Struktury militarne NATO

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Struktury militarne NATO – organizacja dowództw i wojsk NATO na przestrzeni lat.

Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]

Budowę struktur militarnych NATO rozpoczęto od podpisania protokołu dotyczącego statusu międzynarodowych wojskowych kwater głównych[a]. Wśród międzynarodowych kwater wojskowych wyróżniono: naczelne kwatery główne, kwaterę naczelnego dowódcy Połączonych Sił Zbrojnych na Atlantyku i sojusznicze kwatery główne[1].
W okresie „zimnej wojny” struktura wojskowa NATO opierała się na geograficznym podziale zadań. Dowództwa były odpowiedzialne za obronę swoich rejonów, wyposażenie i rozwinięcie sił na kierunkach, plany obrony oraz szkolenie podległych wojsk. Dowódcy podlegał kontyngent wojsk lądowych, sił powietrznych i sił morskich[2].
W 1989 NATO posiadało trzy główne strategiczne dowództwa: ACLANT, ACE i ACCHAN, natomiast odpowiedzialność za rejon Ameryki Północnej ponosiła Regionalna Grupa Planowania USA – Kanada (CUSRPG). Główne dowództwa otrzymywały wytyczne od Komitetu Wojskowego. Każdemu naczelnemu dowództwu (MNCs) podlegały pośrednie wyższe podporządkowane dowództwa (Major Subordinate Commands MSCs), natomiast każdemu pośredniemu wyższemu podporządkowanemu dowództwu podlegały główne podporządkowane dowództwa (Principal Subordinate Commands PSCs i sub – PSCs). W tym czasie zakładano, że główna bitwa rozegra się wzdłuż wewnętrznej granicy niemiecko-niemieckiej na Centralnym Teatrze Działań Wojennych[2].
Po zakończeniu „zimnej wojny”, istniejące struktury okazały się zbyt duże i nieprzystające do nowych uwarunkowań polityczno-militarnych oraz nowych zagrożeń bezpieczeństwa. Ich reformę rozpoczęto tuż po londyńskim szczycie NATO. W lipcu 1990 utworzono grupę roboczą do oceny dotychczasowych struktur i zaproponowania zmian. Głównymi determinantami, mającymi bezpośredni wpływ na transformację było nowe podejście Sojuszu do zagadnienia bezpieczeństwa regionalnego, międzynarodowego i globalnego oraz nowe zagrożenia[3]. Struktura dowodzenia nadal dzieliła obszar traktatowy Sojuszu na strefy podległe dwóm dowództwom strategicznym: Dowództwu Sił Sojuszniczych NATO w Europie (ACE) oraz Dowództwu Sił Sojuszniczych NATO na Atlantyku (ACLANT). W 1999 zmniejszyła się jednak do 37 liczba ośrodków dowodzenia w porównaniu z 78 ośrodkami dowodzenia w 1989[4].
Kolejna zmiana struktur dowodzenia przeprowadzona w 2003 w swej idei odeszła od kryterium opartego na podziale geograficznym, a oparła się na kryteriach funkcjonalności. Była nadal tworzona wokół dwóch dowództw strategicznych, ale całość funkcji operacyjnych NATO powierzona została tylko Dowództwu Sił Sojuszniczych NATO ds. Operacji (ACO), natomiast Dowództwu Sił Sojuszniczych NATO ds. Transformacji (ACT) powierzono zadania zmierzające do transformacji Sojuszu pod względem wojskowym, w tym wyposażenie sił zbrojnych NATO w takim stopniu, który pozwoliłby im skutecznie zwalczać pojawiające się zagrożenia[5].

