]. Dwukrotnie dłuższe niż szerokie[2] pokrywy mają słabo zaznaczone kąty barkowe, zaokrąglone wierzchołki, oraz dołkowate punktowanie rzędów. Odnóża są krótkie; uzębiona przednia ich para pełni funkcje grzebne[3]. Golenie przedniej pary są słabiej ku szczytom rozszerzone niż u G. pygmaeum, osiągając tam szerokość równą długości trzech początkowych członów stopy razem wziętych[2]. Golenie pozostałych par są dość chude, słabo rozszerzone ku szczytom[3].
Ekologia i występowanie[edytuj | edytuj kod]
Owad ten bytuje na glebie siedlisk o stepowym charakterze i piaszczystym podłożu. Owady dorosłe aktywne są ciągu dnia i spotykane wśród suchych traw, na pobrzeżach wód i przy korzeniach drzew. Larwy przechodzą rozwój w glebie, gnijących roślinach i detrytusie[2][3].
Gatunek palearktyczny, znany z Hiszpanii, Francji, Niemiec, Austrii, Włoch, Czech, Słowacji, Węgier, Ukrainy, Chorwacji, Serbii, Czarnogóry, Rumunii, Bułgarii, Albanii, Macedonii Północnej, Grecji, europejskiej[1][2] i syberyjskiej części Rosji[4], Maroka, azjatyckiej części Turcji, Armenii, Azerbejdżanu, Syrii, Kazachstanu, Turkmenistanu, Iranu, Afganistanu, Mongolii i Chin[2]. W Polsce stwierdzony jednokrotnie w XIX wieku na Dolnym Śląsku – przypuszczalnie błędnie[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Gonocephalum granulatum (Fabricius, 1791). [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2023-09-01].
- ↑ a b c d e f g h i Vladimir Novák: Beetles of the family Tenebrionidae of Central Europe. Praga: Academia, 2014, s. 203-235, seria: Zoological Keys.
- ↑ a b c d e f g h Zdzisława Stebnicka: Klucze do oznaczania owadów Polski Część XIX Chrząszcze – Coleoptera z. 91 Czarnuchowate – Tenebrionidae, Boridae. Wrocław: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, 1991, s. 36-38.
- ↑ a b B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska. Chrząszcze – Coleoptera. Cucujoidea, część 3. „Katalog Fauny Polski”. 23 (14), 1987.