Święty Walenty

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
To jest stara wersja tej strony, edytowana przez Felis domestica (dyskusja | edycje) o 14:42, 3 mar 2018. Może się ona znacząco różnić od aktualnej wersji.
Święty
Walenty z Rzymu (Terni)
biskup
męczennik
Ilustracja
Św. Walenty, obraz Lucasa Cranacha Starszego.
Data i miejsce urodzenia

ok. 175
Interamna (dzis. Terni, Umbria)

Data i miejsce śmierci

14 lutego ok. 268-269
starożytny Rzym

Czczony przez

Kościół katolicki
Syryjski Kościół Ortodoksyjny
Kościół ewangelicko-augsburski

Wspomnienie

14 lutego

Atrybuty

kielich, miecz

Patron

orędownik podczas ciężkich chorób (szczególnie psychicznych i epilepsji) oraz patron zakochanych

Multimedia w Wikimedia Commons

Walenty z Rzymu, również Walenty z Terni (ur. ok. 175 w Interamnie, zm. ok. 268–269 w Rzymie)[1][2] – biskup i męczennik chrześcijański, święty Kościoła katolickiego, syryjskiego[1], wspominany przez Kościół anglikański i luterański (LCMS)[2].

Życiorys

W Martyrologium Rzymskim wymieniany jest dwukrotnie: jako kapłan rzymski, ścięty w czasie prześladowań chrześcijan za panowania cesarza Klaudiusza II Gockiego oraz biskup Terni koło Rzymu. Wobec braków materiałów źródłowych potwierdzających istnienie dwóch postaci uważa się, że jest to ta sama osoba. Kwestią pozostającą nierozstrzygniętą pozostaje czy kult zawędrował z Rzymu do Terni czy odwrotnie[3].

Ołtarz św. Walentego w kościele parafialnym w Urazie

Już w IV wieku grób świętego otoczony był kultem. Papież Juliusz I wybudował nad tym grobem bazylikę, a papież Teodor I odrestaurował ją[3].

Legendy

Walenty z wykształcenia był lekarzem, z powołania duchownym. Żył w III wieku w Cesarstwie rzymskim za panowania Klaudiusza II Gockiego. Cesarz ten za namową swoich doradców zabronił młodym mężczyznom w wieku od 18 do 37 lat wchodzić w związki małżeńskie. Uważał on, że najlepszymi żołnierzami są legioniści niemający rodzin. Zakaz ten złamał biskup Walenty i błogosławił śluby młodych legionistów. Został za to wtrącony do więzienia, gdzie zakochał się w niewidomej córce swojego strażnika. Legenda mówi, że jego narzeczona pod wpływem tej miłości odzyskała wzrok. Gdy o tym dowiedział się cesarz, kazał zabić Walentego. W przeddzień egzekucji Walenty napisał list do swojej ukochanej, który podpisał: „Od Twojego Walentego”. Egzekucję wykonano 14 lutego 269 r.

Patronat

Wskutek splotu zwyczajów ludowych, folkloru i legend był uważany za obrońcę przed ciężkimi chorobami (zwłaszcza umysłowymi, nerwowymi i epilepsją), a w Stanach Zjednoczonych, Anglii i współcześnie w Polsce został uznany za patrona zakochanych[3].

Dzień obchodów

Wspomnienie liturgiczne w Kościele katolickim na mocy decyzji papieża Gelazjusza I obchodzone jest od 496 roku w dniu 14 lutego[4], jako Dzień św. Walentego (Walentynki)

Ikonografia

W ikonografii Walenty przedstawiany jest najczęściej w stroju kapłana z kielichem w lewej ręce, a z mieczem w prawej lub w stroju biskupa w momencie, gdy uzdrawia chłopca z padaczki.

