Połonne: Różnice pomiędzy wersjami

Połonne
Полонне
Herb	Flaga
Państwo	Ukraina
Obwód	chmielnicki
Rejon	połoński
Data założenia	1171
Prawa miejskie	XVI wiek, 1938
Powierzchnia	23,53 km²
Populacja (2011); • liczba ludności; • gęstość	; 21 999; 979 os./km²
Nr kierunkowy	+380 3843
Kod pocztowy	30500 — 30509
Tablice rejestracyjne	BX
	Położenie na mapie obwodu chmielnickiego Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
	Położenie na mapie Ukrainy Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
	Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}\|type:city}
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 11:14, 27 wrz 2016

Połonne (ukr. Полонне) – miasto na Ukrainie, w obwodzie chmielnickim, siedziba administracyjna rejonu połońskiego, 135 km od Chmielnickiego. Przez miasto przepływa rzeka Chomora. Stacja kolejowa na linii Szepetówka – Berdyczów.

Historia

Położona w pobliżu Czarnego Szlaku miejscowość, wzmiankowana była w 1169 i 1172 r. w związku z najazdem Połowców. Na mocy układu z 1366 roku król Kazimierz Wielki przekazał księciu Lubartowi m.in. Połonne. W 1607 r. wojewoda krakowski Stanisław Lubomirski ufundował kościół św. Anny. Miasto wraz z kościołem zostało spalone przez Tatarów w 1618 r. W 1621 r. miasto wraz z drewnianym zamkiem objęła w posiadanie Zofia Ostrogska, a po jej śmierci w 1623 r. właścicielem stał się jej mąż Stanisław Lubomirski, który z kolei przekazał je w 1642 r. swojemu najmłodszemu synowi Konstantemu Lubomirskiemu. W 1646 r. miasto zostało otoczone wałami w kształcie pięcioboku według projektu Krzysztofa Mieroszewskiego, co miało na celu zaryglowanie wojskom nieprzyjacielskim dostępu do Wołynia. W obrębie fortyfikacji zbudowanych według szkoły holenderskiej znalazło się Stare i Nowe Miasto Połonne, zamek i osada Wola.

W dniu 12 lipca 1648 na skutek zdrady miasto opanowali Kozacy pod wodzą Krzywonosa i całkowicie je spalili dokonując rzezi mieszkańców. Zginął wtedy też słynny kabalista Samson Ostropolski. Kozacy ponownie opanowali miasto w 1651 r. W XVII wieku w Połonnem były dwa murowane kościoły katolickie: zamkowy i fara miejska.

W drodze z Kamieńca Podolskiego w dniu 23 listopada 1761 r. na zamku zatrzymał się Stanisław August Poniatowski, a w 1766 r. miasto otrzymało przywilej królewski organizowania jarmarków. Fortyfikacje wzmocnili Polacy po raz ostatni w 1792 roku przed spodziewaną wojną z Rosją. W tym samym roku na drodze w kierunku Zasławia stoczono zwycięską dla Polaków Bitwę pod Zieleńcami. W tym czasie miasto było, po Dubnie i Zasławiu, trzecim miastem Wołynia. W II rozbiorze Polski miasto zostało zagarnięte przez Rosję. W czasie powstania styczniowego miasto zajął generał Edmund Różycki, który następnie stoczył Bitwę pod Salichą. W drugiej połowie XIX wieku w pobliżu miasta zbudowano linię kolejową. Po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku Połonne nie powróciło do Polski lecz zostało przyłączone do ZSRR. Tym ponurym czasom Marek A. Koprowski poświęcił cały rozdział swojej książki "Kresy we krwi"^[1]. Prawa miejskie od 1938 roku. Od czerwca 1941 do 1944 zajęte przez hitlerowskie Niemcy. Od 1947 do 1955 roku proboszczem parafii katolickiej był Antoni Chomicki. Od 1991 roku w granicach Ukrainy.

Rodzinne miasto śpiewaczki operowej Walentyny Stepowej.

