Marian Konieczny

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Marian Konieczny
Data i miejsce urodzenia

13 stycznia 1930
Jasionów

Data i miejsce śmierci

25 lipca 2017
Jaroszowiec

Narodowość

polska

Alma Mater

Akademia Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie

Dziedzina sztuki

rzeźba

Ważne dzieła
Odznaczenia
Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski Order Sztandaru Pracy II klasy Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Medal 30-lecia Polski Ludowej Medal 40-lecia Polski Ludowej Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”
Multimedia w Wikimedia Commons

Marian Adam Konieczny (ur. 13 stycznia 1930 w Jasionowie, zm. 25 lipca 2017[1] w Jaroszowcu[2]) – polski rzeźbiarz, profesor, dziekan Wydziału Rzeźby (1968–1972) i rektor (1972–1981) Akademii Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie, poseł na Sejm PRL VIII i IX kadencji z ramienia PZPR, członek Rady Krajowej PRON[3]. W 1975 delegat na VII Zjazd PZPR, w 1978 członek egzekutywy Komitetu Krakowskiego PZPR oraz przewodniczący Krakowskiego Komitetu Frontu Jedności Narodu. Honorowy członek Akademii Sztuk Pięknych ZSRR[4].

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Był synem małorolnego chłopa[5] Stanisława i Stefanii[2]. W czasie okupacji niemieckiej ukończył dwie klasy gimnazjum na tajnych kompletach[5]. Uczęszczał do Gimnazjum Klasycznego w Brzozowie[6][7], a od 1948 na Akademię Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie (pracownia prof. Xawerego Dunikowskiego). Ukończył ją w 1954. Uczył się m.in. wraz z Augustynem Dyrdą[5]. W latach 1954-1958 studiował na Instytucie im. Riepina w Petersburgu (wówczas Leningradzie)[8][9], w pracowni Michaiła Kerzina, dziekana Wydziału Rzeźby. Z uczelni tej przywiózł do Polski trzy rzeźby, m.in. Starego Atletę, za którego otrzymał Srebrny Medal na Wystawie Sztuki Młodych w 1959 w Wiedniu[5]. W 1958 podjął pracę w ASP w Krakowie i w latach 1972–1981 był rektorem tej uczelni[8].

W latach 1948–1954 należał do Związku Młodzieży Polskiej. W 1953 wstąpił do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Od 1958 do 1980 był członkiem Związku Nauczycielstwa Polskiego. Przystąpił także do Związku Polskich Artystów Plastyków[9]. Został pochowany w alei zasłużonych krakowskiego cmentarza Rakowickiego.

O swojej twórczości powiedział:

Gdy tworzę pomnik, to traktuję własny wysiłek jako poszukiwanie odpowiedzi na konkretny, w pewnym sensie zadany temat. Fakt, że jest to zamówienie społeczne, pociąga mnie jeszcze bardziej. Nabieram wówczas pewności, iż rzeźbiarz jest jednostką w społeczeństwie potrzebną, a może nawet niezbędną... Pomnik jest po prostu głosem w dyskusji nad epoką, w której się żyje, lub nad wydarzeniem dla niej znaczącym i na swój sposób charakterystycznym[5].

Twórca wielkich kompozycji rzeźbiarskich, medali, portretów sławnych Polaków m.in. Konrada Swinarskiego, Krzysztofa Pendereckiego. Marian Konieczny jest także twórcą pomnika nagrobnego aktorki Barbary Kwiatkowskiej-Lass, zrealizowanego w 1998 oraz pomnika nagrobnego prof. Wiktora Zina zrealizowanego w 2012 – obydwa na cmentarzu Rakowickim.