Struktury militarne NATO w latach 50.XX w[edytuj | edytuj kod]

Komitet Wojskowy[6]

Struktury militarne NATO w 1989[edytuj | edytuj kod]

Komitet Wojskowy[9]

  • Naczelne Dowództwo Połączonych Sił Sojuszniczych NATO Atlantyku ACLANT
    • Dowództwo Połączonych Sił Zbrojnych Atlantyku Zachodniego WESTLANT – Norfolk
      • Dowództwo Połączonych Sił Morskich Podobszaru Oceanu – Norfolk
      • Dowództwo Połączonych Sił Morskich Podobszaru Atlantyku Kanadyjskiego – Halifax (Kanada)
      • Dowództwo Okrętów Podwodnych Obszaru Zachodniego Atlantyku – Norfolk
      • Dowództwo Wyspy Grenlandii – Gronnedal (Dania)
      • Dowództwo Wysp Bermudy – Hamilton
    • Dowództwo Połączonych Sił Zbrojnych Atlantyku Wschodniego EASTLANT – Northwood (WB)
      • Dowództwo Morskich Sił Powietrznych Obszaru Atlantyku Wschodniego – Northwood
      • Dowództwo Podobszaru Północnego – Rosyth
        • Dowództwo Morskich Sił Powietrznych Podobszaru Północnego – Northwood
      • Dowództwo Podobszaru Centralnego – Plymouth (WB)
        • Dowództwo Morskich Sił Powietrznych Podobszaru Centralnego – Plymouth
      • Dowództwo Okrętów Podwodnych Obszaru Wschodniego Atlantyku – Northwood
      • Dowództwo Wyspy Islandii – Keflavik
      • Dowództwo Wysp Owczych – Thorshavn
    • Dowództwo Połączonych Sił Zbrojnych Iberyjskiego Rejonu Atlantyku IBERLANT – Lizbona (Portugalia)
      • Dowództwo Wysp Azorskich – Sao Miguel
      • Dowództwo Wyspy Madera – Funchal.
    • Dowództwo Połączonych Sił Podwodnych Atlantyku SUBACLANT – Norfolk
    • Dowództwo Floty Uderzeniowej Atlantyku STRIKEFLTLANT – Norfolk (USA)
      • lotniskowcowe zespoły wielozadaniowe
      • zgrupowania amfibijno-desantowe piechoty morskiej
      • siły uderzeniowe ZOP
      • siły ekspedycyjne
    • Stały Zespół Sił Morskich Atlantyku STANAVFORLANT
  • Dowództwo Połączonych Sił Sojuszniczych Kanału La Manche ACCHAN – Northwood[12]
    • Dowództwo Połączonych Morskich Sił Powietrznych – Northwood
    • Dowództwo Podobszaru Benelux – Den Helder (Holandia)
    • Dowództwo Podobszaru Nore – Pitreave k. Rosyth
      • Dowództwo Morskich Sił Powietrznych Podobszaru Nore – Pitreave
    • Dowództwo Podobszaru Plymouth – Plymouth
      • Dowództwo Morskich Sił Powietrznych Podobszaru Plymouth – Plymuth
    • Dowództwo Morskich Sił Powietrznych Podobszaru Nore – Pitreave
    • Dowództwo Stałego Zespołu Sił Trałowo-Minowych STANAVFORCHAN.
  • Regionalna Grupa Planowania Kanady i Stanów Zjednoczonych CUSRPG

Struktury militarne NATO w 1994[edytuj | edytuj kod]

Po zakończeniu zimnej wojny, od 1992 do 1995 przeprowadzono głęboką reorganizację zintegrowanego systemu wojskowego NATO. Zgodnie z nową strategią militarną, wojska pozostające w dyspozycji sojuszu podzielone zostały na trzy kategorie[13]:

  • Siły Reagowania
    • Siły Natychmiastowego Reagowania (IRF)
    • Sojuszniczy Korpus Szybkiego Reagowania ACE (ARRC)
  • Główne Siły Obrony
    • korpus holendersko-niemiecki;
    • korpus belgijski;
    • korpus niemiecko-brytyjski;
    • dwa korpusy niemiecko-amerykańskie;
    • korpus niemiecki (dwie dywizje).
  • Siły Wzmocnienia.