Zabytki

Dwór w Hamerni wybudowany przez Tadeusza Walewskiego, posiadał werandy i balkony^[2]
Kościół św. Anny z 1607 r. (pierwotnie zamkowy, następnie Jezuitów, obecnie parafialny). Kościół ten po wybudowaniu w 1607 roku do XVIII wieku nosił wezwanie Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny. W latach 40. XVII wieku kościół został włączony w obręb fortyfikacji miejskich stojąc na platformie wysuniętego bastionu. W 1718 roku Jerzy Dominik Lubomirski ufundował przy kościele rezydencję dla trzech zakonników jezuickich, a wkrótce potem dokonano rozbudowy kościoła na potrzeby Jezuitów dodając do m.in. dwie wieże i monumentalne okna. Po zakończeniu prac budowlanych w 1738 roku kościół konsekrował sufragan kijowski Józef Czarnecki nadając mu wezwanie Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny i św. Antoniego Padewskiego. Po kasacie zakonu jezuitów do kościoła została przeniesiona parafia św. Anny z nieistniejącej obecnie fary w Połonnem-Nowym Mieście. W latach 1936-1941 w kościele mieścił się oddział NKWD, a w kryptach cele i katownie. W okresie okupacji niemieckiej wierni odzyskali kościół, którego dzięki determinacji nie pozwolili sobie odebrać po 1945 roku. W okresie tym kościołem opiekowali się kapucyni, a od 1992 roku kościół znajduje się pod opieką Bernardynów. W stosunku do stanu pierwotnego kościół nie posiada barokowych hełmów na wieżach. W XIX wieku ołtarz główny nosił wezwanie MB Częstochowskiej^[3]. W ostatnich latach w kościele trwa szeroko opisywany konflikt parafian z proboszczem w związku z rugowaniem z nabożeństw języka polskiego^[4].
Cmentarz polski, północna część miasta, ul. Chodjakowa
Cmentarz żydowski, ul. Akademika Girasimczuka
zamek^[5]

Ludność

W 2008 miasto miało 22 217 mieszkańców z których 89,9% stanowią Ukraińcy, 6,9% Polacy a 2,4% Rosjanie.

Polacy urodzeni w Połonnem

Kasper Lubomirski - generał lejtnant wojsk rosyjskich
Antoni Maksymilian Prokopowicz - historyk i kaznodzieja

Galeria

Kościół św. Anny
Wnętrze kościoła św. Anny

↑ Marek A. Koprowski: Kresy we Krwi. Warszawa: Fronda, 2011, s. 251. ISBN 978-83-62268-77-1.
↑ Antoni Urbański: Z czarnego szlaku i tamtych rubieży: zabytki polskie przepadłe na Podolu, Wołyniu, Ukrainie Z czarnego szlaku i tamtych rubieży : zabytki polskie przepadłe na Podolu, Wołyniu, Ukrainie. Warszawa: 1928, s. 88.
↑ Instytut Historii Sztuki <Krakau> [Hrsg.]: Sztuka Kresów Wschodnich: materiały sesji naukowej (2.1996), digi.ub.uni-heidelberg.de [dostęp 2016-09-27] .
↑ Kościelne rugi w Połonnem :: Reportaże [online] [dostęp 2016-09-27] .
↑ Połonne. [dostęp 29.8.13].

Linki zewnętrzne

Połonne, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VIII: Perepiatycha – Pożajście, Warszawa 1887, s. 727 .
Zamek w Połonnem
Parafia pw. św. Anny w Połonnem
Nieoficjalna strona miasta

[1] Marek A. Koprowski: Kresy we Krwi. Warszawa: Fronda, 2011, s. 251. ISBN 978-83-62268-77-1.

[Memento1-2] Antoni Urbański: Z czarnego szlaku i tamtych rubieży: zabytki polskie przepadłe na Podolu, Wołyniu, Ukrainie Z czarnego szlaku i tamtych rubieży : zabytki polskie przepadłe na Podolu, Wołyniu, Ukrainie. Warszawa: 1928, s. 88.

[3] Instytut Historii Sztuki <Krakau> [Hrsg.]: Sztuka Kresów Wschodnich: materiały sesji naukowej (2.1996), digi.ub.uni-heidelberg.de [dostęp 2016-09-27] .

[4] Kościelne rugi w Połonnem :: Reportaże [online] [dostęp 2016-09-27] .

