Port morski Gdynia
Państwo | |
---|---|
Miejscowość | |
Typ portu |
morski |
Data powstania |
29 kwietnia 1923 |
Adres bosmanatu |
ul. Polska 2, 81-339 Gdynia |
Powierzchnia portu |
755,4 ha |
Obroty ładunkowe (2014) |
15 521 tys. ton[1] |
Długość nabrzeży |
17 700 m |
Dopuszczalne zanurzenie |
13,5 m |
Położenie na mapie Gdyni | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa pomorskiego | |
54°32′10″N 18°32′27″E/54,536111 18,540833 | |
Strona internetowa |
Port morski Gdynia – handlowy port morski nad Zatoką Gdańską, w woj. pomorskim w Gdyni, położony na Pobrzeżu Kaszubskim. Jest trzecim co do wielkości portem morskim w Polsce (po Gdańsku i Szczecinie). W 2008 roku przeładunek kontenerów obejmował 610 767 TEU, przez co port zajmował 4. miejsce pod tym względem na Morzu Bałtyckim. W 2008 roku obroty ładunkowe portu wynosiły 15,467 mln ton towarów[2]. W 2006 roku wynosiły 14,182 mln, co lokowało port na 2. miejscu pod względem przeładunku w Polsce[3]. Należy do Europejskiej Organizacji Portów Morskich.
Położenie
Port Gdynia znajduje się w północnej części woj. pomorskiego, we wschodniej części Gdyni, w dzielnicy Śródmieście. Port usytuowany jest nad Zatoką Gdańską.
Położony na Pobrzeżu Gdańskim, a dokładnie w wschodniej części Pobrzeża Kaszubskiego.
Całkowita powierzchnia portu wynosi 972,9508 ha, w tym 621,0680 ha powierzchni lądowej[4].
Obecne granice portu zostały określone w 2003 roku[5].
Działalność
Grupy ładunków | Obroty [tys. ton] | % |
---|---|---|
Drobnica | 9615 | 62,16% |
Węgiel i Koks | 1343 | 8,68% |
Zboże | 1300 | 8,40% |
Paliwa | 804 | 5,20% |
Drewno | 40 | 0,26% |
Inne masowe | 2366 | 15,30% |
Razem (Σ) | 15467 | 100% |
Według ustawy o obszarach morskich RP i administracji morskiej, port Gdynia należy do portów o podstawowym znaczeniu dla gospodarki narodowej[6]. Całkowite obroty ładunkowe portu w 2006 roku wynosiły 14182,7 tys. ton, co stanowiło 23,5% udziału w przeładunkach Polski[7].
W 2008 roku przeładunek kontenerów obejmował 610 767 TEU[2], co lokowało port na pierwszym miejscu w Polsce. W 2006 roku do portu zawinęło 89 statków wycieczkowych, których łączna liczba pasażerów wynosiła 94,1 tys. osób[potrzebny przypis].
W 2015 w porcie przeładowano 3,7 mln ton zbóż i pasz (wzrost o 812 tys. ton w stosunku do 2014, czyli 28 proc.). Przeładunki kontenerów spadły o 19,4 proc., węgla i koksu o 33 proc., innych towarów masowych o 8 proc., a drobnicy o 11 proc. W tym samym roku zagospodarowano rejon Nabrzeża Bułgarskiego, przebudowano Nabrzeże Szwedzkie oraz intermodalny terminal kolejowy, a na Nabrzeżu Śląskim wybudowano nowy magazyn. W l. 2016-2018 planowana jest przebudowa Nabrzeży Indyjskiego i Helskiego oraz pogłębienie toru podejściowego do 17 m i akwenów wewnętrznych do 16 m, co ułatwi warunki nawigacyjne w porcie. Rozważana jest też budowa publicznego terminalu promowego dla promów o długości 240 m na ok. 1000 pasażerów. Według wstępnych danych zysk netto portu wyniósł 47 mln zł, a rentowność netto ok. 26 proc[8].
W 2017 przeładunki w porcie były o 9 procent wyższe niż rok wcześniej i wyniosły 21,2 mln t[9].
W II kwartale 2018 planowane jest oddanie w porcie do użytku obrotnicy dla statków kontenerowych o długości 400 m, powstałej kosztem 100 mln zł[10].
Ruch graniczny w porcie odbywa się poprzez morskie przejście graniczne Gdynia.
