Mrzygłodek czarnuch
| Melanimon tibialis | |||
| (Fabricius, 1781) | |||
.png)
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Nadrodzina | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
mrzygłodek czarnuch | ||
| Synonimy | |||
| |||
Mrzygłodek czarnuch[1] (Melanimon tibialis) – gatunek chrząszcza z rodziny czarnuchowatych.
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1781 roku przez Johana Christiana Fabriciusa jako Opatrum tibiale[2][3].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Chrząszcz o owalnym w zarysie, nagim, smoliście czarno ubarwionym ciele długości od 3 do 4 mm[3][4]. Poprzeczna głowa ma zaokrągloną, ponad nadustkiem wyciętą i niemal całkowicie dzielącą oczy listewkę czołową (canthus). Oczy są małe i skośne. Powierzchnię nadustka z rzadka porastają szczecinki. Bardzo krótkie, niesięgające połowy przedplecza czułki mają cztery przedostatnie człony poprzeczne, a ostatni zaokrąglony. Poprzeczne, szersze od głowy, najszersze w przedniej ⅓ przedplecze ma kąty przednie i tylne proste[3]. Boki przedplecza są obwiedzione listewką i w przedniej połowie zaokrąglone, a jego brzeg nasadowy prosty i również zaopatrzony w listewkę. Na powierzchni przedplecza występuje 3 lub 5 błyszczących wzgórków i para podłużnych wgłębień[3][4]. Kształt tarczki jest zaokrąglony[4]. Pokrywy są krótkie, najszersze w ⅔ długości, o słabo zaznaczonych kątach barkowych i zaokrąglonym tyle. Na ich silnie punktowanej powierzchni znajdują się nieregularne wgłębienia i wzgórki[3][4]. Tylna para skrzydeł jest w pełni wykształcona i zdatna do lotu[4]. Odnóża są krótkie. Przednia ich para pełni funkcje grzebne, w związku z czym golenie mają ząbkowane zewnętrzne krawędzie, a na rozszerzonym wierzchołku duży i tak szeroki jak stopa ząb. Golenie pozostałych par są cienkie, zwieńczone dwoma ostrogami po stronie wewnętrznej[3][4].
Ekologia i występowanie[edytuj | edytuj kod]
Owad ten zamieszkuje nizinne tereny o piaszczystym podłożu takie jak suche uprawy, miedze, pastwiska, suche skraje lasów iglastych, poręby i młodniki sosnowe[1][5]. Liczniejsze jego pojawy notuje się w suchszych latach[4]. Imagines bytują w wierzchniej warstwie gleby, między korzeniami traw, roślin zielnych i bylin, wśród igliwia oraz pod opadłymi liśćmi[5]. Larwy żerują w glebie na szczątkach roślinnych[1][5], przy czym mogą uszkadzać korzenie i szyje korzeniowe. W trakcie pojawów masowych mogą doprowadzić do wypadania siewek w szkółkach, wskutek czego notowane są jako szkodniki leśne[1]. Przepoczwarczają się w sierpniu i zimują w stadium owada dorosłego[5].
Gatunek palearktyczny, w Europie znany z Hiszpanii, Irlandii, Wielkiej Brytanii, Francji, Belgii, Holandii, Luksemburga, Niemiec, Szwajcarii, Austrii, Włoch, Danii, Norwegii, Szwecji, Finlandii, Estonii, Łotwy, Litwy, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Białorusi, Ukrainy, Chorwacji, Bośni i Hercegowiny, Rumunii, Bułgarii, Grecji i Rosji[2][3]. W Azji występuje na Syberii Zachodniej, w Kazachstanie, Turkmenistanie i Uzbekistanie[3]. Ponadto znany jest z Maroka[3][4][5].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d Jacek Stocki: Drzewa iglaste i owady na nich żerujące. Warszawa: Multico, 2000, s. 157. ISBN 83-7073-236-4.
- ↑ a b Melanimon tibiale (Fabricius, 1781). [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2019-12-16].
- ↑ a b c d e f g h i Vladimir Novák: Beetles of the family Tenebrionidae of Central Europe. Praga: Academia, 2014, s. 203-235, seria: Zoological Keys.
- ↑ a b c d e f g h Zdzisława Stebnicka: Klucze do oznaczania owadów Polski Część XIX Chrząszcze – Coleoptera z. 91 Czarnuchowate – Tenebrionidae, Boridae. Wrocław: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, 1991, s. 38-39.
- ↑ a b c d e B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska. Chrząszcze – Coleoptera. Cucujoidea, część 3. „Katalog Fauny Polski”. 23 (14), 1987.