Dowództwo Połączonych Sił Morskich Europy Południowej NAVSOUTH
| Historia | |
| Organizacja | |
|---|---|
| Sformowanie |
1952 |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | |
| Podległość | |
Dowództwo Połączonych Sił Morskich Europy Południowej (ang. Allied Naval Forces Southern Europe — NAVSOUTH) – nieistniejące już jedno z dowództw taktyczno-operacyjnych[a] NATO.
Formowanie i zmiany organizacyjne[edytuj | edytuj kod]
W kwietniu 1951 generał Dwight Eisenhower podpisał rozkaz powołujący Naczelne Dowództwo Połączonych Sił Sojuszniczych NATO w Europie (ACE)[2]. Obszar Europy podzielono na trzy teatry działań wojennych[3]:
- Północnoeuropejski Teatr Działań Wojennych
- Centralny (Środkowoeuropejski) Teatr Działań Wojennych
- Południowoeuropejski Teatr Działań Wojennych
Konsekwencją rozkazu było powołanie Dowództwa Połączonych Sił Sojuszniczych Europy Południowej AFSOUTH. Nowo utworzone dowództwo przejęło kompetencje rozwiązanej Regionalnej Grupy Planowania Europy Południowej[4].
W początkowym okresie pod dowództwo AFSOUTH podlegały dowództwa trzech komponentów: morskiego NAVSOUTH, powietrznego AIRSOUTH i lądowego LANDSOUTH[5].
Bezpośrednio podporządkowane dowództwu AFSOUTH nowo powstałe Dowództwo Sił Morskich NAVSOUTH odpowiadało za wsparcie sił morskim Francji i Włoch operujących na Morzu Śródziemnym, a także 6 Flocie Stanów Zjednoczonych. Pod Dowództwo nie podlegały rozwinięte w rejonie Morza Śródziemnego siły morskie Wielkiej Brytanii, których zasadniczym celem była ochrona interesów brytyjskiego imperium[5].
W tym czasie Wielka Brytania prezentowała odmienne stanowisko dotyczące organizacji sił morskich w rejonie Morza Śródziemnego, w tym sposobu obsadzania w nich najwyższych stanowisk. Po przegranej rywalizacji co do obsadzenia stanowiska dowódcy AFSOUTH, usilnie domagała się utworzenia niezależnego Dowództwa Sił Morskich w rejonie Morza Śródziemnego, aby móc obsadzić go swoim admirałem. W marcu 1953 na Malcie utworzono nowe dowództwo – Dowództwo Połączonych Sił Sojuszniczych Morza Śródziemnego AFMED. Spowodowało to rozwiązanie istniejącego już w strukturze dowódcy Południowego TDW Dowództwa Sił Morskich NAVSOUTH, a podległe mu siły podporządkowano dowódcy AFMED[6].
W połowie lat 60. XX w. nastąpiły dalsze zmiany w strukturach dowództw rejonu Morza Śródziemnego[b]. W 1964 Malta uzyskała niepodległość, co spowodowało potrzebę przeniesienia Dowództwa Morza Śródziemnego AFMED do nowego garnizonu[8]. W 1966 ze struktur wojskowych NATO wyszła Francja, a w 1967 z rejonu Morza Śródziemnego wycofano brytyjskie siły morskie. Spowodowało to rozwiązanie Dowództwa Połączonych Sił Sojuszniczych Morza Śródziemnego AFMED i przekazanie obowiązków dowodzenia siłami operującymi w tym rejonie odtworzonemu Dowództwu Połączonych Sił Morskich Europy Południowej NAVSOUTH (od 1971 z siedzibą w Neapolu). Dowódcą tego ostatniego został włoski admirał. Odtworzone Dowództwo odpowiadało za cały rejon Morza Śródziemnego. Kolejna restrukturyzacja podporządkowała Dowództwu NAVSOUTH Dowództwo Lotnictwa Morskiego Morza Śródziemnego MARAIRMED[9].
W XXI w. Dowództwo Połączonych Sił Morskich Europy Południowej NAVSOUTH przekształcone zostało w Dowództwo Komponentu CC NAVSOUTH stacjonujące nadal w Neapolu[10].
Zadania; siły i środki[edytuj | edytuj kod]
Rejon odpowiedzialności operacyjnej Dowództwa Sił Morskich Europy Południowej NAVSOUTH obejmował Morze Śródziemne, Morze Marmara, a także południową część Morza Czarnego. Głównym zadaniem połączonych sił było zwalczanie sił morskich przeciwnika, wsparcie wojsk lądowych na kierunkach nadmorskich, zdobycie i utrzymanie panowania w rejonie Morza Śródziemnego, blokada rejonów i wąskich przejść, osłona zgrupowań desantowych oraz monitorowanie ogólnej sytuacji w rejonie. Na wypadek wojny NAVSOUTH dysponował na tym obszarze wydzielonymi siłami morskimi Włoch, Grecji, Turcji, USA i Wielkiej Brytanii. W okresie pokoju siły te podlegały dowództwom narodowym[11].
Pod koniec zimnej wojny marynarka wojenna Włoch liczyła około 130 okrętów, 95 śmigłowców bojowych, 35 samolotów patrolowych oraz dysponowała batalionem piechoty morskiej. Główną siłę uderzeniową stanowiło: 10 okrętów podwodnych, 1 lotniskowiec śmigłowcowy, 2 krążowniki, 6 niszczycieli, 16 fregat, 7 kutrów rakietowych, 30 niszczycieli min i trałowców, a także jednostki desantowe. Główne bazy morskie mieściły się w: La Spezia, Taranto, Ancona, Brindisi, Augusta, Messyna, Neapol, La Maddalena, Cagliari i w Wenecji[7].