Realizacje[edytuj | edytuj kod]

Realizacje Mariana Koniecznego
Pomnik Bohaterów Warszawy (1964).
Warszawa, w swojej pierwotnej lokalizacji na placu Teatralnym.
Pomnik Czynu Rewolucyjnego w Rzeszowie
Zrekonstruowany Pomnik Grunwaldzki w Krakowie
Pomnik Chwały i Męczeństwa w Algierze
Pomnik Stanisława Wyspiańskiego w Krakowie
Pomnik żony, Zagremmy Koniecznej, na cmentarzu Rakowickim w Krakowie
Pomnik Barbary Kwiatkowskiej-Lass na cmentarzu Rakowickim
Pomnik Jana Zamoyskiego w Zamościu
Fontanna Apolla w Poznaniu

Nagrody i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Grób Mariana Koniecznego na cmentarzu Rakowickim

W 1966 otrzymał Nagrodę Państwową I stopnia[16]. Postanowieniem z 23 grudnia 1999 został odznaczony przez prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski[17]. W 2009 został odznaczony Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”[18].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Zmarł rzeźbiarz Marian Konieczny, twórca m.in. Warszawskiej Nike. wyborcza.pl, 25 lipca 2017. [dostęp 2017-07-25].
  2. ↑ a b Marian Konieczny. rejestry-notarialne.pl.
  3. ↑ „Dziennik Polski”, r. XXXIX, nr 90 (11 906), 9 maja 1983, s. 2.
  4. ↑ Kto jest kim w Polsce. Informator biograficzny, Warszawa 1984, s. 419.
  5. ↑ a b c d e Ryszard Wójcik, Konieczny - Jego żywiołem jest brąz, [w:] red. Zygmunt Marcińczak, Nasi współcześni, MAW, Warszawa, 1980, s. 100-111, ISBN 83-203-1266-3
  6. ↑ Uczniowie oraz absolwenci Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcącego w Brzozowie. W: Jerzy Ferdynand Adamski: 75 lat Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcącego w Brzozowie. Brzozów: Muzeum Regionalne PTTK w Brzozowie, 1984, s. 38.
  7. ↑ Historia szkoły na oficjalnej stronie. lobrzozow.edupage.org. [dostęp 2014-05-08].
  8. ↑ a b Zmarł Marian Konieczny, autor „Wani” na pl. Biegańskiego w Częstochowie i warszawskiej Nike. wyborcza.pl, 25 lipca 2017. [dostęp 2017-07-26].
  9. ↑ a b c Profil na stronie Biblioteki Sejmowej. [dostęp 26 lipca 2017].
  10. ↑ Małgorzata Domagała: Nie żyje prof. Marian Konieczny. Był m.in. autorem pomnika patronki UMCS. wyborcza.pl, 27 lipca 2017. [dostęp 2017-07-27].
  11. ↑ Janusz Brandys, Witold Mielczarek, Częstochowa i okolice: przewodnik, Warszawa: Sport i Turystyka, 1982, s. 47, ISBN 83-217-2397-7, OCLC 11972901 [dostęp 2023-01-16].
  12. ↑ Pomnik gen. Aleksandra Zawadzkiego. dabrowa.pl. [dostęp 2020-12-30].
  13. ↑ Po cichu i bez fleszy odsłonięto pomnik Braci Górniczej. Czy zadziała plan ratunkowy dla monumentu Pstrowskiego?. gloszabrza24.pl, 26 marca 2018. [dostęp 2020-12-15].
  14. ↑ Kazimierz S. Ożóg: Znak pielgrzyma. Pomnik Jana Pawła II na Górze Świętej Anny i monumenty papieskie w innych polskich sanktuariach. uni.opole.pl. s. 7. [dostęp 2020-12-30].
  15. ↑ „Dziennik Polski”, s. 1, nr 109, 9 maja 1973
  16. ↑ „Nowiny Rzeszowskie”, nr 170 (5306), 20 lipca 1966, s. 2.
  17. ↑ M.P. z 2000 r. nr 13, poz. 258
  18. ↑ Wręczenie medali Gloria Artis. krakow.pl, 4 marca 2009. [dostęp 2015-06-23].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Rektorzy Akademii Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie
Rektorzy (dyrektorzy)
Szkoły Sztuk Pięknych
Rektorzy
Akademii Sztuk Pięknych
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Marian_Konieczny&oldid=73541320”