Jodek sodu

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Jodek sodu
Niepodpisana grafika związku chemicznego; prawdopodobnie struktura chemiczna bądź trójwymiarowy model cząsteczki Niepodpisana grafika związku chemicznego; prawdopodobnie struktura chemiczna bądź trójwymiarowy model cząsteczki
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny NaI
Masa molowa 149,89 g/mol
Wygląd białe higroskopijne kryształy[1], proszek lub granulki o słonawym i lekko gorzkim smaku[2]
Identyfikacja
Numer CAS 7681-82-5
13517-06-1 (dihydrat)
PubChem 5238[3]
Podobne związki
Inne aniony fluorek sodu, chlorek sodu, bromek sodu
Inne kationy jodek litu, jodek potasu, jodek rubidu, jodek cezu
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą
stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
Commons Multimedia w Wikimedia Commons

Jodek sodu (łac. Natrii iodidum) – nieorganiczny związek chemiczny z grupy jodków, sól sodowa kwasu jodowodorowego. Jest to białe higroskopijne ciało stałe o słonawym i lekko gorzkim smaku, dobrze rozpuszczalne w wodzie. Wolno brązowieje w kontakcie z powietrzem w wyniku uwalniania jodu. Stosowany jest jako suplement w żywności i środek mukolityczny oraz do zasiewania chmur, a także do zwiększania rozpuszczalności jodu. Kryształy jodku sodu mają własność scyntylacji i używane są (czyste lub domieszkowane talem) w fizyce jądrowej i fizyce cząstek elementarnych jako detektory, przede wszystkim do pomiaru energii promienowania gamma[8]. Radioaktywny jodek sodu – Na(131I) – stosowany jest w badaniach funkcji tarczycy[2].

Właściwości termochemiczne
[2] NaI Jednostka
ΔHof −68,79 kcal/mol
ΔGof −68,38
So  23,54 cal/mol·K
Cp 12,45

Otrzymywanie[edytuj | edytuj kod]

Jodek sodu można otrzymać poprzez dodanie kwasu jodowodorowego lub kwaśnego roztworu jodu do roztworu wodorotlenku sodu lub węglanu sodu, a następnie odparowanie i krystalizację:

NaOH + HI → NaI + H2O

Otrzymany roztwór poddawany jest także filtracji w celu usunięcia zanieczyszczeń[2].

Zastosowanie w medycynie[edytuj | edytuj kod]

Jodek sodu stosowany jest w lecznictwie jako środek wykrztuśny, źródło jonów jodu oraz w chorobach tarczycy. Ponadto stosuje się go miejscowo w postaci roztworów do zabiegów jonoforezy, w okulistyce (krople do oczu) oraz w dermatologii (leczenie zewnętrzne kilaków) – pod postacią 40% maści[9].

Preparaty[edytuj | edytuj kod]

  • Natrium jodatum subst. do receptury aptecznej

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d e f g Physical constants of inorganic compounds [w:] CRC Handbook of Chemistry and Physics, David R. Lide (red.), wyd. 90, Boca Raton: CRC Press, 2009, ISBN 978-1-4200-9084-0.
  2. ↑ a b c d e f g h i Sodium iodide. W: Pradyot Patnaik: Handbook of Inorganic Chemicals. McGraw-Hill, 2003, s. 871−872. ISBN 0-07-049-439-8.
  3. ↑ Jodek sodu (CID: 5238) (ang.) w bazie PubChem, United States National Library of Medicine.
  4. ↑ Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne: Farmakopea Polska VIII. Warszawa: Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, 2008, s. 3491. ISBN 978-8388157-53-0.
  5. ↑ Komisja Farmakopei Polskiej: Farmakopea Polska IV. Warszawa: Urząd Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, 1965, s. 1393.
  6. ↑ a b c d Jodek sodu (ang.). [martwy link] The Chemical Database. The Department of Chemistry, University of Akron. [dostęp 2013-04-07].
  7. ↑ a b c Jodek sodu (nr 439681) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck KGaA) na obszar Polski.
  8. ↑ Reiner Novotny. Inorganic scintillators – a basic material for instrumentation in physcs. „Nuclear Instruments and Methods in Physics Research A”. 537, s. 1–5, 2005. DOI: 10.1016/j.nima.2004.07.221 (ang.). 
  9. ↑ Sodu jodek. Pharma Cosmetic. [dostęp 2018-02-21].


p • d • e
Jodki
1. Litowców:
2. Berylowców:
3. Skandowców:
4. Tytanowców:
5. Wanadowców:
6. Chromowców:
7. Manganowców:
8. Żelazowców:
9. Kobaltowców:
10. Niklowców:
11. Miedziowców:
12. Cynkowców:
13. Borowców:
14. Węglowców:
15. Azotowców:
16. Tlenowców:
17. Fluorowców:
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Jodek_sodu&oldid=52541243”