[5] Połonne. [dostęp 29.8.13].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

@@ Linia 37: / Linia 37: @@
 == Historia ==
-Położona w pobliżu Czarnego Szlaku miejscowość, wzmiankowana była w 1169 i 1172 r. w związku z najazdem [[Połowcy|Połowców]]. Na mocy [[Wojna o Księstwo Halicko-Włodzimierskie w latach 1340-1392|układu z 1366]] roku król [[Kazimierz III Wielki|Kazimierz Wielki]] przekazał księciu [[Lubart]]owi m.in. Połonne. W 1607 r. wojewoda krakowski [[Stanisław Lubomirski (wojewoda krakowski)|Stanisław Lubomirski]] ufundował kościół św. Anny. Miasto wraz z kościołem zostało spalone przez Tatarów w 1618 r. W 1621 r. miasto wraz z drewnianym zamkiem objęła w posiadanie [[Zofia Ostrogska]], a po jej śmierci w 1623 r. właścicielem stał się jej mąż Stanisław Lubomirski, który z kolei przekazał je w 1642 r. swojemu najmłodszemu synowi [[Konstanty Jacek Lubomirski|Konstantemu Lubomirskiemu]]. W 1646 r. miasto zostało otoczone wałami w kształcie pięcioboku według projektu [[Krzysztof Mieroszewski|Krzysztofa Mieroszewskiego]], co miało na celu zaryglowanie wojskom nieprzyjacielskim dostępu do Wołynia. W obrębie fortyfikacji zbudowanych według szkoły holenderskiej znalazło się Stare i Nowe Miasto Połonne, zamek i osada Wola. W dniu 12 lipca 1648 na skutek zdrady miasto opanowali Kozacy pod wodzą [[Maksym Krzywonos|Krzywonosa]] i całkowicie je spalili dokonując rzezi mieszkańców. Zginął wtedy też słynny kabalista [[Samson Ostropolski]]. Kozacy ponownie opanowali miasto w 1651 r. W drodze z [[Kamieniec Podolski|Kamieńca Podolskiego]] w dniu 23 listopada 1761 r. na zamku zatrzymał się [[Stanisław August Poniatowski]], a w 1766 r. miasto otrzymało przywilej królewski organizowania jarmarków. Fortyfikacje wzmocnili Polacy po raz ostatni w 1792 roku przed spodziewaną [[Wojna polsko-rosyjska 1792|wojną z Rosją]]. W tym samym roku na drodze w kierunku [[Zasław (Ukraina)|Zasławia]] stoczono zwycięską dla Polaków [[Bitwa pod Zieleńcami|Bitwę pod Zieleńcami]]. W tym czasie miasto było, po Dubnie i Zasławiu, trzecim miastem Wołynia. W [[II rozbiór Polski|II rozbiorze Polski]] miasto zostało zagarnięte przez [[Imperium Rosyjskie|Rosję]]. W czasie [[powstanie styczniowe|powstania styczniowego]] miasto zajął generał [[Edmund Różycki]], który następnie stoczył [[Bitwa pod Salichą|Bitwę pod Salichą]]. W drugiej połowie [[XIX wiek]]u w pobliżu miasta zbudowano linię kolejową. Po odzyskaniu niepodległości w [[1918]] roku Połonne nie powróciło do Polski lecz zostało przyłączone do [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]]. Tym ponurym czasom [[Marek A. Koprowski]] poświęcił cały rozdział swojej książki "Kresy we krwi"<ref>{{cytuj książkę | nazwisko = Koprowski| imię = Marek A.| autor link = Marek Koprowski| tytuł = Kresy we Krwi| wydanie = | wydawca = Fronda| miejsce = [[Warszawa]]| rok = [[2011]]| strony = 251| isbn = 978-83-62268-77-1}}</ref>. [[Prawa miejskie]] od [[1938]] roku. Od czerwca [[1941]] do [[1944]] zajęte przez [[III Rzesza|hitlerowskie Niemcy]]. Od 1947 do [[1955]] roku proboszczem parafii katolickiej był [[Antoni Chomicki]]. Od [[1991]] roku w granicach Ukrainy.
