Jan Syrový

Jan Syrový
	; Gen. Jan Syrový (1938)
	generał armii
Data i miejsce urodzenia	24 stycznia 1888 ; Třebíč
Data i miejsce śmierci	17 października 1970 ; Praga
	Przebieg służby
Siły zbrojne	Armia Czechosłowacka
Jednostki	Korpus Czechosłowacki
Stanowiska	minister obrony narodowej, premier rządu, zastępca prezydenta
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa
	Odznaczenia
	[[Plik:\|40px\|border\|link=Order Gwiazdy Jerzego Czarnego\|]]
	Multimedia w Wikimedia Commons

Następująca wersja przejrzana tej strony, którą oznaczono 19 sty 2018, była oparta na tej wersji.

Jan Syrový (ur. 24 stycznia 1888 w Třebíču, zm. 17 października 1970 w Pradze) – czeski generał armii, minister obrony narodowej, premier rządu, konstytucyjny prezydent Republiki Czechosłowackiej.

Życiorys

W 1907 ukończył liceum budowlane w Brnie. Potem pracował w różnych firmach budowlanych po całej ojczyźnie i w 1912 w Rosji. Przed I wojną światową objął stanowisko asystenta budowlanego w Warszawie.

Po wybuchu wojny wstąpił do Drużyny Czeskiej i został oficerem Korpusu Czechosłowackiego w Rosji. W 1917 w bitwie pod Zborowem stracił prawe oko. W latach 1918–1920, w stopniu generała brygady, był głównym dowódcą Korpusu Czechosłowackiego w Rosji. Kierował walkami na Uralu i Syberii. Kierując powolną ewakuacją Korpusu wzdłuż kolei transsyberyjskiej, Syrový przyczynił się do kapitulacji stanowiącej straż tylną 5 Dywizji Strzelców Polskich przed bolszewikami, na stacji Klukwiennaja. Polska dywizja stanowiła ariergardę. Toczyła ona liczne walki z oddziałami „czerwonych”, regularnymi oddziałami i partyzanckimi. Ponosiła przy tym ogromne straty. 23 grudnia na węzłowej stacji Tajga Czesi nie chcieli przyjmować polskich pociągów. Oddziały 5 DP przegrupowały się w stronę Krasnojarska. Tam jednak wybuchło powstanie, a „czerwona” 5 Armia dokonała obejścia linii kolejowej. Ostatecznie część transportów dywizji dostała się w ich ręce. Część oddziałów polskich przedarła się w walce przez to miasto. Zostały jednak zablokowane w Klukwiennej. Prośba do gen. Syrowego o udzielenie pomocy spotkała się z brutalną odmową. W dniu 10 stycznia 1920 r.^[1].

W latach 1920–1924 ziemski komendant wojskowy w Czechach, 1924–1927 podnaczelnik, 1927–1933 naczelnik Sztabu Głównego Wojska Czechosłowackiego i 1933–1938 generalny inspektor wojskowy. Od 1923 generał dywizji i z 1926 generał armii.

Od marca do października 1926 oraz od września 1938 do kwietnia 1939 minister obrony narodowej. Od 22 września do 1 grudnia 1938 premier rządu, który m.in. 30 września 1938 przyjął dyktat z Monachium. W dniach 5 października – 30 listopada 1938 sprawował funkcję konstytucyjnego prezydenta Republiki Czechosłowackiej.

Na początku okupacji niemieckiej odszedł z życia publicznego. W 1945 oskarżony o kolaborację z Niemcami; w 2 lata później skazany wyrokiem Sądu Narodowego na 20 lat więzienia. W 1960 ułaskawiony. Potem pracował jako nocny stróż i w 1964 odszedł na emeryturę.

Zmarł 17 października 1970 w Pradze i został pochowany na Cmentarzu Olszańskim.

