Kobyla Góra (województwo wielkopolskie)
51°22′43″N 17°50′18″E/51,378611 17,838333| wieś | |
 Centrum wsi Kobyla Góra | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
202 m n.p.m. |
| Liczba ludności |
ok. 2000 |
| Strefa numeracyjna |
62 |
| Kod pocztowy |
63-507[2] |
| Tablice rejestracyjne |
POT |
| SIMC |
0200035 |
Położenie na mapie gminy Kobyla Góra  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu ostrzeszowskiego  | |
| 51°22′43″N 17°50′18″E/51,378611 17,838333[1]
| |
Kobyla Góra (niem. Kobylagora) – wieś (dawniej miasto) w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie ostrzeszowskim, w gminie Kobyla Góra, ok. 10 km na zachód od Ostrzeszowa i ok. 35 km na południowy zachód od Ostrowa Wielkopolskiego.
Miejscowość jest siedzibą gminy Kobyla Góra.
Kobyla Góra uzyskała lokację miejską przed 1428 rokiem, zdegradowana przed 1900 rokiem[3].
Jest to wieś o charakterze miejskim. Znajduje się tu ośrodek wypoczynkowy, kemping, niewielki zbiornik wodny, zajazd. Punkt wypadowy na Wzgórza Ostrzeszowskie. Położona na terenie Obszaru Chronionego Krajobrazu Wzgórza Ostrzeszowskie i Kotlina Odolanowska.
Miastem partnerskim Kobylej Góry jest niemieckie Kirchenlamitz.
Nazwa[edytuj | edytuj kod]
W 1295 w kronice łacińskiej Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis miejscowość wymieniona jest jako Cobilagora i Kobylagora[4]. W roku 1613 śląski regionalista i historyk Mikołaj Henel z Prudnika wymienił miejscowość w swoim dziele o geografii Śląska pt. Silesiographia podając jej łacińską nazwę: Kobelgura[5].
Części wsi[edytuj | edytuj kod]
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0200041 | Lipnik | część wsi |
| 0200058 | Onufry | część wsi |
| 0200064 | Pustki | część wsi |
| 0200070 | Sójka | część wsi |
| 0200087 | Trzy Kamienie | część wsi |
| 0200093 | Wesoła | część wsi |
Historia[edytuj | edytuj kod]
- Kobyla Góra była pierwszy raz wzmiankowana w 1387 roku, w dokumentach z czasów króla Władysława Jagiełły.
- Prawa miejskie osada posiadała od XV do XIX wieku, czego dowodem jest zachowana do dziś zabudowa rynku o miejskim charakterze.
- Oprócz produkcji rolniczej działalność gospodarcza opierała się na siedmiu młynach, usytuowanych na rzece Meresznicy.
- Z początkiem XVI wieku, Kobyla Góra otrzymała przywilej organizowania jarmarków, od króla Zygmunta Starego, oraz w końcu XVI wieku od króla Zygmunta III Wazy.
- W końcu stycznia 1793 roku, w wyniku II rozbioru Rzeczypospolitej, Kobyla Góra znalazła się w granicach państwa pruskiego, gdzie utraciła status miasta. Stan ten utrzymał się aż do 1918 roku, z wyjątkiem okresu Księstwa Warszawskiego (od 1807 do 1815 roku).
- W okresie zaborów dla Kobylej Góry bardzo ważny był handel. Mimo że w 1793 roku mieszkańcy zrzekli się praw miejskich, to nadal mogli korzystać z możliwości organizacji targów.
- Ważnym wydarzeniem, które ułatwiło kontakty handlowe, było otwarcie w 1860 roku szosy z Ostrzeszowa, przez Kobylą Górę do Sycowa i dalej do Wrocławia.
- Po powstaniu listopadowym władze pruskie ustanowiły w Kobylej Górze Komisariat Obwodowy, celem osłabienia pozycji szlachty polskiej. Stan ten utrzymał się aż do końca panowania zaborcy.
- W 1848 roku, podczas Wiosny Ludów, w Kobylej Górze miał miejsce bunt chłopów.
- Do II poł. XIX w. Kobyla Góra była miejscowością o licznej społeczności żydowskiej. Jeszcze w latach 70. XIX w. Żydzi stanowili 45% z 359 mieszkańców.