Kult św. Walentego

Najważniejszym miejscem kultu św. Walentego jest bazylika jego imienia w Terni, na srebrnym relikwiarzu ze szczątkami patrona umieszczono inskrypcję "Święty Walenty patron miłości". Co roku w niedzielę poprzedzającą dzień 14 lutego, przybywają do bazyliki pary narzeczonych z całych Włoch i świata, w celu złożenia przyrzeczenia miłości. W roku 1997 list do par narzeczonych przesłał również Jan Paweł II, a jego przesłanie wyryto na marmurowej tablicy przy grobie świętego Walentego[5].

Kult św. Walentego najszybciej upowszechnił się na terenach południowo-wschodniej Polski, gdzie obrany został patronem Przemyśla i archidiecezji przemyskiej[6]. Do Polski wraz z kultem św. Walentego trafiły również obchody walentynkowe przeniesione przez z osadników z Bawarii i Tyrolu[7]. W parafiach Podkarpacia, które mają za patrona św. Walentego m.in. Futomie[8], Wiązownicy, Wysokiej i przed ołtarzem św. Walentego w Hoczwi świętuje się w tym dniu patrona uroczystości. W Wielichowie znajduje się słynący cudami wizerunek św. Walentego, przed którym odprawiana jest dziewięciodniowa nowenna przed dniem Jego wspomnienia. W całej Polsce imię Walenty nadawane jest na chrzcie od schyłku średniowiecza. Przed relikwiami świętego modlono się w Polsce podobnie jak w Niemczech o zdrowie.

Ołtarz z relikwiami św. Walentego w Kościele Karmelitów przy Whitefriar Street w Dublinie (Irlandia)

Relikwie

  • W Krobi, archidiecezja poznańska, znajduje się trumienka z relikwiami świętego.
  • Relikwia świętego znajduje się również w szklanej gablocie na prawym ołtarzu kaplicy Świętych Relikwii klasztoru jasnogórskiego w Częstochowie, relikwiarz można oglądać w oktawę Wszystkich Świętych.
  • Pozłacany relikwiarz z fragmentem kości św. Walentego można zobaczyć w Rudach Wielkich przy kaplicy cudownego obrazu Matki Boskiej Pokornej[9] w kościele mieszczącym się w Zespole Klasztorno-Pałacowym.
  • Inna relikwia świętego, a dokładnie jak podaje ks. Jakub Fankidejski w pracy pt. „Obrazy cudowne i miejsca dzisiejszej diecezji chełmińskiej”, Pelplin 1880 – „jest to głowa świętego – właściwie nieznaczna cząstka, znajduje się w kościele Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Chełmnie. Relikwie są umieszczone w puszce w kształcie regularnego ośmioboku. Puszka jest cała ze srebra, wysoka na jedną stopę, waży około trzy funty. U góry ma okrągłą pokrywę w kształcie kopuły, w której spoczywa relikwia i może być przez szkło widziana i całowana. Objętość ma ta relikwia około dwa palce”. Relikwia od dawna słynęła z cudów. Około 1630 roku Jadwiga z Czarnków Działyńska wraz z córką z wdzięczności za pomoc w uzdrowieniu za przyczyną św. Walentego kazała wykonać relikwiarz. Umieszczono również na nim napis: „Bogu w Trójcy Św. Jedynemu/ Św. Walentemu/ Męczennikowi/ Jadwiga z Czarnków Działyńska/ starościna bratyańska jasieniecka/ Za doznaną pomoc w chorobie/ Córki i swojej za przyczyną/ Św. Walentego Męczennika Chrystusowego / Ku czci tego Świętego/ Ten upominek ofiarują / D. 22 maja roku 1630”. Relikwiarz został wykonany w Toruniu przez Wilhelma de Lassensy. W roku 1715 w Farze chełmińskiej Księża misjonarze przeznaczyli Św. Walentemu nowy osobny ołtarz. Istnieje on do dziś. Mieści się przy ołtarzu głównym, rozdzielając nawę główną od południowej. Obraz na nim przedstawia ścięcie tego męczennika. Według tradycji miał on być namalowany w Rzymie, lecz brak jest na to dowodów. Na ołtarzu tym w przeszłości wierni składali liczne srebrne wota za uzyskane łaski. W XVIII i XIX wieku relikwie św. Walentego były związane z kościołem św. Ducha. Czczono je podczas dwóch odpustów. Pierwszy przypadał właśnie na dzień 14 lutego. W wigilię tego odpustu przenoszono relikwiarz głowy św. Walentego z Fary do kościoła św. Ducha, gdzie był wystawiany u wielkiego ołtarza. Wierni śpiewali pieśni i odmawiali litanie do św. Walentego. Wiele osób przynosiło również dary. Jeden z księży podawał relikwiarz do ucałowania. Natomiast od samego rana 14 lutego w kościele św. Ducha odbywało się kilka Mszy św., między innymi wotywa z wystawieniem oraz nieszpory, podczas których również można było ucałować szczątki męczennika. Całość uroczystości kończyła procesja z kościoła św. Duch do Fary. Drugi odpust przypadał na drugi dzień Zielonych Świątek. Wierni uczestniczący w tych uroczystościach dostępowali odpustu zupełnego.
  • Relikwie świętego znajdują się również w Lublinie w dwóch kościołach: Nawrócenia Świętego Pawła i św. Mikołaja[10].
  • W sanktuarium św. Walentego w Bieruniu.
  • W kościele św. Katarzyny w Grodzisku.
  • W kościele św. Walentego w Kłocku.
  • Relikwie znajdują się również w Urazie w woj. dolnośląskim, gmina Oborniki Śląskie w kościele Św. Michała Archanioła.
  • Relikwie św. Walentego znajdują się w kościele pw. Matki Bożej Różańcowej w Sławatyczach, w bocznym ołtarzu. Umieszczony jest w nim także obraz świętego uzdrawiającego dziecko, datowany na początek XVIII w. i przywieziony do miejscowości z Włoch przez członków rodu Radziwiłłów. Do relikwii przybywają wierni z prośbą o pomoc i uzdrowienie. 14 lutego jest w Sławatyczach dniem odpustu parafialnego.