Odznaczenia

Order Sokoła (Czechosłowacja)
Krzyż Wojenny Czechosłowacki (1914-1918)
Czechosłowacki Medal Zwycięstwa 1918
Czechosłowacki Medal Rewolucyjny
Wieki Oficer Orderu Korony (Belgia)
Krzyż Wojenny 1914-1918 (Belgia)
Order Krzyża Orła I klasy (Estonia)
Wielki Oficer Orderu Legii Honorowej (Francja)
Komandor Orderu Legii Honorowej (Francja)
Oficer Orderu Legii Honorowej (Francja)
Kawaler Orderu Legii Honorowej (Francja)
Krzyż Wojenny 1914-1918 z palmą (Francja)
Krzyż Wielki Orderu Feniksa (Grecja)
Medal Zasługi Wojskowej (Grecja)
Złota i Srebrna Gwiazda Orderu Skarbu Świętego (Japonia)
Order św. Sawy (Jugosławia)
Order Białego Orła I klasy (Jugosławia)
Order Białego Orła II klasy (Jugosławia)
Wielki Oficer Orderu Gwiazdy Jerzego Czarnego (Jugosławia)
Krzyż Wielki Orderu Witolda Wielkiego (Litwa)
Order Pogromcy Niedźwiedzia (Łotwa)
Krzyż Wielki Orderu Trzech Gwiazd (Łotwa)
Wielka Wstęga Orderu Alawitów (Maroko)
Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (Polska)
Order Gwiazdy Rumunii I klasy (Rumunia)
Order Korony Rumunii II klasy (Rumunia)
Order Wiernej Służby I klasy (Rumunia)
Krzyż Pamiątkowy za Wojnę 1916-1918 (Rumunia)
Order Świętego Jerzego IV klasy (Imperium Rosyjskie)
Order Świętego Włodzimierza IV klasy (Imperium Rosyjskie)
Order Świętej Anny IV klasy (Imperium Rosyjskie)
Order Świętego Stanisława III klasy (Imperium Rosyjskie)
Wielka Wstęga Orderu Sławy (Tunezja)
Honorowy Rycerz Komandor Orderu Łaźni (Wielka Brytania)
Wielki Oficer Orderu Korony Włoch (Włochy)
Krzyż Zasługi Wojennej (Włochy)

Przypisy

↑ Henryk Bagiński: Wojsko polskie na Wschodzie 1914–1920. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1921, s. 584–586.

Bibliografia

Josef Tomeš i kol., Český biografický slovník XX. století 3, Praga 1999, ISBN 80-7185-247-3
Mgr. Pavel Šrámek – Vojenské osobnosti předválečné armády (Wojenne osobistości przedwojennej armii)

[1] Henryk Bagiński: Wojsko polskie na Wschodzie 1914–1920. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1921, s. 584–586.

[a-2] W latach 1918–1920 Republika Czecho-Słowacka

[b-3] Na uchodźstwie

[c-4] W 1990 Czechosłowacka Republika Federacyjna

[1]

[A]

[B]

[C]

Republika Czechosłowacka^[A]	Karel Kramář (1918–1919) Vlastimil Tusar (1919–1920) Jan Černý (1920–1921) Edvard Beneš (1921–1922) Antonín Švehla (1922–1926) Jan Černý (1926) Antonín Švehla (1926–1929) František Udržal (1929–1932) Jan Malypetr (1932–1935) Milan Hodža (1935–1938) Jan Syrový (1938)
Republika Czecho-Słowacka	Jan Syrový (1938) Rudolf Beran (1938–1939)
Tymczasowy Rząd Czechosłowacji	Jan Šrámek (1940–1945)^[B]
Republika Czechosłowacka	Zdeněk Fierlinger (1945–1946) Klement Gottwald (1946–1948)
Republika Czechosłowacka Czechosłowacka Republika Socjalistyczna	Klement Gottwald (1948) Antonín Zápotocký (1948–1953) Viliam Široký (1953–1963) Jozef Lenárt (1963–1968) Oldřich Černík (1968–1970) Lubomír Štrougal (1970–1988) Ladislav Adamec (1988–1989) Marián Čalfa (1989–1990)
Czeska i Słowacka Republika Federacyjna^[C]	Marián Čalfa (1990–1992) Jan Stráský (1992)