Bazyli II Bułgarobójca
| Basileus tōn Romaiōn Cesarz Rzymian | |
 Bazyli II, Menologium Bazylego II z X w. | |
| Cesarz bizantyński | |
| Okres |
od 976 |
|---|---|
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Dane biograficzne | |
| Dynastia | |
| Data urodzenia | |
| Data śmierci | |
| Moneta | |
.jpg)
| |
Bazyli II Bułgarobójca, Bazyli II Porfirogeneta (Βασίλειος Β΄ Βουλγαροκτόνος, Βασίλειος Β΄ ὁ Πορφυρογέννητος trb. Basilejos B΄ Bulgaroktonos, Basilejos B΄ o Porphyrogennetos trl. Basíleios B΄ Boulgaroktónos, Basíleios B΄ o̔ Porfurogénnētos; ur. 958 r., zm. 15 grudnia 1025 r.) – cesarz bizantyński w latach 976–1025 (tytularny od 963) z dynastii macedońskiej.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Był synem Romana II i cesarzowej Teofano. Bazyli II przywrócił cesarstwu świetność nieznaną od czasów Justyniana Wielkiego. Koronowany na cesarza w wieku 5 lat. Ostrogorski pisze: „Chociaż panowanie Bazylego II oficjalnie rozpoczyna się w r. 976, to w rzeczywistości jego osobiste rządy datują się dopiero od r. 985, tj. po upadku wielkiego eunucha”[1]. Dokonał zmian w feudalnej strukturze państwa, konfiskując dobra wielkich możnowładców, które później rozdał zaufanym, choć mniej zamożnym ludziom. Prowadził długoletnią wojnę z Bułgarią (szereg kampanii w latach 990–1014 r.), zakończoną w 1014 r. rozbiciem armii cara Samuela pod Klidion. Od tej bitwy, która zahamowała rozwój potęgi Bułgarów, wywodzi się jego przydomek – Bazyli rozkazał oślepić tysiące bułgarskich jeńców, zostawiając co setnego z jednym zdrowym okiem, aby mógł zaprowadzić swój oddział do domu. Car Samuel zmarł doznając szoku wywołanego widokiem powracających wojsk. W 1018 r. wcielił zachodnią Bułgarię do cesarstwa po zwycięskiej bitwie pod Durazzo.
Dzięki temu zwycięstwu możliwe było ponowne wcielenie Serbii do państwa bizantyńskiego. Kolejne zdobycze terytorialne osiągnął pokonując na zachodzie Normanów i książąt południowych Włoch. Za jego czasów Cesarstwo osiągnęło swoje apogeum, a także największe w średnim okresie terytorium rozciągające się od Armenii po Serbię. Zmarł w trakcie przygotowań do planowanej wyprawy na Sycylię.
Siostra Bazylego, Anna, wyszła za mąż za wielkiego księcia kijowskiego – Włodzimierza I Wielkiego. Po śmierci Bazylego kolejnym cesarzem został jego młodszy brat – Konstantyn VIII.
Epitafium[edytuj | edytuj kod]
Epitafium Bazylego II zostało umieszczone w kościele św. Jana Ewangelisty i Teologa na Hebdomonie, przedmieściu po zachodniej stronie Konstantynopola. Jego treść brzmi:
Inni, poprzedni cesarze,
wcześniej zaprojektowali dla siebie inne miejsca pochówku.
Lecz ja, Bazyli, urodzony w purpurowej komnacie,
umieszczam mój grób na Hebdomonie [Pałacu]
i odbieram odpoczynek szabatu po niekończących się trudach,
zaspokojonych w wojnach, które udało mi się przetrwać.
Bowiem nikt nie widział, aby moja włócznia zaznała odpoczynku,
odkąd Cesarz Niebios wezwał mnie
do sprawowania rządów w tym wielkim ziemskim cesarstwie
ale pozostałem czujny przez całą długość mego życia
stojąc na straży dzieci Nowego Rzymu
maszerując dzielnie na Zachód
i tak daleko jak sięgają granice na Wschodzie.
Persowie i Scytowie są świadkami tego
a wraz z nimi Abchazowie, Ismaelici, Arabowie, Iberowie.
A teraz, dobry człowieku, spoglądając na ten grób
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Georg Ostrogorski: Dzieje Bizancjum. Warszawa: 1967, s. 250-252.
- ↑ Paul Stephenson, The Legend of Basil the Bulgar-Slayer., Cambridge, UK 2003, s.49.
- ↑ Julian Romae, Tryumfujące Bizancjum: Historia militarna Bizantyńczyków w latach 959-1025, s.153, ISBN 978-83-7889-963-1.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Aleksander Krawczuk, Poczet Cesarzy Bizantyjskich, Warszawa: wyd. Iskry, 2006, ISBN 83-244-0025-7, ISBN 978-83-244-0025-6, OCLC 749138189.
- Historia Świata 800–1000 – Furia Normanów tekst Stephen G. Hyslop; wyd. Amber Warszawa 1999 ISBN 83-7169-904-2.
- gwiazdką*oznaczono monarchów nienależących do dynastii