+Położona w pobliżu Czarnego Szlaku miejscowość, wzmiankowana była w 1169 i 1172 r. w związku z najazdem [[Połowcy|Połowców]]. Na mocy [[Wojna o Księstwo Halicko-Włodzimierskie w latach 1340-1392|układu z 1366]] roku król [[Kazimierz III Wielki|Kazimierz Wielki]] przekazał księciu [[Lubart]]owi m.in. Połonne. W 1607 r. wojewoda krakowski [[Stanisław Lubomirski (wojewoda krakowski)|Stanisław Lubomirski]] ufundował kościół św. Anny. Miasto wraz z kościołem zostało spalone przez Tatarów w 1618 r. W 1621 r. miasto wraz z drewnianym zamkiem objęła w posiadanie [[Zofia Ostrogska]], a po jej śmierci w 1623 r. właścicielem stał się jej mąż Stanisław Lubomirski, który z kolei przekazał je w 1642 r. swojemu najmłodszemu synowi [[Konstanty Jacek Lubomirski|Konstantemu Lubomirskiemu]]. W 1646 r. miasto zostało otoczone wałami w kształcie pięcioboku według projektu [[Krzysztof Mieroszewski|Krzysztofa Mieroszewskiego]], co miało na celu zaryglowanie wojskom nieprzyjacielskim dostępu do Wołynia. W obrębie fortyfikacji zbudowanych według szkoły holenderskiej znalazło się Stare i Nowe Miasto Połonne, zamek i osada Wola.
+W dniu 12 lipca 1648 na skutek zdrady miasto opanowali Kozacy pod wodzą [[Maksym Krzywonos|Krzywonosa]] i całkowicie je spalili dokonując rzezi mieszkańców. Zginął wtedy też słynny kabalista [[Samson Ostropolski]]. Kozacy ponownie opanowali miasto w 1651 r. W XVII wieku w Połonnem były dwa murowane kościoły katolickie: zamkowy i fara miejska.
+W drodze z [[Kamieniec Podolski|Kamieńca Podolskiego]] w dniu 23 listopada 1761 r. na zamku zatrzymał się [[Stanisław August Poniatowski]], a w 1766 r. miasto otrzymało przywilej królewski organizowania jarmarków. Fortyfikacje wzmocnili Polacy po raz ostatni w 1792 roku przed spodziewaną [[Wojna polsko-rosyjska 1792|wojną z Rosją]]. W tym samym roku na drodze w kierunku [[Zasław (Ukraina)|Zasławia]] stoczono zwycięską dla Polaków [[Bitwa pod Zieleńcami|Bitwę pod Zieleńcami]]. W tym czasie miasto było, po Dubnie i Zasławiu, trzecim miastem Wołynia. W [[II rozbiór Polski|II rozbiorze Polski]] miasto zostało zagarnięte przez [[Imperium Rosyjskie|Rosję]]. W czasie [[powstanie styczniowe|powstania styczniowego]] miasto zajął generał [[Edmund Różycki]], który następnie stoczył [[Bitwa pod Salichą|Bitwę pod Salichą]]. W drugiej połowie [[XIX wiek]]u w pobliżu miasta zbudowano linię kolejową. Po odzyskaniu niepodległości w [[1918]] roku Połonne nie powróciło do Polski lecz zostało przyłączone do [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]]. Tym ponurym czasom [[Marek A. Koprowski]] poświęcił cały rozdział swojej książki "Kresy we krwi"<ref>{{cytuj książkę | nazwisko = Koprowski| imię = Marek A.| autor link = Marek Koprowski| tytuł = Kresy we Krwi| wydanie = | wydawca = Fronda| miejsce = [[Warszawa]]| rok = [[2011]]| strony = 251| isbn = 978-83-62268-77-1}}</ref>. [[Prawa miejskie]] od [[1938]] roku. Od czerwca [[1941]] do [[1944]] zajęte przez [[III Rzesza|hitlerowskie Niemcy]]. Od 1947 do [[1955]] roku proboszczem parafii katolickiej był [[Antoni Chomicki]]. Od [[1991]] roku w granicach Ukrainy.
 Rodzinne miasto śpiewaczki operowej [[Walentyna Stepowa|Walentyny Stepowej]].
 == Zabytki ==
+* Dwór w Hamerni wybudowany przez Tadeusza Walewskiego, posiadał werandy i balkony<ref name="Memento1">{{cytuj książkę|nazwisko=Antoni Urbański|tytuł=Z czarnego szlaku i tamtych rubieży: zabytki polskie przepadłe na Podolu, Wołyniu, Ukrainie ''Z czarnego szlaku i tamtych rubieży : zabytki polskie przepadłe na Podolu, Wołyniu, Ukrainie|miejsce=Warszawa| data=1928| strony=88}}</ref>
