Krzeszów (gmina)

Krzeszów
	gmina wiejska
	; Tablica na granicy z gminą Harasiuki
	Herb
Państwo	Polska
Województwo	podkarpackie
Powiat	niżański
TERC	1812042
Wójt	Stanisław Nowakowski
Powierzchnia	62,38 km²
Populacja (31.12.2020); • liczba ludności	; 4228
• gęstość	67,78 os./km²
Nr kierunkowy	15
Kod pocztowy	37-418
Tablice rejestracyjne	RNI
	Adres urzędu:ul. Rynek 2; 37-418 Krzeszów
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba sołectw	12
Liczba miejscowości	13
	Położenie na mapie województwa podkarpackiego Krzeszów
	Położenie na mapie Polski Krzeszów
	50°24′N 22°20′E/50,403889 22,341111
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa
	Biuletyn Informacji Publicznej

Krzeszów – gmina wiejska w powiecie niżańskim województwa podkarpackiego. W latach 1975–1998 gmina należała do województwa tarnobrzeskiego.

Siedziba gminy to Krzeszów.

Według danych z 31 grudnia 2020^[1] gminę zamieszkiwało 4228 osób.

Historia

Gmina Krzeszów została utworzona w ramach carskiej reformy administracyjnej 1867 roku jako jedna z 14 gmin powiatu biłgorajskiego guberni lubelskiej Królestwa Polskiego. 13 stycznia (1 stycznia według kalendarza juliańskiego) 1870 do gminy przyłączono pozbawiony praw miejskich Krzeszów^[4].

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 gmina znalazła się w powiecie biłgorajskim województwa lubelskiego.

Według stanu na 30 września 1921 gmina Krzeszów obejmowała miejscowości Bystre, Działy, Jasiennik Stary, Kamionka, Krzeszów, Krzeszów Dolny, Krzeszów Górny, Kustrawa, Łazów, Łazy Malennickie, Łazy Naklickie, Malennik, Nowa Wieś, Podolszynka Księżówka, Podolszynka Plebańska, Podolszynka Ordynacka, Sygiełki i Zamczysko. Gmina liczyła 6387 mieszkańców^[5].

W reformie administracyjnej 1954 roku dotychczasowa gmina została podzielona na gromady Krzeszów, Bystre i Krzeszów Górny. 1 stycznia 1956 gromady Bystre i Krzeszów przeniesiono do nowo utworzonego powiatu leżajskiego w województwie rzeszowskim^[6].

Gmina Krzeszów została odtworzona w kolejnej reformie administracyjnej 1 stycznia 1973 w powiecie leżajskim województwa rzeszowskiego. Poza granicami odtworzonej gminy pozostały miejscowości Krzeszów Górny i Nowa Wieś (w gminie Harasiuki) oraz Malennik i Jasiennik Stary (w gminie Potok Górny) w powiecie biłgorajskim. W jej granicach znalazła się natomiast Koziarnia, po prawej stronie Sanu, a należąca historycznie do Galicji i powiatu niżańskiego. Skład gminy Krzeszów objął inicjalnie 9 sołectw: Bystre, Kamionka, Koziarnia, Krzeszów, Krzeszów Dolny, Kustrawa, Łazów, Podolszynka Ordynacka i Sigiełki^[7].

W kolejnej reformie administracyjnej 1 czerwca 1975^[8] gmina Krzeszów została włączona do województwa tarnobrzeskiego.

1 września 1977 gmina Krzeszów została zniesiona, a jej obszar włączono do gminy Rudnik^[9]. Na mocy rozporządzenia ministra administracji, gospodarki terenowej i ochrony środowiska z 13 października 1981 r. gmina Krzeszów została przywrócona, powiększona o wieś Podolszynka Plebańska z gminy Harasiuki^[10].

W ostatniej, jak dotąd, reformie administracyjnej 1 stycznia 1999 gmina Krzeszów została włączona do powiatu niżańskiego województwa podkarpackiego.

Struktura powierzchni

Według danych z roku 2002^[11] gmina Krzeszów ma obszar 62,38 km², w tym:

użytki rolne: 82%
użytki leśne: 6%

Gmina stanowi 7,94% powierzchni powiatu.