Infrastruktura portowa
W 2006 roku całkowita długość nabrzeży w porcie Gdynia wynosiła 13 071 m, z czego 12 964 m nadawało się do eksploatacji. Łączna długość nabrzeży o głębokości powyżej 10,9 m nadających się do eksploatacji wynosiła 3421 m. Całkowita długość nabrzeży przeładunkowych wynosiła 9 544 m[11].
Głębokość przy nabrzeżach w porcie wynosi od 6,5 do 13 m[potrzebny przypis]. Port dysponuje 40 stanowiskami dla statków[potrzebny przypis].
Znajdują się tu magazyny o łącznej powierzchni 230 tys. m², a powierzchnia placów obejmuje łączny obszar 400 tys. m². W skład infrastruktury wchodzą dźwigi o udźwigu do 100 t[potrzebny przypis].
Baseny portowe (kolejno od południa)
- Basen Jachtowy im. Zaruskiego
- Basen I (Basen Prezydenta Ignacego Mościckiego)
- Basen II (Basen inż. Wendy)
- Basen III (Basen Węglowy)
- Port wewnętrzny:
- Basen IV (Basen marsz. Piłsudskiego)
- Basen V (Basen min. Kwiatkowskiego)
- Baseny VI i VII (w przeszłości będące w gestii Stoczni Gdynia)
- Basen VIII
- Basen IX (Stocznia Marynarki Wojennej)
- Awanport:
- Basen X (port wojenny)
- Basen XI (port wojenny)
- Basen XII (przy nasadzie mola - obecnie nieistniejący)
Historia
Wraz z wybuchem I wojny światowej zaświtała nadzieja na odrodzenie się państwa polskiego. Jego przyszły kształt był trudny do przewidzenia, ale czołowi politycy – Józef Piłsudski, Roman Dmowski czy Ignacy Jan Paderewski – nawoływali, by było to państwo z dostępem do morza, co w swej 14-punktowej deklaracji ujął w styczniu 1918 roku prezydent Woodrow Wilson. Wkrótce po odzyskaniu niezawisłości, 4 grudnia 1918 roku, Piłsudski, wówczas Naczelnik Państwa, wydał dekret nakazujący utworzenie marynarki wojennej[12]. Konferencja wersalska, na której przeważały niechętne Polsce wpływy angielskie, nie przyznała – mimo opinii biegłych – odrodzonemu państwu portu gdańskiego, skutkiem czego powstał sztuczny twór o nazwie Wolne Miasto Gdańsk, a Polska otrzymała 75-kilometrowy skrawek wybrzeża z dwoma niewielkimi przystaniami w Pucku i Helu[13].
10 lutego 1920 roku w Pucku odbyły się uroczyste zaślubiny z morzem, ale w zawierusze wojny z bolszewikami nie było czasu na zajmowanie się sprawami morskimi[14]. Dopiero gdy kontruderzenie znad Wieprza odmieniło losy wojny, Departament Spraw Morskich mógł rozwinąć działalność na rzecz wzmocnienia polskiego stanu posiadania nad Bałtykiem, skutkiem czego w październiku 1920 roku rząd polski podjął decyzję o budowie portu dolinie rzeki Chylonki w osadzie rybackiej Gdynia, którą – 300 lat wcześniej – wskazywał królowi Władysławowi IV hetman Stanisław Koniecpolski[15] i wyasygnował wstępnie 40 mln marek[16]. Kierownikiem budowy został Tadeusz Wenda.
23 września 1922 – po długich debatach – Sejm RP przyjął ustawę w sprawie budowy "portu morskiego przy Gdyni na Pomorzu"[17]. Budowa ruszyła, ale prowadzono ją początkowo dość ospale, ograniczając się do robót ziemnych i wzniesienia tymczasowej przystani dla okrętów MW i schroniska dla rybaków (uroczyste otwarcie 23 kwietnia 1923), a wreszcie drewnianego mola przeładunkowego, przy którym 13 sierpnia 1923 roku zacumował SS „Kentucky”, pierwszy statek pod obcą banderą[18].
