Lubycza Królewska
miasto w gminie miejsko-wiejskiej | |||||
Kościół parafialny MB Różańcowej i Aniołów Stróżów w Lubyczy | |||||
| |||||
Państwo | |||||
---|---|---|---|---|---|
Województwo | |||||
Powiat | |||||
Gmina | |||||
Prawa miejskie |
1759–1787 i od 2016 | ||||
Burmistrz |
Marek Łuszczyński | ||||
Powierzchnia |
3,90[1] km² | ||||
Populacja (31.12.2019) • liczba ludności • gęstość |
| ||||
Strefa numeracyjna |
(+48) 84 | ||||
Kod pocztowy |
22-680 | ||||
Tablice rejestracyjne |
LTM | ||||
Położenie na mapie gminy Lubycza Królewska | |||||
Położenie na mapie Polski | |||||
Położenie na mapie województwa lubelskiego | |||||
Położenie na mapie powiatu tomaszowskiego | |||||
50°20′26,89″N 23°31′10,65″E/50,340803 23,519625 | |||||
TERC (TERYT) |
0618054 | ||||
SIMC |
0892889 | ||||
Urząd miejski Kolejowa 122-680 Lubycza Królewska | |||||
Strona internetowa |
Lubycza Królewska – miasto w województwie lubelskim, w powiecie tomaszowskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Lubycza Królewska.
W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie zamojskim.
Miasto położone jest na Roztoczu Wschodnim, w dawnej ziemi bełskiej[3], przy drodze krajowej nr 17. Według danych GUS z 31 grudnia 2019 r. Lubycza Królewska liczyła 2440 mieszkańców[2].
Lubycza Królewska jest siedzibą rzymskokatolickiej parafii Matki Bożej Różańcowej[4].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Dawna osada wołoska. Miejscowość posiadała prawa miejskie w latach 1759–1787. Dawna własność królewska.
W II Rzeczypospolitej wieś w powiecie rawskim w woj. lwowskim.
Przed 1939 spośród 1000 mieszkańców Lubyczy Królewskiej 90% stanowili Żydzi, natomiast w większości nieistniejących już Lubyczy Kameralnej i Lubyczy Kniazie dominowali Ukraińcy. W czasie II wojny światowej miejscowość początkowo znalazła się w granicach ZSRR, natomiast w 1941 roku wkroczyli tu Niemcy. Rankiem 4 października 1942 r. miała miejsce krwawa pacyfikacja Lubyczy Królewskiej, Lubyczy-Kniazie, Szalenika, Żyłki, przeprowadzona przez niemieckich okupantów. Niemcy zamordowali wtedy około 53 niewinnych cywilów. Pretekstem było fałszywe oskarżenie ludności cywilnej przez wachmanów z załogi niemieckiego obozu zagłady SS-Sonderkommando Belzec w Bełżcu, pilnujących koni komendanta obozu SS-Hauptsturmführera Gotlieba Heringa – o podpalenie stajni z 3 końmi. Sprawcami podpalenia byli sami pijani wachmani z obozu zagłady. Zemsta (oparta na fałszywych oskarżeniach wachmanów) komendanta niemieckiego obozu zagłady w Bełżcu Gotlieba Heringa na ludności cywilnej była krwawa. Wyruszył on na czele około 100 niemieckich strażników i wachmanów z obozu aby mordować okoliczną ludność cywilną[5]. W Lubyczy Królewskiej Niemcy zamordowali 24 ludzi[6]. Część ofiar mordu została pochowana przy kościele Matki Bożej Różańcowej w Lubyczy Królewskiej[7]. 21 lipca 1944 zdobyta przez wojska radzieckie[8].
W latach 1944–1947 nacjonaliści ukraińscy z OUN-UPA zamordowali tutaj 104 Polaków, w tym kilkudziesięciu żołnierzy Wojska Polskiego i członków komisji przesiedleńczej[9].
W miejscowości znajduje się cmentarz żydowski o powierzchni 40 arów, kościół parafialny z 1904, neogotycki, z obrazem Matki Boskiej z Dzieciątkiem, z XVI wieku, pochodzącym z Rawy Ruskiej oraz pomnik polskich żołnierzy poległych w walkach z partyzantami Ukraińskiej Powstańczej Armii (UPA). 1 stycznia 2016 Lubycza Królewska odzyskała prawa miejskie. W granice nowo powstałego miasta włączono również miejscowości Zatyle-Osada i Dęby[10].