Demografia

Liczba ludności (dane z 31 grudnia 2020^[1]):

	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
	osób	%	osób	%	osób	%
Ogółem	4228	100	2134	50,47	2094	49,53
Miasto	0	0	0	0	0	0
Wieś	4228	100	2134	50,47	2094	49,53

Piramida wieku mieszkańców gminy Krzeszów w 2014 roku^[12].

Sołectwa

Bystre, Kamionka Dolna-Kamionka-Kolonia, Kamionka Górna, Koziarnia (sołectwa: Koziarnia I i Koziarnia II), Krzeszów, Krzeszów Dolny, Kustrawa, Łazów, Podolszynka Ordynacka, Podolszynka Plebańska, Sigiełki^[2].

Sąsiednie gminy

Harasiuki, Kuryłówka, Leżajsk, Nowa Sarzyna, Potok Górny, Rudnik nad Sanem, Ulanów

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym (stan w dniu 31.12.2020). GUS. [dostęp 2021-08-26]. (pol.).
↑ ^a ^b BIP gminy. sołectwa
↑ ^a ^b Urząd Statystyczny w Rzeszowie
↑ Postanowienie z 19 (31) grudnia 1869, ogłoszone 1 (13) stycznia 1870 (Dziennik Praw, rok 1869, tom 69, nr 239, str. 465)
↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej. Tom IV. Województwo lubelskie, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1924, s.7
↑ Dz.U. z 1955 r. nr 44, poz. 283
↑ Uchwała Nr XVIII/56/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 4 grudnia 1972 w sprawie utworzenia gmin w województwie rzeszowskim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 5 grudnia 1972, Nr 16, Poz. 193).
↑ Dz.U. z 1975 r. nr 17, poz. 92
↑ Dz.U. z 1977 r. nr 27, poz. 116
↑ Dz.U. z 1981 r. nr 26, poz. 139
↑ Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
↑ Gmina Krzeszów w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-16] , liczba ludności na podstawie danych GUS.

Linki zewnętrzne

Strona Informacyjna Gminy Krzeszów

[populacja2020-1] Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym (stan w dniu 31.12.2020). GUS. [dostęp 2021-08-26]. (pol.).

[sol-2] BIP gminy. sołectwa

[us-3] Urząd Statystyczny w Rzeszowie

[4] Postanowienie z 19 (31) grudnia 1869, ogłoszone 1 (13) stycznia 1870 (Dziennik Praw, rok 1869, tom 69, nr 239, str. 465)

[5] Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej. Tom IV. Województwo lubelskie, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1924, s.7

[lezajski-6] Dz.U. z 1955 r. nr 44, poz. 283

[7] Uchwała Nr XVIII/56/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 4 grudnia 1972 w sprawie utworzenia gmin w województwie rzeszowskim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 5 grudnia 1972, Nr 16, Poz. 193).

[8] Dz.U. z 1975 r. nr 17, poz. 92

[9] Dz.U. z 1977 r. nr 27, poz. 116

[:0-10] Dz.U. z 1981 r. nr 26, poz. 139

[autonazwa1-11] Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).

[populacja2016-12] Gmina Krzeszów w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-16] , liczba ludności na podstawie danych GUS.

[13] oprócz gmin Aleksandrów, Kocudza i Tarnogród, oraz części gmin Huta Krzeszowska, Puszcza Solska i Sól (pozostały w gub. lubelskiej)

[14] twór przejściowy, utworzony z części powiatu jarosławskiego

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[A]

[B]

Wsie	Bystre Kamionka-Kolonia Koziarnia Krzeszów Krzeszów Dolny Kustrawa Łazów Podolszynka Ordynacka Podolszynka Plebańska Sigiełki
Osady	Kamionka Dolna Kamionka Górna Kamionka Średnia
Części wsi	Budy (Koziarnia) Budy (Łazów) Ciągłe Ćwierci Działy Kolonia Kończany Konstantynów Łazy Naklickie Piechotne
Przysiółek wsi	Podgóra Plebańska

Miasta	Nisko Rudnik nad Sanem Ulanów
Gminy miejsko-wiejskie	Nisko Rudnik nad Sanem Ulanów
Gminy wiejskie	Harasiuki Jarocin Jeżowe Krzeszów