4 lipca 1924 roku ówczesny minister przemysłu i handlu, Józef Kiedroń podpisał umowę z Konsorcjum Francusko-Polskim, któremu powierzono dalszą rozbudowę portu. Jej koszt miał wynieść 36 mln złotych, a konsorcjum zobowiązywało się oddać do 31 grudnia 1931 roku port o zdolności przeładunkowej 2,5 mln ton i zdolny do przyjęcia 25 – 30 statków jednocześnie[19]. W roku 1925 Ministerstwo Przemysłu i Handlu zakupiło dwa dźwigi bramowe do przeładunku węgla i rudy, a dwa lata później towarzystwo węglowe Polskarob wywrotnicę mostową zdolną przeładować 300 000 ton węgla miesięcznie oraz cztery dźwigi ruchome o nośności 5 ton każdy. Natomiast Skarb Państwa był właścicielem czterech dźwigów elektrycznych[20].
5 stycznia 1927 roku odbyła się w Gdyni uroczystość podniesienia bandery na SS Wilno, pierwszym z parowców Żeglugi Polskiej zakupionych we Francji (pozostałe „francuzy” to: SS Kraków, SS Poznań, SS Katowice i SS Toruń). W obchodach uczestniczył minister Eugeniusz Kwiatkowski, któremu – obok inż. Wendy – port gdyński zawdzięczał swój dynamiczny rozwój[21]. W czerwcu tegoż roku weszły do Gdyni dwa niewielkie, zbudowane w Gdańsku statki pasażerskie, SS Gdańsk i SS Gdynia[22], a 11 marca 1930 roku dokonano otwarcia regularnej linii pasażerskiej z Gdyni do Nowego Jorku[23].
Dynamikę wzrostu wymiany handlowej za pośrednictwem portu w Gdyni obrazuje poniższa tabelka:
Rok | Weszło statków | Wyszło statków | Razem |
---|---|---|---|
1924 | 27 | 27 | 54 |
1925 | 85 | 72 | 157 |
1926 | 298 | 303 | 601 |
1927 | 513 | 510 | 1032 |
1928 | 1108 | 1093 | 2201 |
1929 | 1550 | 1556 | 3106 |
Podczas gdy w roku 1926 obroty wynosiły 412 950 ton, to w 1927 zwiększyły się do 1 957 795 ton, a w 1929 roku do 2 923 000 ton , przewyższając tym samym przedwojenne obroty portu gdańskiego, gdzie w roku 1912 przeładowano 2 453 000 ton towarów[24]
Gdy wybuchła II wojna światowa Gdynia, po trwającej do 19 września 1939 roku obronie przed wojskami niemieckimi, została zajęta i przemianowana na Gotenhafen, zaś port gdyński stał się bazą Kriegsmarine, która na skutek bombardowań (największy nalot miał miejsce w nocy 18/19 grudnia 1944 roku; wzięło w nim udział około 600 samolotów RAF-u) i ostrzału w ramach operacji pomorskiej Armii Czerwonej w marcu 1945 roku uległa kompletnemu zniszczeniu[25].
Wydarzenia okresu powojennego w postaci kalendarium
- czerwiec 1945 – uruchomienie portu gdyńskiego,
- 16 lipca 1945 - do portu gdyńskiego wpłynął pierwszy od zakończenia wojny statek po węgiel - "Suomen Neito", parowiec Finska Angfartygs A/B.
- 21 września 1945 - wpłynięcie do portu gdyńskiego z Anglii s.s 'Kraków', który jako pierwszy statek powrócił po wojnie do portu macierzystego.
- 1 czerwca 1949 - utworzenie w porcie gdyńskim przedsiębiorstw rybackich - 'Arka' i 'Dalmor'.
- 1 stycznia 1950 - powołano Zarząd Portu Gdańsk-Gdynia.
- 1 stycznia 1954 - utworzenie Zarządu Portu Gdynia.
- 29 sierpnia 1959 - po raz pierwszy po wojnie odwiedził port gdyński statek pasażerski obcej bandery - norweski 'Meteor'.
- 27 czerwca 1961 - przekazanie do eksploatacji odremontowanego basenu żeglarskiego w porcie gdyńskim.
- 15 kwietnia 1963 - do Gdyni wpłynął statek 'Manhattan', pierwszy stutysięcznik w historii portu.
- 17-24 lipca 1974 - port gdyński gościł największe żaglowce świata w ramach Operacji Żagiel '74.
- 1 grudnia 1974 - do portu gdyńskiego wpływa największy w jego dotychczasowej historii statek - 'Kasprowy Wierch', zbiornikowiec o nośności 137 160 t, należący do Polskiej Żeglugi Morskiej.