W stosunku do ostatniego okresu zimnej wojny dokonano następujących zmian[14]:

Struktura dowództw[15]

Komitet Wojskowy

  • Naczelne Dowództwo Połączonych Sił Sojuszniczych NATO w Europie ACE
    • Dowództwa Połączonych Sił Sojuszniczych Europy Północno-Zachodniej AFNORTHWEST – High Wycombe (WB)
      • Dowództwo Połączonych Sił Powietrznych Europy Północno-Zachodniej AIRNORTHWEST – High Wycombe)
      • Dowództwo Połączonych Sił Morskich Europy Północno-Zachodniej NAVNORTHWEST – Northwood (WB)[16]
        • Dowództwo Morskich Sił Powietrznych Podobszaru Północno-Zachodniego COMMARAIRNORTHWEST – Northwood
        • Dowództwo Sił Morskich „Północ” Podobszaru Północno-Zachodniego COMNORNORTHWEST – Rosyth
        • Dowództwo Sił podwodnych Podobszaru Północno-Zachodniego COMSUBNORTHWEST – Northwood
        • Dowództwo Sił Morskich „Zachód” Podobszaru Północno-Zachodniego COMWESTNORTHWEST – Plymouth
        • Dowództwo Sił Morskich „Belelux” Podobszaru Północno-Zachodniego COMBENENORTHWEST – Den Helder (Holandia)
      • Dowództwo Połączonych Sił Zbrojnych Europy Północnej NORTH – Stavanger (Norwegia)
        • Połączone Siły Ekspedycyjne COMJTFNORTH – Rejtan (Norwegia)
      • Dowództwo Sił Lądowych Wielkiej Brytanii – Wilton (WB) (na wypadek wojny)
    • Dowództwo Połączonych Sił Sojuszniczych Europy Centralnej AFCENT – Brunssum (Holandia)[17]
      • Dowództwo Połączonych Sił Lądowych Europy Centralnej LANDCENT – Heideberg (Niemcy)
        • 1 Korpus Armijny (Niemcy/Holandia) – Munster (Niemcy)
        • 2 Korpus Armijny (Niemcy/ USA) – Ulm (Niemcy)
        • 4 Korpus Armijny (Niemcy) – Pocztam (Niemcy)
        • 5 Korpus Armijny (USA/Niemcy) – Frankfurt (Niemcy)
      • Dowództwo Połączonych Sił Powietrznych Europy Centralnej AIRCENT – Remstein (Niemcy)
        • 2 Połączone Stanowisko Dowodzenia Lotnictwa Taktycznego i Obrony Powietrznej 2 CAOC – Kalkar/Uedem (Niemcy)
        • 3 Połączone Stanowisko Dowodzenia Lotnictwa Taktycznego i Obrony Powietrznej 3 CAOC – Sembach (Niemcy)
        • 4 Połączone Stanowisko Dowodzenia Lotnictwa Taktycznego i Obrony Powietrznej 4 CAOC – Messtetten (Niemcy)
      • Dowództwo Połączonych Sił Cieśnin Bałtyckich i Bałtyku Zachodniego BALTAP – Karup (Dania)
        • Dowództwo Połączonych Sił Lądowych Szlezwik-Holsztynu, Jutlandii i Wyspy Fionii COMLANDJUTLAND – Rensburg (Dania)
        • Dowództwo Połączonych Sił Lądowych Zelandii COMLANDZELAND – Ringstedt (Dania)
        • 1 Połączone Stanowisko Dowodzenia Lotnictwa Taktycznego i Obrony Powietrznej 1 CAOC – Finderup (Dania)
        • Dowództwo Floty Sił Sił Morskich Niemiec COMGERFLEET – Glucksburg (Niemcy)
        • Dowództwo Floty Sił Sił Morskich Danii ADMIRALDANFLEET – Arhus (Dania)
