Przejdź do zawartości

36 Specjalny Pułk Lotnictwa Transportowego

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
36 Specjalny Pułk Lotnictwa Transportowego
Ilustracja
Historia
Państwo

 Polska

Sformowanie

25 lutego 1945

Rozformowanie

31 grudnia 2011

Nazwa wyróżniająca

Obrońców Warszawy

Tradycje
Święto

25 lutego[1]

Kontynuacja

1 Baza Lotnictwa Transportowego

Dowódcy
Pierwszy

ppłk pil. J. Krasnoszczakow

Ostatni

płk pil. Mirosław Jemielniak

Organizacja
Numer

JW 2139

Dyslokacja

1 Baza Lotnicza w Warszawie

Rodzaj sił zbrojnych

Siły Powietrzne

Rodzaj wojsk

Wojska lotnicze

Podległość

Dowództwo Sił Powietrznych

Tu-154M nr boczny 101 na lotnisku w Zagrzebiu (2010 rok)
Tu-154M nr boczny 102 podczas podejścia do lądowania na lotnisku w Gdyni (2007 rok)
Jak-40, 36 splt na lotnisku Okęcie
PZL M28B Bryza 36 splt
W-3P Sokół 36 splt
Mi-8 36 splt
Samoloty 36 splt na Okęciu, dwa wycofane Jaki i dwa Tupolewy (zdjęcie z 2007 roku)

36 Specjalny Pułk Lotnictwa Transportowego im. Obrońców Warszawy (36 splt) – oddział lotnictwa transportowego Sił Powietrznych.

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Jednostka powstała 25 lutego 1945 roku na mocy rozkazu Naczelnego Dowództwa Wojska Polskiego. Pułk był odpowiedzialny za loty krajowe i zagraniczne najważniejszych osób w państwie (Prezydent RP, Prezes Rady Ministrów, Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej, Marszałek Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, członków Rady Ministrów); dysponentem lotniczych środków transportu przeznaczonych do przewozu osób o statusie VIP była Kancelaria Prezesa Rady Ministrów[2]. JW 2139 realizowała także transport powietrzny na rzecz MON i podległych mu jednostek organizacyjnych, np. dowództw rodzajów sił zbrojnych RP. Z samolotów i śmigłowców pułku wielokrotnie korzystały głowy innych państw, politycy z całego świata, znane osobistości kultury i sportu, ewakuowani z zagranicy obywatele RP i ratownicy wysyłani z pomocą za granicę. Miejscem bazowania jednostki był wojskowy port lotniczy Warszawa-Okęcie. Święto pułku jest obchodzone 25 lutego. Jednostka podlegała Dowództwu Sił Powietrznych, wchodziła w skład Sił Powietrznych.

W 1996 roku planowano pozyskać osiem samolotów dla zastąpienia Jak-40 na wyposażeniu 36 Specjalnego Pułku Lotnictwa Transportowego[3]. Przetarg na sześć samolotów dla 15 pasażerów rozpisała Agencja Mienia Wojskowego 19 grudnia 2006 roku[4], ale anulował go nowy minister 31 maja 2007 roku, ponieważ wymagania preferowały samolot Embraer 145[5]. Po katastrofie Tu-154M 10 kwietnia 2010 na stanie 36 splt do transportu VIP pozostały cztery Jak-40 (wyprodukowane w 1979–1980[6]), a drugi Tu-154M był w Rosji. 29 kwietnia 2010 zapowiedziano rozwiązanie 36 splt[7]. Pułk rozwiązano 31 grudnia 2011 roku[8]. W jego miejsce utworzono 1 Bazę Lotnictwa Transportowego.