- 1976 - rozpoczęcie budowy terminalu kontenerowego w porcie gdyńskim; odznaczenie zarządu portu morskiego Gdynia Orderem Sztandaru Pracy I klasy[26]
- 19 listopada 1991 - rozpoczęcie procesu prywatyzacji portu gdyńskiego, utworzenie Morskiego Portu Handlowego Gdynia S.A - spółki akcyjnej ze 100% udziałem państwa.
- 25 września 1996 - zakończenie procesu restrukturyzacji Morskiego Portu Handlowego Gdynia S.A. i powołanie nowej struktury gospodarczej Port Gdynia Holding S.A.
- 30 listopada 1999 - powołanie spółki Zarząd Morskiego Portu Gdynia S.A.
- 31 maja 2000 - inkorporacja spółki Port Gdynia Holding S.A. przez Zarząd Morskiego Portu Gdynia S.A.
- 8 czerwca 2007 - przy Nadbrzeżu Francuskim zacumował MS Navigator of the Seas, największy statek pasażerski jaki wszedł do któregokolwiek z polskich portów.
- 2-5 lipca 2009 - zlot największych żaglowców świata, parada na wodach Zatoki Gdańskiej i start do regat Tall Ship Races 2009.
- 5 czerwca 2015 - do Bałtyckiego Terminalu Kontenerowego wszedł najdłuższy statek w historii portu - kontenerowiec MSC Charleston (324 metry długości)[27], a dwa miesiące później, 7 sierpnia - MSC Asya (336 metrów długości)[28][29]
Przeładunki
Statystyki przeładunków
Wartości przeładunków w porcie na przestrzeni wybranych lat:
- 1924 - 10 tys. ton
- 1929 - 2 923 tys. ton
- 1938 - 8 700 tys. ton
- 1990 - 9 987 tys. ton[30]
- 1995 - 7 739 tys. ton[30]
- 2000 - 8 397 tys. ton[30]
- 2002 - 9 349 tys. ton[30]
- 2003 - 9 797 tys. ton[30]
- 2004 - 10 711 tys. ton[30]
- 2005 - 11 038 tys. ton[30]
- 2006 - 12 218 tys. ton[30]
- 2007 - 14 849 tys. ton[30]
- 2008 - 12 860 tys. ton[30]
- 2009 - 11 361 tys. ton[30]
- 2010 - 12 346 tys. ton[30]
- 2011 - 12 992 tys. ton[30]
- 2012 - 13 187 tys. ton[30]
- 2013 - 15 051 tys. ton[30]
- 2014 - 16 961 tys. ton[30]
- 2015 - 15 521 tys. ton[1]
Kontenery
- 2003 - 308,6 tys. TEU
- 2004 - 378,2 tys. TEU
- 2005 - 400,2 tys. TEU
- 2006 - 461,2 tys. TEU
- 2007 - 614,4 tys. TEU
- 2008 - 610,8 tys. TEU
- 2009 - 378,3 tys. TEU[31]
- 2010 - 485,3 tys. TEU[31]
- 2011 - 616,4 tys. TEU[31]
- 2012 - 676,3 tys. TEU[31]
- 2013 - 729,6 tys. TEU[31]
- 2014 - 849,1 tys. TEU[32]
- 2015 - 684,8 tys. TEU[32]
- 2016 - 642,2 tys. TEU[33]
Zobacz też
- porty nad Morzem Bałtyckim
- Historia Gdyni
- Dworzec Morski w Gdyni
- Port – była dzielnica włączona do dzielnicy Śródmieście
- Stocznia Gdynia
- Bałtycki Terminal Kontenerowy
- OT Port Gdynia (dawniej Bałtycki Terminal Drobnicowy Gdynia)
Przypisy
- ↑ a b Główny Urząd , Gospodarka morska w Polsce w 2015 roku [online] [dostęp 2016-09-03] (pol.).
- ↑ a b c Przeładunki ogółem w latach 2004 - 2008 (w tys. ton). port.gdynia.pl. [dostęp 2016-04-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-03-09)].
- ↑ Tabl. 3 /29/. Obroty ładunkowe. W: Rocznik statystyczny gospodarki morskiej 2007. Warszawa, Szczecin: Główny Urząd Statystyczny, 2007, s. 68-69. ISSN 0867-082X.