    • Dowództwo Połączonych Sił Sojuszniczych Europy Południowej AFSOUTH – Neapol (Włochy)[18]
      • Dowództwo Połączonych Sił Lądowych Europy Południowej LANDSOUTH – Werona (Włochy)
      • Dowództwo Połączonych Sił Lądowych Europy Południowo-Centralnej LANDSOUTHCENT – Larrisa (Grecja)
      • Dowództwo Połączonych Sił Lądowych Europy Południowo-Wschodniej LANDSOUTHEAST – Izmir (Turcja)
      • Dowództwo Połączonych Sił Powietrznych Europy Południowej AIRSOUTH – Neapol (Włochy)
        • 5 Połączone Taktyczne Siły Powietrzne 5 ATAF – Wicenza (Włochy)
        • 6 Połączone Taktyczne Siły Powietrzne 6 ATAF – Izmir (Turcja)
      • Dowództwo Połączonych Sił Morskich Europy Południowej NAVSOUTH – Neapol (Włochy)
        • Dowództwo Rejonu Gibraltar COMGIBMED– Gibraltar
        • Dowództwo Centralnego Obszaru Morza Śródziemnego COMMEDCENT– Rzym
        • Dowództwo Północno-Wschodniego Obszaru Morza Śródziemnego COMMEDNOREAST – Ankara (Turcja)
        • Dowództwo Wschodniego Obszaru Morza Śródziemnego COMMEDEAST– Ateny (Grecja)
        • Dowództwo Okrętów Podwodnych Morza Śródziemnego COMSUBMED– Neapol
        • Dowództwo Morskich Sił Powietrznych Morza Śródziemnego COMARAIRMED– Neapol
      • Dowództwo Morskich Sił Uderzeniowych i Wsparcia STRIKFORSOUTH – Neapol (Włochy)
    • Dowódca Portugalskich Sił Powietrznych "COMPOAIR – Lizbona (Portuglia)
  • Naczelne Dowództwo Połączonych Sił Sojuszniczych NATO Atlantyku ACLANT – Norfolk (USA)[15]
    • Dowództwo Sił Sojuszniczych Atlantyku Zachodniego AF WESTLANT – Norfolk
      • Dowództwo Okrętów Podwodnych Obszaru Zachodniego Atlantyku – Norfolk
      • Dowództwo Podobszaru Oceanu – Norfolk
      • Dowództwo Podobszaru Atlantyku Kanadyjskiego – Halifax (Kanada)
    • Dowództwo Sił Sojuszniczych Atlantyku Wschodniego AF WEASTLANT – Northwood (WB)
      • Dowództwo Okrętów Podwodnych Obszaru Wschodniego Atlantyku – Northwood
      • Dowództwo Morskich Sił Powietrznych Obszaru Wschodniego Atlantyku – Northwood
      • Dowództwo Podobszaru Północnego – Rosyth (WB)
        • Dowództwo Morskich Sił Powietrznych Podobszaru Północnego – Pitreavie (WB)
      • Dowództwo Podobszaru Centralnego – Plymouth (WB)
        • Dowództwo Morskich Sił Powietrznych Podobszaru Centralnego – Plymouth
      • Dowództwo Wyspy Islandii – (Islandia)
    • Dowództwo Połączonych Sił Podwodnych Atlantyku COMSUBATLANT – Norfolk
    • Dowództwo Sił Sojuszniczych Iberyjskiego Rejonu Atlantyku Atlantyku Południowego AF IBERLANT – Lizbona (Portugalia)
    • Dowództwo Floty Uderzeniowej Atlantyku COMSTRIKFLLANT
      • Lotniskowcowe Siły Uderzeniowe
      • Siły Uderzeniowe ZOP
      • Amfibijne Siły Uderzeniowe
    • Siły Natychmiastowego Reagowania IRF