- Intensywna emigracja Żydów z Wielkopolski w II poł. XIX w. zmieniła krajobraz etniczny Kobylej Góry. W 1905 liczyła ona 455 mieszkańców, z czego 62% stanowili Polacy, 21% Niemcy i 17% Żydzi. Katolicy stanowili 56% ludności, protestanci 27%.
- W 1908, w ramach prowadzonej w prowincji poznańskiej polityki germanizacyjnej, administracja pruska zmieniła oficjalną nazwę miejscowości z Kobylagora na Heideberg. Nazwa ta utrzymała się do przejęcia władzy przez Polaków w 1919.
- Po 1918 roku, powiat ostrzeszowski został objęty powstaniem wielkopolskim; nie ominęło ono również Kobylej Góry. Sformowane wówczas przez Polaków straże ludowe prowadziły zaciekłe walki z niemieckim Grenzschutzem. W decydujący sposób na przebieg kampanii wpłynęła bitwa pod Ligotą 15 stycznia 1919 roku, wygrana przez powstańców.
- W 1920, na mocy traktatu wersalskiego, miejscowość wraz z większością historycznej Wielkopolski została włączona w skład Rzeczypospolitej Polskiej. Nastąpił odpływ dużej części ludności niemieckiej oraz żydowskiej do Niemiec.
- W 1939 roku miało dojść do połączenia wsi Kobyla Góra i Góry, co było spowodowane małą ilością mieszkańców obu wsi sołeckich (do Kobylej Góry należało wówczas 48 domów). Do połączenia nie doszło z powodu sprzeciwu wojewody poznańskiego. W 1942 roku okupanci niemieccy wprowadzili dla miejscowości kolejno nazwy hitlerowskie Haideberg i Heideberg. Podczas okupacji Niemcy połączyli wioski.
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
- Kościół parafialny pw. św. Jadwigi wybudowany w latach 1807-1808, klasycystyczny.
- Kościół ewangelicko-augsburski zbudowany w 1894.
- Kamienice z ornamentyką klasycystyczną.
- Cmentarz Żydowski i „Pomnik na Cmentarzu”.
Osoby związane z Kobylą Górą[edytuj | edytuj kod]
- Edward Nawrot – ur. 7 października 1947,
zm. 19 września 2005; proboszcz parafii pw. św. Michała Archanioła i Wniebowzięcia NMP w Kiekrzu. - Robert Korzeniowski – ur. 30 lipca 1968, polski lekkoatleta, chodziarz, wielokrotny mistrz olimpijski i świata. Przed ważnymi zawodami odpoczywał i trenował w Kobylej Górze. Honorowy obywatel Kobylej Góry.
Zalew[edytuj | edytuj kod]
Przez miejscowość przepływa rzeka Meresznica, na której w 1978 roku rozpoczęto budowę zapory, która zakończyła się w 1983 roku. Powstały zbiornik - Blewązka, o podłużnym, trójkątnym kształcie, ma powierzchnię 17 hektarów, długość około 900 metrów, a szerokość w najszerszym miejscu - 520 metrów. Jest to popularne miejsce wypoczynku i ośrodek sportów wodnych. W okolicy, oraz nad samym zalewem znajdują się liczne pensjonaty i gospodarstwa agroturystyczne[8].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
- Kobyla Góra (strona ujednoznaczniająca)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 54933
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 491, 492 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 40-41.
- ↑ Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis online
- ↑ Detlef Haberland: Die „Silesiographia” und „Breslo-Graphia” von Nicolaus Henel von Hennenfeld. Arkadiusz Cencora, Diana Codogni-Łańcucka. Wrocław: Biblioteka Uniwersytecka we Wrocławiu, 2011, s. 177. ISBN 978-83-910595-2-4.
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
- ↑ Tomasz Wojciechowski: Kobyla Góra: ubywa wody w zbiorniku na Meresznicy. wlkp24.info. [dostęp 2015-09-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-09-16)]. (pol.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Kobyla Góra – nieoficjalna strona
- Kobylagóra, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IV: Kęs – Kutno, Warszawa 1883, s. 209.
- Siedziba gminy: Kobyla Góra
| Wsie | |
|---|---|
| Osada | |
| Osady leśne | |
| Części wsi | |
| Przysiółki wsi |
|
