Tarnoszyn (gmina)
| gmina wiejska | |
| 1934–1951[1] | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo |
1934–39: lwowskie |
| Powiat |
1934–39: rawski |
| Siedziba | |
| Populacja (1946) • liczba ludności |
|
Tarnoszyn (od 1951 Ulhówek) – dawna gmina wiejska istniejąca w latach 1934–1951[3] w woj. lwowskim/lubelskim. Siedzibą władz gminy w latach 1934–45 był Tarnoszyn, a po wojnie Uhnów (będący równocześnie siedzibą gminy Uhnów, w której się znajdował)[4].
Gminę zbiorową Tarnoszyn utworzono 1 sierpnia 1934 roku w województwie lwowskim, w powiecie rawskim, z dotychczasowych jednostkowych gmin wiejskich: Dyniska, Korczmin, Korczów, Krzewica, Rzeczyca, Staje, Szczepiatyn, Tarnoszyn, Ulhówek i Wasylów[5].
Pod okupacją niemiecką gminę Tarnoszyn włączono do powiatu hrubieszowskiego w dystrykcie lubelskim Generalnego Gubernatorstwa (GG). Ponieważ granica między GG a Związkiem Radzieckim (a od 1940 między dystryktami lubelskim a galicyjskim w obrębie GG) przebiegała na rzece Sołokii, część Uhnowa (który przypadł ZSRR) na północ od Sołokii - Zastawie[6] ze stacją kolejową Uhnowa (761 mieszkańców) - przyłączono do gminy Tarnoszyn; wyodrębniono też nową gromadę Hubinek. Tak więc gmina Tarnoszyn w latach 1940–45 składała się z 12 gromad: Dyniska, Hubinek, Korczmin, Korczów, Krzewica, Rzeczyca, Staje, Szczepiatyn, Tarnoszyn, Ulhówek, Wasylów i Zastawie[7].
Na mocy dekretu PKWN z 21 sierpnia 1944 (Art. 12) uchylono podział administracyjny wprowadzony przez okupanta[8]. Jednakże, ponieważ przedwojenny powiat rawski przestał istnieć (po przejęciu większej części jego obszaru przez ZSRR), obszar gminy Tarnoszyn pozostałby w powiecie hrubieszowskim. Z powodu bliższego położenia gminy względem Tomaszowa Lubelskiego, władze polskie przeniosły 9 sierpnia 1945 roku gminę do powiatu tomaszowskiego (woj. lubelskie)[9]. W skład gminy wszedł także wąski pas przedzielonej granicą gminy Bruckenthal (położone na północ od Sołokii obszary gromad Domaszków, Ostobuż, Woronów i Tehlów).
Gmina została zniesiona w dniu 26 listopada 1951 roku w związku z przeniesieniem siedziby z Uhnowa do Ulhówka i zmianą nazwy jednostki na gmina Ulhówek[10]. Manewr ten był powiązany ze zmianami terytorialnymi między Związkiem Radzieckm i Polską w ramach umowy o zamianie granic z 1951 roku. W toku zamian, gromady Korczów (oprócz północnej części) i Staje przy linii kolejowej Rawa Ruska–Krystynopol, południowa częsć Korczmina oraz pasmo dawnej gminy Bruckenthal zostały odłączone od gminy Tarnoszyn i włączone do ZSRR, a także powojenna siedziba gminy Tarnoszyn – Uhnów, pozostawiając przez to gminę Tarnoszyn bez urzędu gminy. W okrojonej gminie wieś Ulhówek posiadała najlepsze predyspozycje do ulokowania nowej siedziby gminy; przy okazji zmieniono też nazwę gminy na Ulhówek aby odpowiadała nowym realiom[11].
W lipcu 1952 roku nowa gmina Ulhówek składała się z 8 gromad[12]. Gmina Ulhówek zniesiono ostatecznie 29 września 1954 roku wraz z reformą wprowadzającą gromady w miejsce gmin[13]. Ulhówek, Tarnoszyn, Rzeczyca i Szczepiatyn utworzyły gromadę Ulhówek, natomiast Dyniska i Hubinek weszły w skład gromady Dyniska, a Wasylów, Korczmin i Krzewica utworzyły gromady Korczmin[14].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ W czasie II wojny światowej przejściowo poza administracją polską; w 1951 jej fragmenty włączono do ZSRR
- ↑ Spis ludności z 14 lutego 1946 roku
- ↑ od 1 sierpnia 1934 do 25 listopada 1951 roku
- ↑ Informator adresowy miast i gmin wiejskich Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa: Instytut Wydawniczy Kolumna, 1948.
- ↑ Dz.U. z 1934 r. nr 64, poz. 550
- ↑ Włączoną do Uhnowa 1 lipca 1934 (Dz.U. z 1934 r. nr 56, poz. 498)
- ↑ Amtliches Gemeinde- und Dorfverzeichnis fuer das GG
- ↑ Dz.U. z 1944 r. nr 2, poz. 8
- ↑ Dz.U. z 1945 r. nr 26, poz. 160
- ↑ Dz.U. z 1951 r. nr 60, poz. 412
- ↑ Dz.U. z 1952 r. nr 11, poz. 63
- ↑ Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa
- ↑ Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191
- ↑ Uchwała Nr 16 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Lublinie z dnia 5 października 1954 r. w sprawie podziału na nowe gromady powiatu tomaszowskiego; w ramach Zarządzenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Lublinie z dnia 23 listopada 1954 r. w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Lublinie z dnia 5 października 1954 r., dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Lublinie z dnia 3 grudnia 1954 r., Nr. 15, Poz. 64)