Struktury militarne NATO w 1999[edytuj | edytuj kod]

Komitet Wojskowy[19]

  • Dowództwo Połączonych Sił Sojuszniczych NATO w Europie ACE
    • Dowództwo Połączonych Sił Sojuszniczych Europy Północnej RC NORTH – Brunssum (Holandia)[f]
      • Dowództwo Połączonych Sił Powietrznych Północ COMAIRNORTH – Ramstein[g]
      • Dowództwo Połączonych Sił Morskich Północ COMNAVNORTH – Northwood (WB)[g]
      • Połączone Dowództwo Centrum JCCENT– Heideberg (Niemcy)[h]
      • Połączone Dowództwo Północ JCNORTH – Stavanger (Norwegia)[h]
      • Połączone Dowództwo Północny-Wschód JCNORTHEAST – Karup (Dania)[h]
    • Dowództwo Połączonych Sił Sojuszniczych Europy Południowej RC SOUTH – Neapol (Włochy)[f]
      • Dowództwo Połączonych Sił Powietrznych Południe COMAIRSOUTH – Neapol[g]
      • Dowództwo Połączonych Sił Morskich Południe COMNAVSOUTH – Neapol[g]
      • Połączone Dowództwo Południe JCSOUTH – Werona (Włochy)[h]
      • Połączone Dowództwo Południowy-Zachód JCSOUTHWEST – Madryt (Hiszpania)[h]
      • Połączone Dowództwo Południowy-Zachód JCSOUTHEAST – Izmir (Turcja)[h]
      • Dowództwo Morskich Sił Uderzeniowych i Wsparcia STRIKFORSOUTH – Neapol[h]
  • Naczelne Dowództwo Połączonych Sił Sojuszniczych NATO Atlantyku ACLANT – Norfolk (USA)
    • Regionalne Dowództwo Atlantyku Zachodniego RC WESTLANT – Norfolk
      • Dowództwo Okrętów Podwodnych Obszaru Zachodniego Atlantyku – Norfolk
      • Dowództwo Podobszaru Oceanu – Norfolk
      • Dowództwo Podobszaru Atlantyku Kanadyjskiego – Halifax (Kanada)
    • Regionalne Dowództwo Atlantyku Wschodniego RC WEASTLANT – Northwood (WB)
      • Dowództwo Okrętów Podwodnych Obszaru Wschodniego Atlantyku – Northwood
      • Dowództwo Morskich Sił Powietrznych Obszaru Wschodniego Atlantyku – Northwood
      • Dowództwo Podobszaru Północnego – Rosyth (WB)
        • Dowództwo Morskich Sił Powietrznych Podobszaru Północnego – Pitreavie (WB)
      • Dowództwo Podobszaru Centralnego – Plymouth (WB)
        • Dowództwo Morskich Sił Powietrznych Podobszaru Centralnego – Plymouth
      • Dowództwo Wyspy Islandii – (Islandia)
    • Regionalne Dowództwo Atlantyku Południowego RC AOUTHLANT – Lizbona (Portugalia)
    • Dowództwo Połączonych Sił Podwodnych Atlantyku COMSUBATLANT – Norfolk
    • Stały Zespół Sił Morskich Atlantyku STANAVFORLANT
    • Dowództwo Floty Uderzeniowej Atlantyku COMSTRIKFLLANT
      • Lotniskowcowe Siły Uderzeniowe
      • Siły Uderzeniowe ZOP
      • Amfibijne Siły Uderzeniowe
    • Siły Natychmiastowego Reagowania IRF

Struktury militarne NATO w 2004[edytuj | edytuj kod]

Komitet Wojskowy[20]

  • Dowództwo Sił Sojuszniczych NATO ds. Operacji ACO
    • Dowództwo Połączonych Sił Sojuszniczych JFCHQ BRUNSSUM – Brunssum (Holandia)
      • Dowództwo Komponentu Sojuszniczych Sił Lądowych CC LAND – Heideberg (Niemcy)
      • Dowództwo Komponentu Sojuszniczych Sił Morskich CC MAR – Norhwood (WB)
        • Stały Zespół Okrętów SNMG1
        • Stały Zespół Okrętów NATO SNMCMG
      • Dowództwo Sojuszniczych Sił Powietrznych CC AIR – Ramstein
        • 1 Wielonarodowe Centrum Operacji Powietrznych CAOC – Uedem
        • 2 Wielonarodowe Centrum Operacji Powietrznych CAOC – Finderup
    • Dowództwo Połączonych Sił Sojuszniczych JFCHQ NEAPOL – Neapol
      • Dowództwo Komponentu Sojuszniczych Sił Lądowych CC LAND – Madryt (Hiszpania)
      • Dowództwo Komponentu Sojuszniczych Sił Morskich MC – Neapol
        • Stały Zespół Okrętów SNMG2
        • Stały Zespół Obrony Przeciwminowej NATO SNMCMG
      • Dowództwo Sojuszniczych Sił Powietrznych AC – Izmir
        • 3 Wielonarodowe Centrum Operacji Powietrznych CAOC – Prenatico
        • 4 Wielonarodowe Centrum Operacji Powietrznych CAOC – Larissa
  • Dowództwo Sił Sojuszniczych NATO ds. Transformacji ACT[21]
    • Połączone Centrum Sztuki Wojennej JWC – Stavanger (Norwegia)
    • Centrum Szkolenia Sił Połączonych JFTC – Bydgoszcz
    • Połączone Centrum Analiz i Doświadczeń JALLC – Monsanto (Portugalia)
    • Centrum Badań Podwodnych NURC – La Specja
    • Akademia Obrony NATO NDS – Rzym
    • Szkoła NATO NS – Oberammergau
    • Szkoła Systemów Łączności i Informatyki NCISS – Latina
    • Sojuszniczym Centrum Szkolenia Morskich Operacji Blokadowych NMIOTC – Souda Bay
    • Agencja ds. Konsultacji, Dowodzenia i Kontroli NC3A (Belgia, Holandia) (współpraca)
    • komórka przy SHAPE (SEE) – Mons (Belgia)
    • przedstawiciel ACT przy NATO (STRE) – Bruksela (Belgia)
    • narodowi przedstawiciele NLRs (współpraca)
    • Centra doskonalenia (Centres of Excellence) (współpraca)