Osobne artykuły:Oświata
[edytuj | edytuj kod]W mieście znajduje się: Przedszkole Samorządowe i Szkoła Podstawowa im. Generała Nikodema Sulika[11].
Zabytki
[edytuj | edytuj kod]- cmentarz greckokatolicki i rzymskokatolicki „Nowy”, z połowy XIX w., nr rej.: A/833 z 21.12.2007[12]
- dzwonnica drewniana przeniesiona z Teniatysk, 1754, 1988, nr rej.: A/499 z 05.06.1992[12]
-
Dzwonnica z Teniatysk
-
Zabytkowy cmentarz
-
Osiedle LSM
Sport
[edytuj | edytuj kod]- Pełna nazwa: Gminny Ludowy Klub Sportowy Granica Lubycza Królewska
- Data założenia: 4 czerwca 1976
- Barwy: czerwono-zielono-niebieskie
- Adres: ul. Parkowa 4, 22-680 Lubycza Królewska
- Stadion Gminny w Lubyczy Królewskiej
- Pojemność: 720 miejsc siedzących (224 pod dachem)
- Boisko: 98 × 68 m
- Prezes: Artur Sawiak
- Trener: Bartosz Stefanik
- Aktualna liga (stan na sezon 2020/2021): Zamojska klasa okręgowa
- W rundzie wiosennej sezonu 2007/2008 swoje mecze w IV lidze rozgrywał gościnnie Spartakus Szarowola.
- 23 października 2009 roku została oddana do użytku hala sportowa i boisko wielofunkcyjne[13][14].
Wspólnoty wyznaniowe
[edytuj | edytuj kod]- Kościół katolicki
- Świadkowie Jehowy
Ludzie związani z Lubyczą Królewską
[edytuj | edytuj kod]Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ GUS. Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym. Stan w dn. 2022-01-01. Format XLSX tabl. 22
- ↑ a b Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny [online], demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-07-19] .
- ↑ „Archiwum Jana Zamoyskiego, kanclerza i hetmana wielkiego koronnego”, tom IV: 1585–1588. Polska Akademia Umiejętności, Kraków 1948, s. 40.
- ↑ Opis parafii na stronie diecezji
- ↑ Janusz Peter, Za trzy konie, [w]: Tomaszowskie za okupacji, wyd. Tomaszowskie Towarzystwo Regionalne im. doktora Janusza Petera w Tomaszowie Lubelskim, Tomaszów Lubelski 2019. ISBN 978-83-937181-7-7. s. 134–138
- ↑ Janusz Peter, Za trzy konie, [w]: Tomaszowskie za okupacji, wyd. Tomaszowskie Towarzystwo Regionalne im. doktora Janusza Petera w Tomaszowie Lubelskim, Tomaszów Lubelski 2019. ISBN 978-83-937181-7-7. s. 137.
- ↑ Gmina Lubycza Królewska. lubyczaczyta.pl. [dostęp 2020-01-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-01-14)].
- ↑ ВОВ-60 - Сводки. [dostęp 2009-08-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-08-10)].
- ↑ Szczepan Siekierka, Henryk Komański, Krzysztof Bulzacki, Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w województwie lwowskim 1939–1947, Wrocław: Stowarzyszenie Upamiętnienia Ofiar Zbrodni Ukraińskich Nacjonalistów, 2006, s. 762-763, ISBN 83-85865-17-9, OCLC 77512897 .
- ↑ Pojawią się nowe miasta na mapie Polski. tvp.info. [dostęp 2017-03-27]. (pol.).
- ↑ Zespół Szkół w Lubyczy Królewskiej: Plan lekcji. [dostęp 2010-06-30].
- ↑ a b Rejestr zabytków nieruchomych – województwo lubelskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 23 lipca 2024 [dostęp 2020-01-08] .
- ↑ Zespół Szkół W Lubyczy Królewskiej
- ↑ Lubycza Królewska - Gminny Portal Internetowy
- ↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2014-06-05] .
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Lubycza Królewska, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. V: Kutowa Wola – Malczyce, Warszawa 1884, s. 457 .