Koalicja KO-PSL-PL2050-NL

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Koalicja 15 października
Ilustracja
Podpisanie umowy koalicyjnej przez Donalda Tuska, Władysława Kosiniaka-Kamysza, Szymona Hołownię, Włodzimierza Czarzastego i Roberta Biedronia w Senacie RP.
Państwo

 Polska

Data założenia

10 listopada 2023

Partie
członkowskie

PO, PSL, NL, Polska 2050, Nowoczesna, iPL

Ideologia polityczna

Proeuropeizm, demokracja liberalna

Grupa w Parlamencie
Europejskim

Europejska Partia Ludowa (PO, PSL), Odnówmy Europę (Polska 2050), Postępowy Sojusz Socjalistów i Demokratów (Nowa Lewica)

Obecni posłowie
238/457
[a]
Obecni senatorowie
61/100
[b]
Obecni eurodeputowani
25/52
[c]
Obecni radni wojewódzcy
295/552
Premier Donald Tusk
Członkowie trzeciego rządu Donalda Tuska
Wicepremier Władysław Kosiniak-Kamysz
Wicepremier Krzysztof Gawkowski

Koalicja KO-PSL-PL2050-NL, Koalicja KO-TD-NL (popularyzowana nazwa: Koalicja 15 października[1] lub obraźliwie przez opozycję: Koalicja 13 grudnia[2]) – polska koalicja rządowa Koalicji Obywatelskiej (Platforma Obywatelska, Inicjatywa Polska, Nowoczesna), Polski 2050, Polskiego Stronnictwa Ludowego (PSL i Polska 2050 w czasie wyborów współtworzyły Trzecią Drogę) i Nowej Lewicy. Umowa koalicyjna pomiędzy ugrupowaniami tworzącymi rząd została podpisana 10 listopada 2023 roku[3], zaś popierany przez koalicję trzeci rząd Donalda Tuska został zaprzysiężony przez prezydenta 13 grudnia 2023 roku[4].

Ugrupowania tworzące koalicję reprezentują szerokie spektrum poglądów – w jej skład wchodzą partie prezentujące poglądy od lewicowych po centroprawicowe[5]. Koalicja dysponuje w Sejmie X kadencji 241 mandatami, a także jest wspierana przez Lewicę Razem (7 mandatów), która w czasie wyborów parlamentarnych startowała z list Nowej Lewicy[6][7].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Przed wyborami parlamentarnymi w 2023 roku część polityków ówczesnej opozycji (w tym m.in. Donald Tusk[8]) apelowała, aby Koalicja Obywatelska, Polska 2050, Polskie Stronnictwo Ludowe oraz Nowa Lewica stworzyły jedną listę do Sejmu[9]. Ostatecznie ugrupowania te wystartowały w wyborach parlamentarnych w trzech blokach – Polska 2050 i Polskie Stronnictwo Ludowe utworzyły koalicję polityczną o nazwie Trzecia Droga[10]. W wyborach do Senatu ugrupowania postępowały zgodnie z zawartym paktem senackim, w myśl którego podmioty biorące w nim udział nie wystawiały przeciwko sobie kandydatów w jednomandatowych okręgach wyborczych[11].

W wyborach parlamentarnych Koalicja Obywatelska, Trzecia Droga oraz Nowa Lewica uzyskały łącznie 248 mandatów w Sejmie, zaś kandydaci paktu senackiego zdobyli 66 mandatów w Senacie[12]. Nowym marszałkiem Sejmu został Szymon Hołownia[13] (Polska 2050), a marszałkiem Senatu Małgorzata Kidawa-Błońska (Platforma Obywatelska)[14].

Zarówno Prawo i Sprawiedliwość, jak i koalicja złożona z Koalicji Obywatelskiej, Trzeciej Drogi oraz Lewicy przekazały prezydentowi informację o dysponowaniu niezbędną większością 231 głosów niezbędnych do uzyskania wotum zaufania[15]. Kandydatami na stanowisko Prezesa Rady Ministrów byli odpowiednio Mateusz Morawiecki (dotychczasowy premier z PiS) oraz Donald Tusk (przewodniczący Platformy Obywatelskiej, premier koalicji PO-PSL w latach 2007–2014)[16]. 6 listopada 2023 w orędziu Andrzej Duda ogłosił, że powoła na stanowisko premiera Mateusza Morawieckiego[15]. Oficjalnie desygnował go na to stanowisko 13 listopada 2023, w dniu pierwszego posiedzenia Sejmu X kadencji, po wcześniejszym przyjęciu rezygnacji drugiego rządu Mateusza Morawieckiego[17]. Decyzja prezydenta spotkała się z krytyką wielu polityków, publicystów i politologów[18].