Flota wojenna Turcji liczyła około 250 okrętów. Wśród nich znajdowało się: 16 okrętów podwodnych, 16 niszczycieli, 6 fregat, 14 kutrów rakietowych, 5 kutrów torpedowych, 7 stawiaczy min i 25 trałowców. Lotnictwo morskie liczyło 18 samolotów i 7 śmigłowców ZOP. Ponadto w składzie sił morskich znajdowała się brygada piechoty morskiej, licząca 4000 ludzi. Główne bazy morskie mieściły się w: Gölcćk, Stambule, Izmirze, Eregli, Bosforze, Canakkale, Iskenderun i Mersin[7].
Siły morskie Grecji posiadały około 200 okrętów, w tym 10 okrętów podwodnych, 14 byłych niszczycieli amerykańskich, 6 fregat, 14 kutrów rakietowych z rakietami typu Exocet MM38 i Penguin II, 6 kutrów torpedowych, 11 kutrów patrolowych, 2 stawiacze min, 14 trałowców, 23 okręty desantowe. Głównymi bazami morskimi były Suda Bay i Salamina[12].
Struktura organizacyjna NAVSOUTH[edytuj | edytuj kod]
- W 1989[13]
- Dowództwo Połączonych Sił Morskich Europy Południowej NAVSOUTH[c] – Neapol
- Dowództwo Rejonu Gibraltar COMGIBMED – Gibraltar
- Dowództwo Obszaru Centralnego Morza Śródziemnego COMEDCENT – Neapol
- Dowództwo Obszaru Wschodniego Morza Śródziemnego COMEDEAST – Ateny (Grecja)
- Dowództwo Obszaru Północno-Wschodniego Morza Śródziemnego COMEDNOREAST – Ankara (Turcja)
- Dowództwo Sił Podwodnych Morza Śródziemnego COMSUBMED – Neapol
- Dowództwo Lotnictwa Morskiego Morza Śródziemnego COMMARAIRMED – Neapol
- Siły Morskie na Wezwanie Morza Śródziemnego NAVOCFORMED[d].
- W 1994[15]
- Dowództwo Połączonych Sił Morskich Europy Południowej NAVSOUTH – Neapol (Włochy)
- Dowództwo Rejonu Gibraltar COMGIBMED– Gibraltar
- Dowództwo Centralnego Obszaru Morza Śródziemnego COMMEDCENT– Rzym
- Dowództwo Północno-Wschodniego Obszaru Morza Śródziemnego COMMEDNOREAST – Ankara (Turcja)
- Dowództwo Wschodniego Obszaru Morza Śródziemnego COMMEDEAST– Ateny (Grecja)
- Dowództwo Okrętów Podwodnych Morza Śródziemnego COMSUBMED– Neapol
- Dowództwo Morskich Sił Powietrznych Morza Śródziemnego COMARAIRMED– Neapol
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Dowództwo Główne podporządkowane (PSCs). Dowódca (admirał włoski) był tytułowany jako Commander[1].
- ↑ W latach 60.XX w. zlikwidowano Dowództwo Obszaru Zachodniego Morza Śródziemnego COMEDOC z siedzibą w Tulonie oraz Dowództwo Obszaru Południowo-Wschodniego Morza Śródziemnego COMEDSOUEAST z siedzibą na Malcie. Rejony te zostały bezpośrednio podporządkowane Dowództwu Sił Morskich Europy Południowej NAVSOUTH[7].
- ↑ Dowódcą NAVSOUTH był włoski wiceadmirał[14].
- ↑ Siły morskie na wezwanie po raz pierwszy zebrane były w 1970, a tworzyły je wydzielone okręty marynarek wojennych Grecji, Włoch, Turcji, USA i Wielkiej Brytanii. W latach 90. XX w. poszerzono je o wydzielone okręty Portugalii, Holandii i RFN. NAVOCFORMED były tworzone zazwyczaj dwa razy do roku do 1991, kiedy to zostały rozwiązane, a zastąpił je Stały Zespół Morza Śródziemnego STANAVFORMED[9].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Zarychta 2013 ↓, s. 76.
- ↑ Zarychta 2013 ↓, s. 81.
- ↑ Zarychta 2013 ↓, s. 70.
- ↑ Zarychta 2013 ↓, s. 71.
- ↑ a b Zarychta 2013 ↓, s. 88.
- ↑ Zarychta 2013 ↓, s. 89.
- ↑ a b c Zarychta 2013 ↓, s. 242.
- ↑ Zarychta 2013 ↓, s. 139.
- ↑ a b Zarychta 2013 ↓, s. 140.
- ↑ Zarychta 2013 ↓, s. 315.
- ↑ Zarychta 2013 ↓, s. 241.
- ↑ Zarychta 2013 ↓, s. 244.
- ↑ Zarychta 2013 ↓, s. 239.
- ↑ Zarychta 2013 ↓, s. 238.
- ↑ Zarychta 2013 ↓, s. 302.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Stanisław Zarychta: Struktury militarne NATO 1949–2013. Warszawa: Bellona SA, 2013. ISBN 978-83-11-13021-0.
| Państwa członkowskie | |
|---|---|
| Kandydaci | |
| Struktura |
.svg)