Struktury militarne NATO w 2010[edytuj | edytuj kod]

Komitet Wojskowy[22]

  • Dowództwo Sił Sojuszniczych NATO ds. Operacji ACO
    • Dowództwo Połączonych Sił Sojuszniczych JFCHQ BRUNSSUM – Brunssum
      • Dowództwo Sojuszniczych Sił Lądowych FC – Heideberg (Niemcy)
      • Dowództwo Sojuszniczych Sił Powietrznych AC – Ramstein
        • 1 Wielonarodowe Centrum Operacji Powietrznych CAOC – Uedem
        • 2 Wielonarodowe Centrum Operacji Powietrznych CAOC – Finderup
        • mobilne centrum kierowania DARC – NMilligen
      • Dowództwo Sojuszniczych Sił Morskich MC – Norhwood
        • Stały Zespół Okrętów SNMG1
        • Stały Zespół Okrętów NATO SNMCMG1
    • Dowództwo Połączonych Sił Sojuszniczych JFCHQ NEAPOL – Neapol
      • Dowództwo Sojuszniczych Sił Lądowych FC – Madryt (Hiszpania)
      • Dowództwo Sojuszniczych Sił Powietrznych AC – Izmir
        • 3 Wielonarodowe Centrum Operacji Powietrznych CAOC – Prenatico
        • 4 Wielonarodowe Centrum Operacji Powietrznych CAOC – Larissa
        • mobilne centrum kierowania DARC – Moron
      • Dowództwo Sojuszniczych Sił Morskich MC – Neapol
        • Stały Zespół Okrętów SNMG2
        • Stały Zespół Obrony Przeciwminowej NATO SNMCMG2
    • Połączone Dowództwo JHQ LIZBONA – Lizbona (Portugalia)
      • Połączony Mobilny Element Dowodzenia DJSE
      • Połączony Mobilny Element Dowodzenia DJSE
    • Połączone Dowództwo Sił Podwodnych ASC
    • Dowództwo Sił Powietrznych Wczesnego Ostrzegania NAEW&C FC
    • Połączony Sztab Walki Elektronicznej JEWCS
    • Sojusznicze Centrum Rozpoznawcze IFC
    • Jednostka kontrwywiadu ACO CI
  • Dowództwo Sił Sojuszniczych NATO ds. Transformacji ACT[21]
    • Połączone Centrum Sztuki Wojennej JWC – Stavanger (Norwegia)
    • Centrum Szkolenia Sił Połączonych JFTC – Bydgoszcz
    • Połączone Centrum Analiz i Doświadczeń JALLC – Monsanto (Portugalia)
    • komórka przy SHAPE (SEE) – Mons (Belgia)
    • SAUCTREPEUR – Bruksela (Belgia)
    • Centrum Badań Podwodnych NURC – La Spezia (Włochy)
    • NC3A – (Belgia Holandia) (współpraca)
    • Centra Doskonalenia (Centres of Excellence) (współpraca)
    • Akademia Obrony NATO NDS – Rzym
    • Szkoła NATO NS – Oberammergau (Niemcy)
    • Szkoła Systemów Łączności i Informatyki NCISS – Latina
    • Sojuszniczym Centrum Szkolenia Morskich Operacji Blokadowych NMIOTC – Souda Bay (Kreta)

Struktury militarne NATO w 2012[edytuj | edytuj kod]

Komitet Wojskowy[23]

Struktury militarne NATO w 2023[edytuj | edytuj kod]