Przynależność wojewódzka	gubernia lubelska (1867–1912) gubernia chełmska^[A] (1912–15) woj. lubelskie (II RP) (1919–39) woj. lubelskie (PRL) (1945–75)
Miasta	Biłgoraj Józefów (do 1870) Krzeszów (do 1870) Szczebrzeszyn (← 1940–44 →) Tarnogród (do 1870 i 1915–1919)
Gminy wiejskie (1867–1954 i 1973–75)	Aleksandrów (1867–1954) Babice (1867–1954) Bi(e)łgoraj (1867–1874) Biłgoraj (od 1973) Biszcza (1867–1954 i od 1973) Cieplice (1940–44^[B]) Dzików Stary (← 1940–44 →) Frampol (← 1923–1954 i od 1973) Goraj (← od 1923–30, 1939–54 i od 1973) Harasiuki (od 1973) Huta Krzeszowska (1867–1954) Józefów (od 1973) Kocudza (1867–1954) Krzeszów (1867–1954) Kuryłówka (← 1940–44 →) Księżpol (Kniaźpol) (1867–1954 i od 1973) Lipiny (1867–1874) Łukowa (1867–1954 i od 1973) Majdan Sopocki (1867–1923 →) Obsza (od 1973) Potok (Górny) (1874–1954 i od 1973) Puszcza Solska (1874–1954) Radecznica (← 1940–44 →) Sól (1867–1954) Tarnogród (1870–1915 i 1919–54) Tarnogród (od 1973) Tereszpol (← 1940–44 → i od 1973) Wola Różaniecka (1867–1954) Zwierzyniec (← 1940–44 →)
Gromady (1954–72)	Aleksandrów (1954–72) Babice (1954–57) Bidaczów Stary (1954–59) Biłgoraj (1954–56) Biłgoraj (1960–72) Biszcza (1954–72) Bukowa (1954–61) Bukowina (1954–59) Bystre (1954–55 →) Chmielek (1954–59) Czarnystok (← 1958–59 →) Dąbrowica (1954–59) Dzwola (1954–55 →) Frampol (1954–72) Goraj (1954–72) Górecko Stare (1954–59) Gromada (1954–56) Harasiuki (1954–72) Hedwiżyn (1954–61) Hosznia Ordynacka (1954–59) Hucisko (1954–59) Huta Plebańska / Huta Krzeszowska (1954–72) Jędrzejówka (1954–61) Józefów (1954–72) Kocudza (1954–55 →) Korchów (1954–59) Korytków Duży (1954–59) Krzeszów (1954–55 →) Krzeszów Górny (1959–72) Księżpol (1954–72) Lipiny Dolne (1954–72) Luchów Górny (1954–59) Łukowa (1954–72) Majdan Gromadzki (1956–59) Majdan Nowy (1954–72) Momoty Górne (1954–55 →) Nowa Wieś (1954–58) Obsza (1954–72) Podlesie (1956–59) Potok Górny (1954–72) Rakówka (1954–59) Smólsko (1954–57) Sól (1954–72) Stanisławów (1954–59) Szyszków (1954–61) Tarnogród (1954–72) Teodorówka (1954–72) Tereszpol-Kukiełki (← 1955–57) Tereszpol-Zaorenda (← 1955–72) Wola Dereźniańska (1954–59) Wola Różaniecka (1954–72) Zamch (1954–59)

Przynależność wojewódzka	województwo rzeszowskie
Miasta (← 1956–75)	Leżajsk Nowa Sarzyna (od 1973)
Osiedla (1954–72)	Sarzyna (1956–72)
Gromady (1956–72)	Brzoza Królewska (← 1956–72) Brzyska Wola (← 1956–72) Bystre (← 1956–72) Dębno (← 1956–72) Giedlarowa (← 1956–72) Grodzisko Dolne (← 1956–72) Grodzisko Górne (← 1956–72) Gwizdów (← 1956–61) Jelna (← 1956–61) Krzeszów (← 1956–72) Kuryłówka (← 1956–72) Łętownia (← 1956–72) Piskorowice (← 1956–72) Ruda Łańcucka (← 1956–72) Stare Miasto (← 1956–72) Tarnogóra (← 1956–72) Wierzawice (← 1956–72) Wola Żarczycka (← 1956–72) Wólka Niedźwiedzka (← 1956–72) Zmysłówka (← 1956–72)
Gminy wiejskie zbiorowe (1973–75)	Brzóza Królewska Giedlarowa Grodzisko Dolne Krzeszów Kuryłówka Leżajsk Nowa Sarzyna (od 1974) Ruda Łańcucka (1973) Wola Zarczycka