Premier League
| |
 2017/2018
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Dyscyplina | |
| Data założenia |
1992 |
| Rozgrywki | |
| Liczba drużyn |
20 |
| Niższy poziom ligowy | |
| Puchary | |
| Zwycięzcy | |
| Pierwszy zwycięzca | |
| Obecny zwycięzca |
Manchester City (2017/2018) |
| Najwięcej zwycięstw |
Manchester United (13) |
| Strona internetowa | |
English Premier League (nazywana także Premiership[1]) – zawodowa liga piłkarska znajdująca się na najwyższym szczeblu rozgrywek piłkarskich w Anglii. Gra w niej 20 klubów. W lidze tej obowiązuje reguła awansu i spadku. Premier League jest korporacją, której 20 zespołów w niej grających są akcjonariuszami. Sezon rozgrywek rozpoczyna się w sierpniu, a kończy się w maju. Każdy klub rozgrywa 38 meczów w tym czasie ze wszystkich 380 spotkań ligowych.
Liga została założona jako FA Premier League 20 lutego 1992 roku po tym jak zespoły Football League First Division zdecydowały stać się niezależne od The Football League powstałej w 1888 roku. Czerpała ona zyski z praw telewizyjnych. Od tego czasu Premier League jest najchętniej oglądaną ligą sportową na świecie[2]. Są to także najbardziej dochodowe rozgrywki piłkarskie. W sezonie 2007/2008 obroty klubów wyniosły 1,93 miliardów funtów (3,15 miliardów dolarów)[3]. Premier League zajmuje trzecie miejsce w rankingu UEFA, w którym liczą się występy zespołów z danych lig w europejskich pucharach z ostatnich pięciu lat[4].
Od czasu założenia w rozgrywkach Premier League brały udział 44 kluby.
Historia
Tło
Mimo znaczących sukcesów europejskiej piłki nożnej w latach 70. i na początku 80., późne lata 80. to spadek znaczenia piłki angielskiej. Kibice zmagali się z niedostatecznymi udogodnieniami na stadionach, które popadały w rozsypkę, chuligaństwo rozpowszechniało się. Poza tym zespoły z Anglii dostały zakaz gry w pucharach europejskich po zamieszkach na Heysel w 1985 roku[5]. The Football League First Division, będąca w tym czasie na pierwszym szczeblu rozgrywek w Anglii była za innymi ligami, między innymi włoską Serie A i hiszpańską Primera División zarówno we frekwencji na spotkaniach jak i obrotach zespołów. Z tego powodu niektórzy angielscy zawodnicy przenosili się za granicę[6]. Na początku lat 90. sytuacja ta uległa zmianie; Anglia na Mistrzostwach Świata 1990 doszła do półfinałów. UEFA w tym samym roku zniosła zakaz gry angielskim zespołom w europejskich pucharach. Rok później Manchester United zdobył Puchar Zdobywców Pucharów. Po tragedii na Hillsborough wydano także Raport Taylora, który miał poprawić bezpieczeństwo na stadionach poprzez usunięcie z nich miejsc stojących[7].
Pieniądze telewizyjne stały się ważniejsze; Football League otrzymało 6,3 milionów funtów za dwuletnią umowę podpisaną w 1986 roku, zaś gdy w 1988 roku zawarto nowy, czteroletni kontrakt, kwota ta wynosiła 44 miliony[8]. W 1988 roku pierwszy raz spróbowano oddzielić First Division od Football League, jednak nie powiodło się to[9]. Stadiony rozbudowywano, coraz więcej osób przychodziło na spotkania; najlepsze kluby z Anglii ponownie rozpoczęły starania o powstanie nowych rozgrywek, niezależnych od Football League.
Założenie
Na końcu sezonu 1990/1991 dyskusji została poddana także kwestia przyciągnięcia większej ilości pieniędzy do piłki nożnej przez stworzenie nowej ligi. 17 lipca 1991 roku kluby z First Division podpisały umowę, w której znajdowały się szczegóły założenia FA Premier League[10]. Nowe rozgrywki miały być komercyjnie niezależne od The Football Association oraz Football League, przez co FA Premier League mogła zawierać własne umowy o prawa telewizyjne oraz sponsorskie. Większy dochód pozwoliłby angielskim zespołom konkurować z klubami z całej Europy[6].