- ↑ Informacje o porcie. port.gdynia.pl, 24 czerwca 2014. [dostęp 2016-04-13].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Infrastruktury dnia 30 stycznia 2003 r. (Dz.U. z 2003 r. nr 35, poz. 294)
- ↑ Dz.U. z 1997 r. nr 9, poz. 44
- ↑ Tabl. I. Ważniejsze dane o gospodarce morskiej. W: Rocznik statystyczny gospodarki morskiej 2007. Warszawa, Szczecin: Główny Urząd Statystyczny, 2007, s. XIII. ISSN 0867-082X.
- ↑ Ewa Karendys , Świetne wyniki portów w Gdańsku i Gdyni [online], wyborcza.pl Trójmiasto, 2 lutego 2016 [dostęp 2018-02-21] (pol.).
- ↑ Maciej Dzwonnik , Rekordy przeładunków w portach w Gdyni i Gdańsku, a w planach milionowe inwestycje [online], wyborcza.pl Trójmiasto, 15 stycznia 2018 [dostęp 2018-02-21] (pol.).
- ↑ Dariusz Gałązka , Obrotnica w gdyńskim porcie będzie gotowa jeszcze w tym roku. Inwestycja za ponad 100 mln zł [online], wyborcza.pl Trójmiasto, 11 stycznia 2018 [dostęp 2018-02-21] (pol.).
- ↑ Tabl. 1 /27/. Długość nabrzeży w portach morskich w 2006. W: Rocznik statystyczny gospodarki morskiej 2007. Warszawa, Szczecin: Główny Urząd Statystyczny, 2007, s. 64. ISSN 0867-082X.
- ↑ Tyszel 1930 ↓, s. 65.
- ↑ Bogucki i inni 1935 ↓, s. 38.
- ↑ Tyszel 1930 ↓, s. 66.
- ↑ Tyszel 1930 ↓, s. 82.
- ↑ Bogucki i inni 1935 ↓, s. 39.
- ↑ Ustawa z dnia 23 września 1922 r. o budowie portu w Gdyni (Dz.U. z 1922 r. nr 90, poz. 824)
- ↑ Tyszel 1930 ↓, s. 84.
- ↑ Tyszel 1930 ↓, s. 85.
- ↑ Tyszel 1930 ↓, s. 87.
- ↑ Tyszel 1930 ↓, s. 102.
- ↑ Tyszel 1930 ↓, s. 102–103.
- ↑ Urbanowicz 1977 ↓, s. 192.
- ↑ Tyszel 1930 ↓, s. 90.
- ↑ Urbanowicz 1977 ↓, s. 214.
- ↑ Wysokie odznaczenia państwowe dla zasłużonych zakładów pracy, uczelni, instytucji i stowarzyszeń. „Nowiny”, s. 1, Nr 165 z 21-22 lipca 1976.
- ↑ Największy kontenerowiec na BCT, strona BCT, 5.06.2015 [dostęp: 5.08.2015]
- ↑ Rekordzista w Bałtyckim Terminalu Kontenerowym, PortalMorski.pl, 10.08.2015 [dostęp: 11.08.2015]
- ↑ Kolejny rekordzista w BCT - MSC Asya iraz Costa Pacifica, OficynaMorska.pl, 7.08.2015 [dostęp: 10.08.2015]
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p Główny Urząd Statystyczny , Rocznik Statystyczny Gospodarki Morskiej 2015 [online] [dostęp 2016-09-03] (pol.).
- ↑ a b c d e Przeładunki ogółem w latach 2009 - 2013 (w tys. ton). port.gdynia.pl. [dostęp 2016-04-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-30)].
- ↑ a b Przeładunki ogółem w latach 2011 - 2015 (w tys. ton). port.gdynia.pl. [dostęp 2016-04-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-13)].
- ↑ Przeładunki ogółem w latach 2012 - 2016 (w tys. ton). port.gdynia.pl. [dostęp 2017-06-29].
Bibliografia
- Mieczysław Bogucki: Polska na morzu. współpraca: K. Demel, J. Dębski, G. Orlicz-Dreszer, E. Kwiatkowski, W. Zawistowski. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1935.
- Zygmunt Jan Tyszel: Pod ojczystą banderą. Katowice: nakładem Ligi Morskiej i Rzecznej Okręgu Zagłębia Węglowego, 1930.
- Witold J. Urbanowicz: Transatlantyki: Zarys ich dziejów i techniki. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1977.