Kalendarium

[edytuj | edytuj kod]
  • 25 lutego 1945 roku na mocy rozkazu Naczelnego Dowództwa Wojska Polskiego przystąpiono do formowania 6 Samodzielnej Eskadry Transportowej na bazie Specjalnej Eskadry Lotniczej „OsNaz”, która dała początek przyszłej 36 splt.
  • W 1946 roku wyżej wymieniona jednostka wojskowa zmieniła nazwę na Rządową Eskadrę Transportową.
  • 8 marca 1947 roku Eskadra została przemianowana na Specjalny Pułk Lotniczy, składający się z dwóch eskadr: transportowej i łącznikowej.
  • Kolejna reorganizacja miała miejsce w 1951 roku, kiedy to pułk został powiększony o Samodzielną Eskadrę Aerofotogrametryczną.
  • 1 kwietnia 1974 roku pułk przeszedł na nowy etat, zmieniając nazwę na 36 Specjalny Pułk Lotnictwa Transportowego.
  • 25 lutego 1995 roku wręczono pułkowi nowy sztandar, a decyzją ministra obrony narodowej nr 23/MON z 24 lutego 1995 pułk przejął tradycje bojowych formacji lotniczych z okresu II Rzeczypospolitej oraz II wojny światowej[9].
  • 25 lutego 2006 roku decyzją ministra obrony narodowej nadano mu nazwę wyróżniającą „Obrońców Warszawy” oraz wprowadzono decyzją ministra obrony narodowej nr 427/MON z 27 grudnia 2005 roku nowy wzór odznaki pamiątkowej[9].
  • 23 lutego 2007 roku w salach Muzeum Powstania Warszawskiego dokonano uroczystego przeniesienia insygniów Orderu Wojennego Virtuti Militari 301 Dywizjonu Bombowego „Ziemi Pomorskiej” im. Obrońców Warszawy na sztandar pułku[9].
  • 4 sierpnia 2011 Minister Obrony Narodowej, Tomasz Siemoniak, w obecności Premiera, Donalda Tuska ogłosił publicznie, że w ciągu kilku najbliższych dni wyda dokumenty organizacyjno-etatowe dotyczące rozformowania pułku oraz sformowania na jego bazie eskadry lotnictwa transportowego, wyposażonej w śmigłowce[10].
  • Z dniem 31 grudnia 2011 Pułk został rozformowany. Na bazie Pułku oraz 1 Bazy Lotniczej z dniem 1 stycznia 2012 została zorganizowana 1 Baza Lotnictwa Transportowego. W składzie 1 BLT znalazła się Grupa Działań Lotniczych posiadająca sześć śmigłowców Mi-8 i pięć śmigłowców W-3 Sokół[11].
  • 3 stycznia 2012 na wojskowej części Portu Lotniczego Warszawa-Okęcie odbyła się ceremonia pożegnania sztandaru 36 Specjalnego Pułku Lotnictwa Transportowego.
  • 13 stycznia 2012 roku sztandar pułku został przekazany do Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie. Wraz ze sztandarem przekazano między innymi proporzec reprezentacji pułku na olimpiadzie Wojsk Lotniczych w 1948 roku oraz akt nadania krzyża Virtuti Militari dla 301 Dywizjonu Bombowego[12].

Tradycje jednostki

[edytuj | edytuj kod]

25 lutego 1995 roku pułk przejął dziedzictwo i tradycje[13][1][14]:

  • 3 eskadry wywiadowczej (1918-1925),
  • 13 eskadry lotniczej 1 pułku lotniczego (1925-1934)
  • 13 eskadry towarzyszącej 1 pułku lotniczego (1934-1939)
  • 16 i 19 eskadry towarzyszącej 1 pułku lotniczego (1937-1939)
  • 301 Dywizjonu Bombowego Ziemi Pomorskiej (1940-1943)
  • 3 eskadry polskiej 138 dywizjonu do zadań specjalnych RAF (1943)
  • 301 Dywizjonu Bombowego Ziemi Pomorskiej im. Obrońców Warszawy (1944-1946)

Odznaka pułkowa

[edytuj | edytuj kod]

Odznaka o wymiarach 30x25 mm posiada kształt złotego trapezu równoramiennego. W centralnej części odznaki przedstawiona jest kula ziemska z naniesioną siatką geograficzną oraz zaznaczonymi konturami kontynentów; oceany polakierowane na niebiesko. W górnej części odznaki sylwetka samolotu pasażerskiego, a w dolnej - biało-czerwona szachownica lotnicza. Na białym polu szachownicy syrenka z herbu Warszawy. Odznakę zaprojektował Leszek Kamiński[1]

Dowódcy

[edytuj | edytuj kod]

