Günther Prien

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Günther Prien
Ilustracja
Korvettenkapitän Korvettenkapitän
Data i miejsce urodzenia

16 stycznia 1908
Osterfeld

Data śmierci

ok. 7 marca 1941

Przebieg służby
Lata służby

1933–1941

Siły zbrojne

 Kriegsmarine

Stanowiska

dowódca:
U-47

Główne wojny i bitwy

II wojna światowa

Odznaczenia
Krzyż Rycerski Krzyża Żelaznego z liśćmi dębu Krzyż Żelazny (1939) I Klasy Krzyż Żelazny (1939) II Klasy

Günther Prien (ur. 16 stycznia 1908 w Osterfeld, zm. ok. 7 marca 1941 na Atlantyku) – niemiecki oficer Kriegsmarine przed i podczas II wojny światowej, korvettenkapitän. Jeden z najsłynniejszych dowódców niemieckich okrętów podwodnych biorących udział w bitwie o Atlantyk. Sławę w Niemczech przyniosło mu zatopienie pancernika HMS „Royal Oak” wewnątrz brytyjskiej bazy Scapa Flow. Dowodząc U-47 zatopił łącznie 31 jednostek o łącznej pojemności 191 919 ton, 8 zaś o pojemności 62 751 ton uszkodził. Zginął na patrolu w niewyjaśnionych do dziś okolicznościach ok. 7 marca 1941 roku. Jego śmierć wywołała szok społeczny w Niemczech. Prywatnie był nazistą z przekonania.

Okres przedwojenny[edytuj | edytuj kod]

Urodził się 16 stycznia 1908 roku w nadbałtyckim mieście portowym Lubeka, jako jedno z trojga dzieci lokalnego sędziego. Po rozwodzie rodziców, wraz z matką i pozostałym rodzeństwem przeprowadził się do Lipska. W efekcie pauperyzacji rodziny w wyniku tragicznej sytuacji gospodarczej Niemiec, w 1923 roku zdecydował się porzucić naukę i wstąpić do marynarki handlowej. Ukończył trzymiesięczny kurs w marynarski w Finkenwerder, po czym rozpoczął pracę w marynarce handlowej, zaczynając od najniższych stanowisk jako pokojowy[1]. W ciągu następnych ośmiu lat pływania na wielu statkach, zdołał wyuczyć się telegrafii, nawigacji, prawa morza, obsługi urządzeń okrętowych oraz nabył umiejętności przywódcze[1]. Awansując na kolejne stopnie marynarskie, w 1931 roku jako mat i uzyskał kwalifikację do szkoły kapitańskiej. Gdy jednak ukończył ją rok później, w wyniku Wielkiego Kryzysu nie był w stanie znaleźć pracy zgodnej ze swoimi kwalifikacjami. W efekcie ponownie podejmował najprostsze prace, tym razem na lądzie, aż do momentu, gdy rozrastająca się Reichsmarine rozpoczęła nabór wśród marynarzy marynarki handlowej. Prien skorzystał z tej możliwości i w styczniu 1933 roku dwudziestopięcioletni oficer wstąpił do niemieckiej marynarki wojennej.

Korzystając ze specjalnego programu przeznaczonego dla doświadczonych oficerów marynarki handlowej, zdołał w przyśpieszonym tempie awansować. W tym czasie ożenił się i urodziła mu się córka. Dobrowolnie zgłosił się do służby na okrętach podwodnych. Po ukończeniu w 1935 roku szkoły dla marynarzy floty podwodnej, odbył szkolenie torpedowe na U-3 (10/1935-4/1936), po czym po czym między majem, a wrześniem 1936 roku służył w FdU. Od października 1936 roku do października 1937 roku służył jako oficer wachtowy na eksperymentalnym okręcie typu I U-26, na którym odbył rejs pokazowy do Hiszpanii[1]. Dzięki znakomitej reputacji jaką uzyskał w tym okresie, został uznany za jednego z 6 najlepszych oficerów niemieckiej floty podwodnej, i 17 grudnia 1938 roku otrzymał samodzielne dowództwo okrętu nowego typu VIIB U-47[2]. Podczas przeprowadzonej w maju następnego roku gry wojennej na Atlantyku, został uznany za najbardziej agresywnego dowódcę, który strzela z najbliższej odległości i odnotował najwyższą liczbę trafień[1].