Umowa koalicyjna pomiędzy Koalicją Obywatelską, Polską 2050, Polskim Stronnictwem Ludowym i Nową Lewicą została podpisana 10 listopada 2023 roku[3]. 11 grudnia 2023 roku trzeci rząd Mateusza Morawieckiego nie uzyskał w Sejmie wotum zaufania[19]. Następnie Sejm RP wybrał Donalda Tuska na stanowisko Prezesa Rady Ministrów. 12 grudnia 2023 Sejm wybrał proponowanych przez niego członków Rady Ministrów w głosowaniu łącznym. Za tą decyzją głosowało 248 posłów. Trzeci rząd Donalda Tuska został zaprzysiężony przez prezydenta 13 grudnia 2023 roku[20].

Inne nazwy koalicji[edytuj | edytuj kod]

W wygłoszonym przez siebie exposé Donald Tusk określał koalicję KO-PSL-PL2050-NL mianem koalicji 15 października[21] nawiązującą do daty zwycięskich wyborów, co stało się jej nieoficjalną nazwą, popularyzowaną przez polityków obozu rządowego oraz część mediów. Politycy Prawa i Sprawiedliwości oraz część mediów prawicowych określili koalicję mianem koalicji 13 grudnia[22][23]. Nazwa nawiązywała do daty powołania rządu przez prezydenta Andrzeja Dudę 13 grudnia 2023 oraz była aluzją do 42. rocznicy wprowadzenia stanu wojennego w Polsce 13 grudnia 1981 przez gen. Wojciecha Jaruzelskiego[24]. Posłowie partii Prawo i Sprawiedliwość stosują również nazwę koalicja ośmiu gwiazdek, będącą nawiązaniem do ocenzurowanej wersji wulgarnego hasła obrażającego partię stosowanego przez wielu przeciwników PiS, popularnego w szczególności w czasie protestów Ogólnopolskiego Strajku Kobiet[25][26]. Politolog i historyk prof. Antoni Dudek nazwał koalicję mianem koalicji kordonowej mającą być w zamierzeniu jej twórców kordonem wokół partii Prawo i Sprawiedliwość, choć używał też określenia koalicja kolorowa ze względu na dużą liczbę partii politycznych tworzącą koalicję[27]. Wiadomości TVP użyły natomiast w momencie powstania trzeciego rządu Donalda Tuska określenia koalicja Tuska nawiązującego do nazwiska premiera koalicyjnego rządu Donalda Tuska[28]. Przed przejęciem władzy przez koalicję jej zwolennicy określali ją również mianem opozycji demokratycznej[29][30].

Postulaty koalicji[edytuj | edytuj kod]

Liderzy koalicji

Podpisana przez ugrupowania tworzące koalicję 10 listopada 2023 roku umowa koalicyjna zakłada m.in.[31][32][33][34][35]:

  • podwyżki dla sfery budżetowej, w tym nauczycieli
  • zwiększenie wydatków na służbę zdrowia
  • uproszczenie podatków
  • jawność finansów publicznych
  • przywrócenie korzystnych warunków do rozwoju działalności gospodarczej
  • odpolitycznienie spółek Skarbu Państwa
  • uzupełnienie świadczeń społecznych
  • stworzenia warunków dla istotnego przyspieszenia tempa oddawania nowych mieszkań
  • likwidację Centralnego Biura Antykorupcyjnego
  • odblokowanie środków z Krajowego Planu Odbudowy
  • przywrócenie niezależności i apolityczności prokuratury oraz apolitycznego i konstytucyjnego kształtu Krajowej Rady Sądownictwa i Sądu Najwyższego
  • odpolitycznienie, przywrócenie autonomii uczelni oraz wyższy poziom finansowania
  • zwiększenie udziału odnawialnych źródeł energii w produkcji energii elektrycznej
  • poprawa poziomu ochrony polskich lasów, rzek i powietrza
  • większy udział samorządów w podatku PIT
  • wzmocnienie praw kobiet i unieważnienie wyroku Trybunału Konstytucyjnego w sprawie aborcji z dnia 22 października 2020 roku
  • rozliczenie rządów Zjednoczonej Prawicy – rozliczenie osób odpowiedzialnych za usiłowanie bezprawnej zmiany ustroju państwa oraz za naruszenia konstytucji, ustaw i praworządności, a także za upartyjnienie instytucji publicznych, za sprzeniewierzenie pieniędzy publicznych i za ich bezprawne, niecelowe i niegospodarne wydatkowania oraz stworzenie komisji śledczych w obszarach wymagających szczegółowego i transparentnego zbadania
  • postawienie przed sądami i prokuraturą osób winnych przekroczenia uprawnień i niedopełnienia obowiązków przez urzędników i innych funkcjonariuszy publicznych, a także nakłaniania do takiego działania, sprzeniewierzenia środków publicznych na cele partyjne i osobiste, nepotyzmu w instytucjach publicznych i w spółkach Skarbu Państwa oraz korupcji politycznej, w tym powoływania się na wpływy, zorganizowanego systemu siania nienawiści w mediach rządowych i w innych środkach masowej komunikacji, skierowanego przeciwko obywatelom, działaczom opozycji i organizacji pozarządowych, wykorzystywania środków i instytucji publicznych, takich jak media i spółki Skarbu Państwa, do wpływania na decyzje wyborcze społeczeństwa, fałszerstw dokumentów i fałszerstw urzędniczych.