20 lutego 1992 roku kluby First Division zrezygnowały z gry w Football League i 27 maja 1992 roku FA Premier League została spółką z ograniczoną odpowiedzialnością[6]. Od tego czasu w skład Football League wchodzą trzy ligi, zaś wcześniej przez 104 lata w jej skład wchodziły cztery szczeble rozgrywek. Nie było natomiast zmiany w formacie rozgrywek, w Premier League grała taka sama liczba klubów jak w First Division. Obowiązywał także system spadku i awansu pomiędzy najwyższą ligą a drugim szczeblem rozgrywek, który zmienił nazwę na First Division; trzecia liga nazywała się natomiast Second Division.
W pierwszym sezonie nowych rozgrywek grały 22 kluby: Arsenal, Aston Villa, Blackburn Rovers, Chelsea, Coventry City, Crystal Palace, Everton, Ipswich Town, Leeds United, Liverpool, Manchester City, Manchester United, Middlesbrough, Norwich City, Nottingham Forest, Oldham Athletic, Queens Park Rangers, Sheffield United, Sheffield Wednesday, Southampton, Tottenham Hotspur oraz Wimbledon.
Po założeniu
Sezon 2010/2011 był dziewiętnastą edycją rozgrywek Premier League. Pierwszym sezonem ligi był 1992/1993, grały w nim 22 kluby. Pierwsza bramka została zdobyta przez Briana Deane’a dla Sheffield United w wygranym 2:1 meczu z Manchesterem United. W 1995 roku z powodu namowy FIFA liczba zespołów w rozgrywkach została zmniejszona do 20. Wówczas cztery zespoły spadły z ligi, zaś na ich miejsce powróciły dwa inne. 8 czerwca 2006 roku FIFA złożyła wniosek o zmniejszenie przez wszystkie najlepsze ligi europejskie liczby drużyn do 18. Premier League sprzeciwiła się jednak temu[11]. W sezonie 2007/2008 grało 20 klubów. W 2007 roku zmieniła się także nazwa rozgrywek z FA Premier League na Premier League[12].
Struktura
Premier League jest kierowana przez korporację, podzieloną między dwadzieścia klubów. Każdy klub posiada pewną część udziałów, oraz swój głos we wszystkich aspektach działania spółki, takich jak kontrakty czy zmiany zasad. Kluby wybierają prezesów i grupę dyrektorów, którzy zajmują się codziennymi sprawami korporacji. Football Association, piłkarska federacja angielska, nie ingeruje w codzienne działanie spółki, jednak jest jednym z udziałowców i posiada prawo weta.
Format rozgrywek
W Premier League swoje mecze rozgrywa dwadzieścia zespołów. Podczas sezonu (który trwa od sierpnia do maja) każdy klub gra ze sobą dwukrotnie, raz na stadionie jednego z nich, a raz na stadionie drugiego - daje to 38 meczów dla każdego zespołu i 380 meczów w całym sezonie. W soboty większość meczów rozgrywanych jest o godzinie 16:00 czasu CET. Są to mecze nietransmitowane w brytyjskiej telewizji. Czasem mecze sobotnie są rozgrywane o 13:45 i 18:30 ze względu na relację telewizyjną. Podobnie jest z meczami niedzielnymi o 14:30 lub 17:00 czasu CET, czasami są też mecze o godzinie 16:00 kiedy angielska drużyna grała wcześniej w czwartek w europejskich pucharach. Natomiast czasem jeden pojedynek kolejki odbywa się w poniedziałek o 21:00 czasu CET również ze względów telewizyjnych. Zwycięska drużyna otrzymuje trzy punkty, za remis dostaje się jeden, natomiast drużyna pokonana nie dostaje żadnego punktu. Kluby są klasyfikowane w tabeli po liczbie punktów, następnie po różnicy goli (bramek zdobytych i straconych). Na końcu sezonu klub, który zgromadził najwięcej punktów, zostaje mistrzem ligi.