Druga wojna światowa[edytuj | edytuj kod]

Zasłynął brawurową akcją zatopienia brytyjskiego pancernika HMS „Royal Oak” w bazie brytyjskiej marynarki wojennej w Scapa Flow 13/14 października 1939. Po tej operacji został pierwszym dowódcą niemieckich okrętów podwodnych odznaczonym Krzyżem Rycerskim Krzyża Żelaznego. Po akcji marynarze z U-47 wymalowali na kiosku okrętu szarżującego byka, stąd wziął się przydomek Priena – Der Stier von Scapa Flow (Byk ze Scapa Flow). Podobnie jak Karl Dönitz, Prien był nazistą z przekonania, z nazistowskimi poglądami[3]. Obecny zaś na konferencji prasowej z udziałem Priena w Berlinie – po jego sukcesie w Scapa Flow – amerykański dziennikarz William Shirer, opisał go jako „czystego, zarozumiałego i fanatycznego nazistę”[4]

Zginął w marcu 1941 na pokładzie U-47, który zaginął na północnym Atlantyku w niewyjaśnionych okolicznościach po 7 marca 1941. Wśród możliwych przyczyn wymienia się: wejście na miny, zatopienie przez własną uszkodzoną torpedę lub atak korwet HMS Camellia i HMS Arbutus. Przez wiele lat sądzono, że sprawcą zatopienia był niszczyciel HMS Wolverine, który 8 marca 1941 atakował bombami głębinowymi w obronie konwoju OB-293 nieprzyjacielski okręt podwodny; obecnie przeważa przekonanie, że był to jednak U-A[5] (ten sam konwój atakowali Joachim Schepke i Otto Kretschmer; wtedy właśnie Schepke został zatopiony przez niszczyciel HMS Vanoc, a Kretschmer wzięty do niewoli przez niszczyciel HMS Walker). Gdy informacja o śmierci Priena została ujawniona, wywołała w Niemczech prawdziwy szok[6], porównywalny jedynie z tym, jakiego nieco później doświadczyły społeczeństwa brytyjskie i amerykańskie po utracie swoich najznakomitszych dowódców: odpowiednio Malcolma Wanklyna na „Upholderze”[7] i Musha Mortona na USS „Wahoo”[7][8].

Prien był autorem książki biograficznej Moja droga do Scapa Flow.

Nazwiskiem Priena nazwano przejściowo Kcynię (Prien am Berge)[9][10].

Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Kariera[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b c d Clay Blair: Hitler's U-Boat War, s. 78-80
  2. a b c Busch, R., Roll, H.,J.,: German U-Boat Commanders, s. 201
  3. Peter Padfield: War beneath the sea, s. 61
  4. Peter Padfield: War beneath the sea, s. 64
  5. U-47 w serwisie www.uboat.net (dostęp 16-3-2009)
  6. Clay Blair: Hitler's U-Boat War. T. 1, s. 256-258.
  7. a b Peter Padfield: War beneath the sea..., s. 226.
  8. Peter Padfield: War beneath the sea..., s. 353.
  9. Amtsbezirk Stadt und Land Exin
  10. Kcynia moja mała ojczyzna. Historia

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Clay Blair: Hitler's U-Boat War. T. 1: The Hunters, 1939-1942. Nowy Jork: Random House, 1996. ISBN 0-394-58839-8.
  • Rainer Busch, Hans-Joachim Roll: German U-Boat Commanders of World War II. Annapolis: Naval Institute Press, 1 kwietnia 1999. ISBN 1-55750-186-6.
  • Peter Padfield: War Beneath The Sea: Submarine Conflict During World War II. New York: John Wiley, 1996. ISBN 0-471-14624-2.
  • WWII U-boat Successes: Ships hit by U-47. U-boot.net. [dostęp 2019-18-27]. (ang.).