Przedstawiciele poszczególnych partii tworzących koalicję w trzecim rządzie Donalda Tuska[36][edytuj | edytuj kod]

 Osobny artykuł: Trzeci rząd Donalda Tuska.

Koalicja Obywatelska[edytuj | edytuj kod]

Platforma Obywatelska[edytuj | edytuj kod]

Nowoczesna[edytuj | edytuj kod]

Inicjatywa Polska[edytuj | edytuj kod]

Trzecia Droga[edytuj | edytuj kod]

Polskie Stronnictwo Ludowe[edytuj | edytuj kod]

Polska 2050[edytuj | edytuj kod]

W trzecim rządzie Donalda Tuska ministrem funduszy i polityki regionalnej została Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz niebędąca członkiem partii Polska 2050 Szymona Hołowni, jednak pełniąca funkcję dyrektora Instytutu Strategie 2050 działającego przy ruchu Polska 2050[37].

Nowa Lewica[edytuj | edytuj kod]

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Bez wspieranych przez koalicję posłów Lewicy Razem
  2. ↑ Bez wspieranych przez koalicję senatorów Lewicy Razem oraz Koła Senackiego Niezależni i Samorządni
  3. ↑ Łączna liczba mandatów zdobytych przez: KKW Koalicja Europejska PO PSL SLD Zieloni i KW Wiosna Roberta Biedronia