Sponsoring
Premier League miał sponsora tytularnego w latach 1993-2016. Poniższa lista zawiera nazwy kolejnych firm, które sponsorowały rozgrywki angielskiej ekstraklasy:
- 1992-1993 : Brak sponsora (FA Premier League)
- 1993–2001: Carling (FA Carling Premiership)
- 2001–2004: Barclaycard (Barclaycard Premiership)
- 2004–2007: Barclays (Barclays Premiership)
- 2007-2016: Barclays Premier League[13]
- 2016- : Brak sponsora (Premier League)
Mistrzowie i pozostali medaliści
Statystyki
Najwięcej razy na podium Premier League
W dotychczasowej historii Premier League na podium oficjalnie stawało w sumie 13 drużyn. Liderem klasyfikacji jest Manchester United, który zdobył 13 tytułów mistrzowskich.
| Lp. | Klub | Miejsca na podium | Zwycięskie sezony | ||
|---|---|---|---|---|---|
|
|
| |||
| 1. | Manchester United | 13 | 5 | 3 | 1992/93, 1993/94, 1995/96, 1996/97, 1998/99, 1999/00, 2000/01, 2002/03, 2006/07, 2007/08, 2008/09, 2010/11, 2012/13 |
| 2. | Chelsea | 5 | 4 | 3 | 2004/05, 2005/06, 2009/10, 2014/15, 2016/17 |
| 3. | Arsenal | 3 | 6 | 4 | 1997/98, 2001/02, 2003/04 |
| 4. | Manchester City | 3 | 2 | 2 | 2011/12, 2013/14, 2017/18 |
| 5. | Blackburn Rovers | 1 | 1 | 0 | 1994/95 |
| 6. | Leicester City | 1 | 0 | 0 | 2015/16 |
| 7. | Liverpool F.C. | 0 | 3 | 5 | |
| 8. | Newcastle United F.C. | 0 | 2 | 2 | |
| 9. | Tottenham Hotspur | 0 | 1 | 1 | |
| 10. | Aston Villa F.C. | 0 | 1 | 0 | |
| 11. | Leeds United A.F.C. | 0 | 0 | 1 | |
| Norwich City F.C. | 0 | 0 | 1 | ||
| Nottingham Forest F.C. | 0 | 0 | 1 | ||
500+ występów
Stan na 25.2.2018
Źródło: Strona Premier League.
| Lp. | Gracz | Kluby | Mecze | Lata gry |
|---|---|---|---|---|
| 1 |  Gareth Barry
|
Aston Villa (365) , Manchester City (132), Everton (131) i West Bromwich Albion (25) | 653 | 1998- |
| 2 |  Ryan Giggs
|
Manchester United | 632 | 1992-2014 |
| 3 | Frank Lampard
|
West Ham United (148), Chelsea (429) i Manchester City (32) | 609 | 1996-2015 |
| 4 | David James
|
Liverpool (214), Aston Villa (67), West Ham United (64), Manchester City (93) i Portsmouth (134) | 573 | 1992-2010 |
| 5 | Gary Speed
|
Leeds United (143), Everton (58), Newcastle United (213) i Bolton Wanderers (121) | 535 | 1992-2008 |
| 6 | Emile Heskey
|
Leicester City (124), Liverpool (150), Birmingham City (68), Wigan Athletic (82) i Aston Villa (92) | 516 | 1995-2012 |
| 7 |  Mark Schwarzer
|
Middlesbrough (332), Fulham (172), Chelsea (4) i Leicester City (6) | 514 | 1997-2015 |
| 8 | Jamie Carragher
|
Liverpool | 508 | 1997-2013 |
| 9 | Phil Neville
|
Manchester United (263) i Everton (242) | 505 | 1995-2013 |
| 10 | Rio Ferdinand
|
West Ham United (127), Leeds United (54), Manchester United (312) i Queens Park Rangers (11) | 504 | 1996-2015 |
| Steven Gerrard
|
Liverpool | 504 | 1998-2015 | |
| 12 | Sol Campbell
|
Tottenham Hotspur (255), Arsenal (135), Portsmouth (95) i Newcastle United (7) | 503 | 1992-2011 |