Katastrofy i wypadki lotnicze w dziejach pułku

[edytuj | edytuj kod]
  • Samoloty[16]:
  • Śmigłowce[16]:
    • Mi-8 (numer boczny: 620, data produkcji: 1973)
    • Mi-8 (numer boczny: 630, data produkcji: 31 maja 1977)
    • Mi-8 (numer boczny: 631, data produkcji: 1 lipca 1977)
    • Mi-8 (numer boczny: 633, data produkcji: 23 września 1977)
    • Mi-8 (numer boczny: 634, data produkcji: 9 września 1977)
    • Mi-8 (numer boczny: 636, data produkcji: 14 lipca 1977)
    • Mi-8 (numer boczny: 660, data produkcji: 31 marca 1983)
    • PZL W-3 Sokół (numery boczne: 504, data produkcji: 23 maja 1993)
    • PZL W-3 Sokół (numery boczne: 0618, data produkcji: nieznana)
    • PZL W-3 Sokół (numery boczne: 0619, data produkcji: nieznana)
    • PZL W-3 Sokół (numery boczne: 0915, data produkcji: nieznana)
    • PZL W-3 Sokół (numery boczne: 0916, data produkcji: nieznana)
    • Bell 412 (numer boczny: 02, data produkcji: 1 maja 1991)

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c Zdzisław Sawicki [i inni]: Mundur i odznaki Wojska Polskiego. Czas przemian. s. 153-154.
  2. Oświadczenie ministra Jacka Sasina. prezydent.pl, 2010-04-28. [dostęp 2010-07-16]. (pol.).
  3. Skrzydlata Polska - 11/2008 - Samoloty VIP: Do krwi ostatniej?
  4. Robert Rochowicz, Przetarg na latające salonki rozpoczęty, „Nowa Technika Wojskowa”, nr 1 (2007), s. 42-43, ISSN 1230-1655
  5. Piotr Abraszek, Samoloty dla VIP najbardziej pechowyprzetarg", „Nowa Technika Wojskowa”, nr 7 (2007), s. 53-54, ISSN 1230-1655
  6. Piotr Abraszek, Jaki samolot dla "specpułku", „Nowa Technika Wojskowa”, nr 5 (2010), s. 84-86, ISSN 1230-1655
  7. Embraery bez przetargu. Altair, 9 czerwca 2010.
  8. Bartosz Głowacki, Znowu czarter samolotów dla VIP, „Raport”, nr 6 (2013), s. 16-20, ISSN 1429-270x
  9. a b c Krzysztof Komorowski: Kronika Wojska Polskiego 2007. Warszawa: 2008, s. 49.
  10. 36. pułk specjalny został zlikwidowany rmf24.pl, 4 sierpnia 2011 [dostęp 2011-08-04]
  11. Informacja na stronach internetowych MON. Ostatni dostęp: 2011-12
  12. Sztandar 36 Specjalnego Pułku Transportowego w Muzeum Wojska Polskiego, www.muzeumwp.pl dostęp 19-03-2012
  13. Decyzja nr 231/MON 1995 roku
  14. twórcami wizerunku sztandaru z 1995 roku oraz inicjatorami przejęcia w dziedzictwo tradycji przez 36 splt byli: ppłk Tadeusz Krząstek z Departamentu Wychowania i pracownik 36 splt mjr Krzysztof Nawrocki, zob. Kronika 36 Specjalnego Pułku Lotnictwa Transportowego, cz. IV, s. 77 - 89, Warszawa Okęcie
  15. Płk Jemielniak nowym dowódcą 36. specpułku. fakty.interia.pl, 2010-11-08. [dostęp 2010-11-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-07-12)].
  16. a b Dane za: Polska Zbrojna, nr 29 (547) z 15 lipca 2007, str. 19

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Krzysztof Komorowski (red.): Kronika Wojska Polskiego 2007. Warszawa: Fundacja Polonia Militaris, 2008, s. 48-50. ISSN 1734-2317.
  • Zdzisław Sawicki, Jerzy Waszkiewicz, Adam Wielochowski: Mundur i odznaki Wojska Polskiego. Czas przemian. Warszawa: Bellona, 1997. ISBN 83-11-08588-9.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]