-* cmentarz polski
+* Kościół św. Anny z 1607 r. (pierwotnie zamkowy, następnie Jezuitów, obecnie parafialny). Kościół ten po wybudowaniu w 1607 roku do XVIII wieku nosił wezwanie Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny. W latach 40. XVII wieku kościół został włączony w obręb fortyfikacji miejskich stojąc na platformie wysuniętego bastionu. W 1718 roku [[Jerzy Dominik Lubomirski]] ufundował przy kościele rezydencję dla trzech zakonników jezuickich, a wkrótce potem dokonano rozbudowy kościoła na potrzeby Jezuitów dodając do m.in. dwie wieże i monumentalne okna. Po zakończeniu prac budowlanych w 1738 roku kościół [[Konsekracja|konsekrował]] [[Biskup sufragan|sufragan]] kijowski Józef Czarnecki nadając mu wezwanie Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny i św. Antoniego Padewskiego. Po kasacie zakonu jezuitów do kościoła została przeniesiona parafia św. Anny z nieistniejącej obecnie fary w Połonnem-Nowym Mieście. W latach 1936-1941 w kościele mieścił się oddział NKWD, a w kryptach cele i katownie. W okresie okupacji niemieckiej wierni odzyskali kościół, którego dzięki determinacji nie pozwolili sobie odebrać po 1945 roku. W okresie tym kościołem opiekowali się kapucyni, a od 1992 roku kościół znajduje się pod opieką Bernardynów. W stosunku do stanu pierwotnego kościół nie posiada barokowych hełmów na wieżach. W XIX wieku ołtarz główny nosił wezwanie MB Częstochowskiej<ref>{{Cytuj|tytuł=Instytut Historii Sztuki <Krakau> [Hrsg.]: Sztuka Kresów Wschodnich: materiały sesji naukowej (2.1996)|czasopismo=digi.ub.uni-heidelberg.de|data dostępu=2016-09-27|opublikowany=digi.ub.uni-heidelberg.de|url=http://digi.ub.uni-heidelberg.de/diglit/skw1996/0163?sid=2c1eb70d8bde66653b23d0ee2a80832a}}</ref>. W ostatnich latach w kościele trwa szeroko opisywany konflikt parafian z proboszczem w związku z rugowaniem z nabożeństw języka polskiego<ref>{{Cytuj|tytuł=Kościelne rugi w Połonnem :: Reportaże|data dostępu=2016-09-27|url=http://www.kresy.pl/publicystyka,reportaze?zobacz/koscielne-rugi-w-polonnem}}</ref>.
-* cmentarz żydowski
+* Cmentarz polski, północna część miasta, ul. Chodjakowa
-* dwór w Hamerni wybudowany przez Tadeusza Walewskiego, posiadał werandy i balkony<ref name=Memento1>{{cytuj książkę|nazwisko=Antoni Urbański|tytuł=Z czarnego szlaku i tamtych rubieży: zabytki polskie przepadłe na Podolu, Wołyniu, Ukrainie ''Z czarnego szlaku i tamtych rubieży : zabytki polskie przepadłe na Podolu, Wołyniu, Ukrainie|miejsce=Warszawa| data=1928| strony=88}}</ref>
+* Cmentarz żydowski, ul. Akademika Girasimczuka
-* kościół św. Anny z 1607 r.
 * [[Zamek w Połonnem|zamek]]<ref>{{cytuj stronę| url = http://www.ruinyizamki.pl/kresy/polonne.html|tytuł=Połonne|data dostępu=29.8.13|strony=}}</ref>

Miasta	Połonne
Osiedla	Poninka
Wsie	Adamów Barbarówka Bieleckie Błydnie Brażyńce Burtyń Chrabużna Czerniejówka Czerwone Dębowy Gaj Fadyjówka Hannusine Hołubcza Jurоwszczyzna Kłosówka Kochanówka Kociurzyńce Kotlanka Kraczanówka Kustowce Lipówka Lubomirka Łabuń Łodzianówka Mała Szkarówka Małe Kalenicze Mikulin Moskalówka Moskwicinówka Nowaki Nowosielica Onaczkowce Przysłucz Раdгоспне Rogowicze Sasanówka Сягрів Trojeszczyzna Tyczków Wielka Brzeźna Wielkie Kalenicze Wróblówka Zalesie
Siedliska	Leśne