| Pogrubioną czcionką zaznaczono graczy nadal występujących w Premier League | ||||
100+ bramek w Premier League
Stan na 18.04.2018
Źródło: Strona Premier League
| Lp | Gracz | Kluby | Gole |
|---|---|---|---|
| 1 | Alan Shearer
|
Blackburn Rovers (112), Newcastle United (148) | 260 |
| 2 | Wayne Rooney
|
Everton (25) i Manchester United (183) | 208 |
| 3 | Andrew Cole
|
Newcastle United (43), Manchester United (93), Blackburn Rovers (27), Fulham (12), Manchester City (9), Portsmouth (3) | 187 |
| 4 | Frank Lampard
|
West Ham United (24), Chelsea (147), Manchester City (6) | 177 |
| 5 |  Thierry Henry
|
Arsenal | 175 |
| 6 | Robbie Fowler
|
Liverpool (128), Leeds United (14), Manchester City (21) | 163 |
| 7 | Jermain Defoe
|
West Ham United (18), Portsmouth (15), Tottenham Hotspur (91), Sunderland (34), Bournemouth (4) | 162 |
| 8 | Michael Owen
|
Liverpool (118), Newcastle United (26), Manchester United (5), Stoke City (1) | 150 |
| 9 | Les Ferdinand
|
Q.P.R. (60), Newcastle United (41), Tottenham Hotspur (33), West Ham United (2), Leicester City (12), Bolton Wanderers (1) | 149 |
| 10 | Teddy Sheringham
|
Tottenham Hotspur (98), Manchester United (31), Portsmouth (9), West Ham United (8) | 146 |
| 11 |  Robin van Persie
|
Arsenal (96), Manchester United (48) | 144 |
| 12 |  Sergio Agüero
|
Manchester City | 143 |
| 13 | Jimmy Floyd Hasselbaink
|
Leeds United (34), Chelsea (69), Middlesbrough (22) i Charlton Athletic (2) | 127 |
| 14 | Nicolas Anelka
|
Arsenal (23), Liverpool (4), Manchester City (37), Bolton Wanderers (21), Chelsea (38), West Bromwich Albion (2) | 126 |
 Robbie Keane
|
Coventry City (12), Leeds United (13), Tottenham Hotspur (91), Liverpool (5), West Ham United (2), Aston Villa (3) | 126 | |
| 16 |  Dwight Yorke
|
Aston Villa (60), Manchester United (48), Blackburn Rovers (12), Birmingham City (2), Sunderland (1) | 123 |
| 17 | Steven Gerrard
|
Liverpool | 120 |
| 18 | Ian Wright
|
Arsenal (104), West Ham United (9) | 113 |
| 19 | Dion Dublin
|
Manchester United (2), Coventry (61), Aston Villa (48) | 111 |
| 20 | Emile Heskey
|
Leicester City (33), Liverpool (39), Birmingham City (14), Wigan Athletic (15), Aston Villa (9) | 110 |
| 21 | Ryan Giggs
|
Manchester United | 109 |
| 22 | Paul Scholes
|
Manchester United | 107 |
| Peter Crouch
|
Aston Villa (6), Southampton (12), Liverpool (22), Portsmouth (11), Tottenham Hotspur (12), Stoke City (44) | 107 | |
| 24 | Darren Bent
|
Ipswich Town (1), Charlton Athletic (31), Tottenham Hotspur (18), Sunderland (32), Aston Villa (21), Fulham (3) | 106 |
| 25 |  Didier Drogba
|
Chelsea | 104 |
| Harry Kane
|
Tottenham Hotspur | 104 | |
| 27 |  Romelu Lukaku
|
West Bromwich Albion (17) , Everton (68) i Manchester United (16) | 101 |
| 28 | Matthew Le Tissier
|
Southampton | 100 |
| Pogrubioną czcionką zaznaczono graczy nadal występujących w Premier League | |||
Najwięcej asyst
Stan na 31.03.2018
Źródło: Strona Premier League
| Lp | Gracz | Kluby | Asysty |
