Dowództwo Połączonych Sił Sojuszniczych Europy Północnej AFNORTH

Dowództwo Połączonych Sił Sojuszniczych Europy Północnej
Allied Forces North Europe AFNORTH
	Historia
Organizacja	NATO
Sformowanie	1952
Rozformowanie	1994
	Organizacja
Dyslokacja	Kolsås (Norwegia)
Podległość	ACE

Dowództwo Połączonych Sił Sojuszniczych Europy Północnej (ang. Allied Forces North Europe AFNORTH) – nieistniejące już jedno z dowództw operacyjnych^[a] NATO.

Formowanie i zmiany organizacyjne[edytuj | edytuj kod]

W kwietniu 1951 generał Dwight Eisenhower podpisał rozkaz powołujący Naczelne Dowództwo Połączonych Sił Sojuszniczych NATO w Europie (ACE)^[2]. Obszar Europy podzielono na trzy teatry działań wojennych^[3]:

Konsekwencją rozkazu było powołanie Dowództwa Połączonych Sił Sojuszniczych Europy Północnej AFNORTH. Nowo utworzone dowództwo przejęło kompetencje rozwiązanej Regionalnej Grupy Planowania Europy Północnej^[4].

1 lipca 1994 zlikwidowano jedno z trzech głównych dowództw NATO – Dowództwo Połączonych Sił Sojuszniczych Kanału La Manche ACCHAN. Rozwiązano też Dowództwo Połączonych Sił Sojuszniczych Europy Północnej AFNORTH, a obowiązki przekazano nowo utworzonemu Dowództwu Połączonych Sił Sojuszniczych Europy Północno-Zachodniej AFNORTHWEST z siedzibą w High Wycombe^[5]^[6].

1 lipca 2004 rozwiązano Dowództwo Połączonych Sił Sojuszniczych Europy Północnej NORTH w Stavanger w Norwegii i utworzono Allied Joint Force Command Headquarters Brunssum JFC HQ BRUNSSUM^[7]. Nowo powstałe dowództwo weszło w skład Dowództwa Sił Sojuszniczych NATO ds. Operacji ACO^[8].

Osobny artykuł: Sojusznicze Dowództwo Sił Połączonych NATO w Brunssum.

Struktura organizacyjna[edytuj | edytuj kod]

Struktura AFNORTH w 1963^[9]

Dowództwo Połączonych Sił Sojuszniczych Europy Północnej AFNORTH – Kolsås (Norwegia)
- Dowództwo Połączonych Sił Lądowych Norwegii COMLANDNORWAY – Oslo (Norwegia)
- Dowództwo Połączonych Sił Ekspedycyjnych Norwegii Północnej COMTASKFORNOR – Bodø (Norwegia)
- Dowództwo Połączonych Taktycznych Sił Powietrznych Norwegii Południowej COMATAWSONOR – Voksenlia (Norwegia)
- Dowództwo Połączonych Taktycznych Sił Powietrznych Norwegii Południowej COMATAWSONOR – Voksenlia (Norwegia)
- Dowództwo Połączonych Sił Cieśnin Bałtyckich i Bałtyku Zachodniego COMBALTAP – Karup (Dania)
- Dowództwo Połączonych Sił Morskich Obszaru Skandynawii COMNAVSCAP – Jottanuten (Norwegia)

Struktura AFNORTH w 1971^[10]

Dowództwo Połączonych Sił Sojuszniczych Europy Północnej AFNORTH – Kolsås (Norwegia)
- Dowództwo Połączonych Sił Norwegii Północnej COMNON – Bodø (Norwegia)
  - siły lądowe
  - siły powietrzne
  - siły morskie
- Dowództwo Połączonych Sił Norwegii Południowej COMSONOR – Stavanger (Norwegia)
  - siły lądowe
  - siły powietrzne
  - siły morskie
- Dowództwo Połączonych Sił Cieśnin Bałtyckich i Bałtyku Zachodniego COMBALTAP – Karup (Dania)
  - COMLANDJUT
  - COMLANDZELAN
  - COMAIRBALTAP
  - COMNAVBALTAP

Struktura AFNORTH w 1989^[11]