Komitet Wojskowy[27]

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Protocol on the Status of International Military Headquarters Set up Pursuant to the North Atlantic Treaty.
  2. ↑ Dowództwo Połączonych Sił Morskich Europy Centralnej NAVCENT rozwiązane zostało w 1962. Jednocześnie zorganizowano Dowództwo Połączonych Sił Cieśnin Bałtyckich i Bałtyku Zachodniego COMBALTAP'', któremu podporządkowano wszystkie niemieckie siły morskie stacjonujące w bazach morskich Zatoki Helgolandzkiej, Zatoki Kilońskiej i Meklemburskiej, wydzielone niemieckie siły lądowe i siły powietrzne, a także siły zbrojne Danii.[7].
  3. ↑ a b Dowództwa NAVNORCENT i NORSEACENT utworzone zostały w 1956 w strukturach Dowództwa Połączonych Sił Morskich Europy Centralnej NAVCENT; rozwiązane w 1962[7].
  4. ↑ Zadaniem Sztabu Planowania Sił Reagowania PSZ w Europie było koordynowanie działań sojuszniczych sił szybkiego reagowania.
  5. ↑ Obszar odpowiedzialności Dowództwa PSZ Europy Północno - Zachodniej obejmował terytoria, wody przybrzeżne i strefy powietrzne Wielkiej Brytanii i Norwegii oraz akweny kanału La Manche, Morza Północnego, a w zakresie operacji morskich również Morza Bałtyckiego. Podlegały mu dowództwa: PSZ Europy Północnej, PSZ Europy Północno - Zachodniej i Połączonych Sił Morskich Europy Północno - Zachodniej.
  6. ↑ a b Dowództwa regionalne (RC).
  7. ↑ a b c d Dowództwa komponentów (CC).
  8. ↑ a b c d e f g Dowództwa subregionalne (JRSC).

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Zarychta 2020 ↓, s. 109.
  2. ↑ a b Zarychta 2013 ↓, s. 411.
  3. ↑ Zarychta 2013 ↓, s. 411–412.
  4. ↑ Zarychta 2013 ↓, s. 412.
  5. ↑ Zarychta 2013 ↓, s. 412–413.
  6. ↑ Zarychta 2013 ↓, s. 98.
  7. ↑ a b c Zarychta 2013 ↓, s. 164.
  8. ↑ Zarychta 2013 ↓, s. 179.
  9. ↑ Zarychta 2013 ↓, s. 202.
  10. ↑ Zarychta 2013 ↓, s. 226.
  11. ↑ Zarychta 2013 ↓, s. 239.
  12. ↑ Zarychta 2013 ↓, s. 266.
  13. ↑ Kaczmarek i Skowroński 1998 ↓, s. 90.
  14. ↑ Kaczmarek i Skowroński 1998 ↓, s. 97.
  15. ↑ a b Zarychta 2013 ↓, s. 299.
  16. ↑ Zarychta 2013 ↓, s. 300.
  17. ↑ Zarychta 2013 ↓, s. 301.
  18. ↑ Zarychta 2013 ↓, s. 303.
  19. ↑ Zarychta 2013 ↓, s. 317.
  20. ↑ Zarychta 2013 ↓, s. 324.
  21. ↑ a b Zarychta 2013 ↓, s. 326.
  22. ↑ Zarychta 2013 ↓, s. 333.
  23. ↑ Zarychta 2013 ↓, s. 349.
  24. ↑ a b Zarychta 2013 ↓, s. 347.
  25. ↑ Zarychta 2013 ↓, s. 348.
  26. ↑ Zarychta 2013 ↓, s. 350.
  27. ↑ NATO – Structure ↓, 2023.
  28. ↑ NATO – IMS ↓, 2023.
  29. ↑ NATO – Military Command Structure ↓, 2023.
  30. ↑ korpus włoski
  31. ↑ szkoła NATO

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego
Państwa członkowskie
Kandydaci
Struktura

Flaga NATO

Mapa NATO

Struktury militarne NATO
Dowództwa
Centra
Wojska
Dowództwa
„historyczne”
MNCs
MSCs
PSCs
Formacje
„historyczne”

NATO

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Struktury_militarne_NATO&oldid=73589606”