|---|---|---|---|
| 1 | Ryan Giggs
|
Manchester United | 162 |
| 2 |  Cesc Fàbregas
|
Arsenal (70), Chelsea (41) | 111 |
| 3 | Wayne Rooney
|
Everton (12), Manchester United (91) | 103 |
| 4 | Frank Lampard
|
West Ham United (8), Chelsea (93), Manchester City (1) | 102 |
| 5 | Dennis Bergkamp
|
Arsenal | 94 |
| 6 | Steven Gerrard
|
Liverpool | 92 |
| 7 | David Beckham
|
Manchester United | 80 |
| 8 | James Milner
|
Newcastle United (8), Aston Villa (28), Manchester City (25), Liverpool (17) | 78 |
| 9 | Teddy Sheringham
|
Tottenham Hotspur (44), Manchester United (25), Portsmouth (4), West Ham United (3) | 76 |
| 10 | David Silva
|
Manchester City | 75 |
| Pogrubioną czcionką zaznaczono graczy nadal występujących w Premier League | |||
Najwięcej czystych kont
Stan na 11.03.2018
Źródło: Strona Premier League
| Lp | Gracz | Kluby | Czyste konta |
|---|---|---|---|
| 1 |  Petr Čech
|
Chelsea (162), Arsenal (38) | 200 |
| 2 | David James
|
Liverpool (72), Aston Villa (20), West Ham United (18), Manchester City (20), Portsmouth (39), | 169 |
| 3 | Mark Schwarzer
|
Middlesbrough (92), Fulham (56), Chelsea (2), Leicester City (1) | 151 |
| 4 | David Seaman
|
Arsenal (137), Manchester City (3) | 140 |
| 5 | Nigel Martyn
|
Crystal Palace (25), Leeds United (82), Everton (30) | 137 |
| 6 | Pepe Reina
|
Liverpool | 134 |
| 7 | Edwin van der Sar
|
Fulham (42), Manchester United (90) | 132 |
 Tim Howard
|
Manchester United (16), Everton (116) | 132 | |
| Brad Friedel
|
Liverpool (6), Blackburn Rovers (77), Aston Villa (35), Tottenham Hotspur (14), | 132 | |
| 10 |  Peter Schmeichel
|
Manchester United (112), Aston Villa (7), Manchester City (9) | 128 |
| Pogrubioną czcionką zaznaczono graczy nadal występujących w Premier League | |||
Uczestnicy
W rozgrywkach Premier League, od sezonu 1992/1993 do sezonu 2017/2018, udział wzięło łącznie 49 zespołów, z czego 6 (Arsenal F.C., Chelsea F.C., Everton F.C., Liverpool F.C., Manchester United F.C. i Tottenham Hotspur F.C.) wystąpiło w każdej edycji.
Pogrubione zespoły biorące udział w sezonie 2017/2018.
- 26 razy: Arsenal F.C., Chelsea F.C., Everton F.C., Liverpool F.C., Manchester United F.C., Tottenham Hotspur F.C.
- 24 razy: Aston Villa F.C.
- 23 razy: Newcastle United F.C.
- 22 razy: West Ham United F.C.
- 21 razy: Manchester City F.C.
- 19 razy: Southampton F.C.
- 18 razy: Blackburn Rovers F.C.
- 16 razy: Sunderland F.C.
- 15 razy: Middlesbrough F.C.
- 13 razy: Fulham F.C., Bolton Wanderers F.C.
- 12 razy: Leeds United F.C., Leicester City F.C., West Bromwich Albion F.C.
- 10 razy: Stoke City F.C.
- 9 razy: Coventry City F.C., Crystal Palace F.C.
- 8 razy: Charlton Athletic F.C., Norwich City F.C., Sheffield Wednesday F.C., Wigan Athletic F.C., Wimbledon F.C.
- 7 razy: Birmingham City F.C., Derby County F.C., Portsmouth F.C., Queens Park Rangers F.C., Swansea City F.C.
- 5 razy: Ipswich Town F.C., Nottingham Forest F.C., Hull City F.C., Watford F.C.