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Koalicja 15 października przejmuje władzę. Donald Tusk przedstawił wartości i program swojego rządu [online], fakty.tvn24.pl, 12 grudnia 2023 [dostęp 2023-12-17] (pol.).
  2. ↑ Joanna Borowiak: "Koalicja 13 grudnia" złamała dzisiaj wszelkie zasady praworządności i demokracji [online], gazetaprawna.pl, 20 grudnia 2023 [dostęp 2024-04-05] (pol.).
  3. ↑ a b MLG, Umowa koalicyjna podpisana. „Idzie bezpieczna zmiana” [online], www.money.pl, 10 listopada 2023 [dostęp 2023-12-17] (pol.).
  4. ↑ Prezydent powołał Premiera oraz Radę Ministrów [online], Prezydent.pl.
  5. ↑ Daniel Tilles, Who’s who in Poland’s new government [online], Notes From Poland, 13 grudnia 2023 [dostęp 2023-12-18] (ang.).
  6. ↑ Partia Razem bez ministerstw. Zandberg: nie udało się wynegocjować gwarancji realizacji naszych postulatów [online], www.pap.pl [dostęp 2023-12-18].
  7. ↑ Wybory do Sejmu i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej w 2023 r. [online], sejmsenat2023.pkw.gov.pl [dostęp 2024-03-04] (pol.).
  8. ↑ Tusk o apelu o jedną listę opozycji: to miód na moje serce [online], www.pap.pl [dostęp 2023-12-17].
  9. ↑ Wyborcza.pl [online], wyborcza.pl [dostęp 2023-12-17].
  10. ↑ Polska 2050 i PSL pójdą razem do wyborów jako „Trzecia droga” [online], Rzeczpospolita [dostęp 2023-12-17] (pol.).
  11. ↑ Redakcja, Opozycja zawarła pakt senacki. Co to konkretnie oznacza? [online], www.polityka.pl, 2023 [dostęp 2023-12-17] (pol.).
  12. ↑ Demokratyczna koalicja zdobyła 248 mandatów w Sejmie [online], oko.press [dostęp 2023-12-17] (pol.).
  13. ↑ Biografia [online], marszalek.sejm.pl [dostęp 2023-12-17].
  14. ↑ Małgorzata Kidawa-Błońska Marszałkiem Senatu RP XI kadencji, [w:] Senat.gov.pl [online].
  15. ↑ a b Prezydent wskazał, komu powierzy misję tworzenia rządu [online], Onet Wiadomości, 6 listopada 2023 [dostęp 2023-12-17] (pol.).
  16. ↑ Premier hopeful emerges in Poland | Northwest Arkansas Democrat-Gazette [online], www.nwaonline.com, 25 października 2023 [dostęp 2023-12-17] (ang.).
  17. ↑ Prezydent desygnował na premiera Mateusza Morawieckiego. „Wierzę, że premier sformuje rząd i znajdzie większość” [online], www.gazetaprawna.pl, 13 listopada 2023 [dostęp 2023-12-17] (pol.).
  18. ↑ Rząd Mateusza Morawieckiego zaprzysiężony. Politycy komentują [online], wnp.pl [dostęp 2023-12-17] (pol.).
  19. ↑ Telewizja Polska S.A, Prezydent przyjął dymisję rządu Mateusza Morawieckiego [online], www.tvpparlament.pl [dostęp 2023-12-17] (pol.).
  20. ↑ Rząd Donalda Tuska zaprzysiężony [online], www.rmf24.pl [dostęp 2023-12-17] (pol.).
  21. ↑ Koalicja 15 października przejmuje władzę. Donald Tusk przedstawił wartości i program swojego rządu [online], fakty.tvn24.pl, 12 grudnia 2023 [dostęp 2023-12-14] (pol.).
  22. ↑ Koalicja 13 grudnia? Fala komentarzy po zaprzysiężeniu [online], wydarzenia.interia.pl [dostęp 2023-12-16] (pol.).
  23. ↑ Nie będzie wielkiego mitu „Koalicji 15 Października” [online], wpolityce.pl [dostęp 2023-12-16] (pol.).
  24. ↑ Andrzej Duda i totalna kohabitacja. Czy Donald Tusk zostanie premierem 13 grudnia? [online], Rzeczpospolita [dostęp 2023-12-16] (pol.).
  25. ↑ Koalicja ośmiu gwiazdek podpisała pakt. Kosiniak-Kamysz znowu został ograny przez Tuska, a wyborcy pozbawieni obietnic [online], wpolityce.pl [dostęp 2024-02-03].
  26. ↑ Co oznacza 8 gwiazdek, ***** ***? Finisz kampanii wyborczej [online], radiozet.pl [dostęp 2024-02-03].
  27. ↑ MMIK, „Kordonowa koalicja” Tuska się nie rozpadnie. Dlaczego? Prof. Dudek wyjaśnił [online], wiadomosci.wp.pl, 24 października 2023 [dostęp 2023-12-16] (pol.).
  28. ↑ „Wiadomości” TVP uderzają w nowy rząd. „Koalicja Tuska prze do przejęcia mediów” [online], Onet Kultura, 12 grudnia 2023 [dostęp 2023-12-16] (pol.).
  29. ↑ Opozycja demokratyczna zapowiada kolejne spotkanie ws. utworzenia nowego rządu [online], forsal.pl, 28 października 2023 [dostęp 2023-12-18] (pol.).
  30. ↑ Wyborcza.pl [online], wyborcza.pl [dostęp 2023-12-18].
  31. ↑ Pełna treść umowy koalicyjnej [DOKUMENT] [online], www.gazetaprawna.pl, 10 listopada 2023 [dostęp 2023-12-18] (pol.).
  32. ↑ Robert Kędzierski, Umowa koalicyjna podpisana. Najważniejsze założenia punkt po punkcie [online], www.money.pl, 11 listopada 2023 [dostęp 2023-12-18] (pol.).
  33. ↑ Jacek Misztal, Co zawiera umowa koalicyjna? CBA do likwidacji, więcej mieszkań i kwestia atomu [online], Bankier.pl, 10 listopada 2023 [dostęp 2023-12-18] (pol.).
  34. ↑ Umowa koalicyjna podpisana. Co zawiera dokument? [online], www.gazetaprawna.pl, 10 listopada 2023 [dostęp 2023-12-18] (pol.).
  35. ↑ Co zawiera umowa koalicyjna? Główne założenia [online], Demagog [dostęp 2023-12-18] (pol.).
  36. ↑ Druk nr 96 Przedstawiony przez Prezesa Rady Ministrów wniosek w sprawie wyboru członków Rady Ministrów [online].
  37. ↑ O nas – Instytut Strategie 2050 [online], web.archive.org, 12 maja 2022 [dostęp 2023-12-17] [zarchiwizowane z adresu 2022-05-12].
Koalicje rządowe w Polsce
II RP (1918–1939)
PRL (1952–1989)
III RP (od 1989)
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Koalicja_KO-PSL-PL2050-NL&oldid=73631808”