Dowództwo Połączonych Sił Sojuszniczych Europy Północnej AFNORTH – Kolsås (Norwegia)
- Dowództwo Połączonych Sił Zbrojnych Norwegii Północnej – Bodø
  - Dowództwo Połączonych Sił Lądowych Norwegii Północnej – Bodø
  - Dowództwo Połączonych Sił Morskich Norwegii Północnej – Bodø
  - Dowództwo Połączonych Sił Powietrznych Norwegii Północnej – Bodø
- Dowództwo Połączonych Sił Zbrojnych Norwegii Południowej COMSONOR – Stavanger
  - Dowództwo Połączonych Sił Lądowych Norwegii Południowej – Stavanger
  - Dowództwo Połączonych Sił Morskich Norwegii Południowej – Stavanger
  - Dowództwo Połączonych Sił Powietrznych Norwegii Południowej – Stavanger
- Dowództwo Połączonych Sił Zbrojnych Cieśnin Bałtyckich i Bałtyku Zachodniego BALTAP – Karup (Dania)
  - Dowództwo Połączonych Sił Lądowych Szlezwik-Holsztynu, Jutlandii i Wyspy Fionii COMLANDJUTLAND – Rensburg (Dania)
    - Jutlandzki Korpus Armijny JKA
    - siły wzmocnienia USA i WB
      - dywizja piechoty morskiej USA
      - dywizja piechoty morskiej WB
  - Dowództwo Połączonych Sił Lądowych Zelandii COMLANDZELAND – Ringstedt (Dania)
    - Dowództwo Obrony Bornholmu COMBORNHOLM
    - Dowództwo Wschodniego Okręgu Wojskowego
      - 1 Brygada Zmechanizowana
      - 2 Brygada Zmechanizowana
  - Dowództwo Połączonych Sił Powietrznych Cieśnin Bałtyckich i Bałtyku Zachodniego COMAIRBALTAP – Karup (Dania)
    - Siły Powietrzne Danii
      - 721 eskadra lotnictwa myśliwsko-bombowego – Aalborg
      - 723 eskadra lotnictwa myśliwsko-bombowego – Aalborg
      - 725 eskadra lotnictwa myśliwsko-bombowego – Karup
      - 726 eskadra lotnictwa myśliwsko-bombowego – Aalborg
      - 727 eskadra lotnictwa myśliwsko-bombowego – Skrydstrup
      - 729 eskadra lotnictwa myśliwsko-bombowego – Karup
      - 730 eskadra lotnictwa myśliwsko-bombowego – Skrydstrup
      - Grupa Obrony Powietrznej (8 baterii „Hawk”) – Skrydstrup
    - Siły Powietrzne Niemiec
      - 41 skrzydło lotnictwa myśliwsko-bombowego – Husum
      - 52 skrzydło lotnictwa rozpoznawczego – Leck
      - 3 pułk rakiet przeciwlotniczych „Hawk” – Helide
    - niemiecka Dywizja Lotnictwa Myśliwskiego
      - 1 skrzydło lotnictwa myśliwsko-bombowego – Jagel
      - 2 skrzydło lotnictwa myśliwsko-bombowego – Eggebek
      - 3 skrzydło lotnictwa ZOP – Nordholtz
      - 5 skrzydło lotnictwa Pom – Kiel
  - Dowództwo Połączonych Sił Morskich Cieśnin Bałtyckich i Bałtyku Zachodniego COMNAVBALTAP – Karup
    - ZO 500 – Bałtyk Zachodni
    - ZO 420 – Bałtyk Zachodni
    - ZO 457 – Bałtyk Środkowy
    - ZO 445 – Morze Północne
    - ZO 501 – Morze Północne
  - Niemiecki Dowódca Morza Północnego COMGERNORSEA – Sengwarden (Niemcy)
  - Flagowy Oficer Niemiec – Glucksburg (Niemcy)
  - Flagowy Oficer Danii – Arhus (Dania)

Struktura AFNORTH w1989

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

↑ Pośrednie wyższe podporządkowane dowództwo (Major Subordinate Commands – MSCs). Dowódca MSCs był tytułowany jako Commander-in-Chief^[1].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Zarychta 2013 ↓, s. 76/95.
↑ Zarychta 2013 ↓, s. 81/99.
↑ Zarychta 2013 ↓, s. 70/87.
↑ Zarychta 2013 ↓, s. 71/91.
↑ Zarychta 2013 ↓, s. 296/388.
↑ Kaczmarek i Skowroński 1998 ↓, s. 95.
↑ Zarychta 2013 ↓, s. /419.
↑ Zarychta 2013 ↓, s. 296/419.
↑ Zarychta 2013 ↓, s. 134/166.
↑ Zarychta 2013 ↓, s. /185.
↑ Zarychta 2013 ↓, s. 202/413.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Julian Kaczmarek, Adam Skowroński: NATO, Europa, Polska. Wrocław: Atta 2, 1998. ISBN 83-86882-66-2.
Stanisław Zarychta: Struktury militarne NATO 1949–2013. Warszawa: Bellona SA, 2013. ISBN 978-83-11-13021-0.

[2] Pośrednie wyższe podporządkowane dowództwo (Major Subordinate Commands – MSCs). Dowódca MSCs był tytułowany jako Commander-in-Chief^[1].

[CITEREFZarychta201376/95-1] Zarychta 2013 ↓, s. 76/95.

[CITEREFZarychta201381/99-3] Zarychta 2013 ↓, s. 81/99.

[CITEREFZarychta201370/87-4] Zarychta 2013 ↓, s. 70/87.

[CITEREFZarychta201371/91-5] Zarychta 2013 ↓, s. 71/91.

[CITEREFZarychta2013296/388-6] Zarychta 2013 ↓, s. 296/388.

[CITEREFKaczmarekSkowroński199895-7] Kaczmarek i Skowroński 1998 ↓, s. 95.

[CITEREFZarychta2013/419-8] Zarychta 2013 ↓, s. /419.

[CITEREFZarychta2013296/419-9] Zarychta 2013 ↓, s. 296/419.

[CITEREFZarychta2013134/166-10] Zarychta 2013 ↓, s. 134/166.

[CITEREFZarychta2013/185-11] Zarychta 2013 ↓, s. /185.

[CITEREFZarychta2013202/413-12] Zarychta 2013 ↓, s. 202/413.

[a]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[1]

Państwa członkowskie	Albania Belgia Bułgaria Czarnogóra Chorwacja Czechy Dania Estonia Finlandia Francja Grecja Hiszpania Holandia Islandia Kanada Litwa Luksemburg Łotwa Macedonia Północna Niemcy Norwegia Polska Portugalia Rumunia Słowacja Słowenia Stany Zjednoczone Szwecja Turcja Węgry Wielka Brytania Włochy
Kandydaci	Bośnia i Hercegowina
Struktura	Rada Północnoatlantycka Grupa Planowania Nuklearnego Sekretarz Generalny Sekretariat Międzynarodowy Zgromadzenie Parlamentarne Komitet Wojskowy Międzynarodowy Sztab Wojskowy Sojusznicze Dowództwo Operacji Sojusznicze Dowództwo ds. Transformacji Sojusznicze Dowództwo Sił Połączonych NATO w Brunssum