Poza Polską relikwie Św. Walentego znajdują się m.in. :

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b Valentin von Terni. Ökumenisches Heiligenlexikon. [dostęp 2014-02-15]. (niem.).
  2. ↑ a b Valentin von Rom. Ökumenisches Heiligenlexikon. [dostęp 2014-02-15]. (niem.).
  3. ↑ a b c Henryk Fros SJ, Franciszek Sowa: Księga imion i świętych. T. 6: W-Z. Kraków: WAM, Księża Jezuici, 2007, s. 16. ISBN 978-83-7318-736-8.
  4. ↑ Święty Walenty. na brewiarz.katolik.pl.
  5. ↑ Św. Walenty biskup zakochanych, czyli o historii walentynek, Paweł Bieliński (KAI) Niedziela.pl
  6. ↑ Jezuici w Polsce, Tom 4, wyd. 1 str. 178, 14 lutego; W : Św. Walenty – patron opętanych, epileptyków i zakochanych. W Polsce jest św. Walenty patronem diecezji przemyskiej. Patron zakochanych i zatroskanych kolegiata.org, KULT ŚW. WALENTEGO W JAROSŁAWIU, Joanna Kociuba
  7. ↑ WALENTYNKI – Junona 14 lutego – Luperkalia Szczerze Zakochanych na portalu Stowarzyszenia Macierz
  8. ↑ Patron parafii Św. Walenty
  9. ↑ Relikwie św. Walentego – w Krakowie i w innych miastach
  10. ↑ Na tropie Świętego Walentego. na magiczny-lublin.pl.
  11. ↑ Shrine of St Valentine, Whitefriar Street Church. [dostęp 2011-09-18]. (ang.).
  12. ↑ Flickr: The skull of St Valentine in the Basilica of Santa Maria in Cosmedin. [dostęp 2011-09-18]. (ang.).

Linki zewnętrzne

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Święty_Walenty&oldid=52674178”