- 4 razy: Wolverhampton Wanderers F.C., Burnley F.C.
- 3 razy: Reading F.C., Sheffield United F.C., A.F.C. Bournemouth
- 2 razy: Bradford City A.F.C., Oldham Athletic F.C.
- 1 raz: Barnsley F.C., Blackpool F.C., Cardiff City F.C., Brighton & Hove Albion F.C., Huddersfield Town F.C.
Skład ligi w sezonie 2017/2018
| Klub | Stadion | Pojemność |
|---|---|---|
| Arsenal | Emirates Stadium | 60 338 |
| Brighton & Hove Albion | Falmer Stadium | 30 750 |
| Bournemouth | Dean Court | 11 700 |
| Burnley | Turf Moor | 21 401 |
| Chelsea | Stamford Bridge | 41 798 |
| Crystal Palace | Selhurst Park | 26 255 |
| Everton | Goodison Park | 39 571 |
| Huddersfield Town | Kirklees Stadium | 24 500 |
| Leicester City | King Power Stadium | 32 262 |
| Liverpool | Anfield | 54 074 |
| Manchester City | Etihad Stadium | 55 097 |
| Manchester United | Old Trafford | 75 731 |
| Newcastle United | St James’ Park | 52 354 |
| Southampton | St Mary’s Stadium | 32 589 |
| Stoke City | Britannia Stadium | 27 740 |
| Swansea City | Liberty Stadium | 20 750 |
| Tottenham Hotspur | Wembley Stadium | 90 000 |
| Watford | Vicarage Road | 20 877 |
| West Bromwich Albion | The Hawthorns | 26 445 |
| West Ham United | Olympic Stadium | 60 000 |
Zobacz też
- Piłka nożna w Anglii
- The Football Association
- Puchar Anglii w piłce nożnej
- Puchar Ligi Angielskiej w piłce nożnej
- Tarcza Wspólnoty
- System ligowy piłki nożnej w Anglii
Przypisy
- ↑ Podsumowanie - Premiership - Anglia - Wyniki, mecze, tabele i aktualności - Soccerway [online], pl.soccerway.com [dostęp 2017-11-26] (pol.).
- ↑ Campbell, Dennis: United (versus Liverpool) Nations. The Observer, 06.01.2002. [dostęp 26.08.2009]. (ang.).
- ↑ Premier League revenues near £2bn. BBC News, 4.06.2009. [dostęp 26.08.2009]. (ang.).
- ↑ UEFA Team Ranking 2016. UEFA. [dostęp 25 lutego 2016]. (ang.).
- ↑ 1985: English teams banned after Heysel. BBC Archive. [dostęp 26.08.2009]. (ang.).
- ↑ a b c A History of The Premier League. Premier League. [dostęp 27.08.2009]. (ang.).
- ↑ The Taylor Report. Footballnetwork. [dostęp 27.08.2009]. (ang.).
- ↑ Crawford, Gary: Fact Sheet 8: British Football on Television. University of Leicester Centre for the Sociology of Sport. [dostęp 27.08.2009]. (ang.).
- ↑ The History Of The Football League. Football League. [dostęp 27.08.2009]. (ang.).
- ↑ In the matter of an agreement between the Football Association Premier League Limited and the Football Association Limited and the Football League Limited and their respective member clubs. HM Courts Service, 2006. [dostęp 27.08.2009]. (ang.).
- ↑ Fifa wants 18-team Premier League. BBC Sport, 08.06.2006. [dostęp 27.08.2009]. (ang.).
- ↑ Premier League and Barclays Announce Competition Name Change. Premier League, 14.05.2007. [dostęp 27.08.2009]. (ang.).
- ↑ Barclays secures Premier League Global title sponsorship. Barclays, 27 września 2006. [dostęp 2 grudnia 2007].
Linki zewnętrzne
| Reprezentacje |
| ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Rozgrywki ligowe |
| ||||||||||||
| Rozgrywki pucharowe |
| ||||||||||||
| Rozgrywki młodzieżowe | |||||||||||||
| Nagrody i wyróżnienia | |||||||||||||
| Pozostałe | |||||||||||||
