Justas Paleckis
| ||
![]() | ||
Data i miejsce urodzenia | 22 stycznia 1899 Telsze | |
Data i miejsce śmierci | 26 stycznia 1980 Wilno | |
17. Premier Republiki Litewskiej | ||
Okres | od 17 czerwca 1940 do 24 czerwca 1940 | |
Przynależność polityczna | ZLPL | |
Poprzednik | Antanas Merkys | |
Następca | Vincas Krėvė-Mickevičius | |
Przewodniczący Rady Najwyższej Litewskiej SRR | ||
Okres | od 25 sierpnia 1940 do 14 kwietnia 1967 | |
Przynależność polityczna | Komunistyczna Partia Litwy | |
Poprzednik | powołanie urzędu | |
Następca | Motiejus Šumauskas | |
p.o. Prezydenta Republiki Litewskiej | ||
Okres | od 17 czerwca 1940 do 25 sierpnia 1940 | |
Poprzednik | Antanas Merkys | |
Następca | zniesienie urzędu |
Justas Paleckis (ur. 22 stycznia 1899 w Telszach, zm. 26 stycznia 1980 w Wilnie) – dziennikarz i polityk litewski, pełniący w 1940 obowiązki premiera i prezydenta Litwy.
Młodość spędził w Rydze, po powrocie na Litwę zaangażował się w działalność polityczną wstępując do Partii Chłopskiej. W latach 1925-29 był wydawcą oraz redaktorem naczelnym pisma "Naujas Žodis", pracował również jako tłumacz z języka łotewskiego. W czasie rządów centrolewicowych na Litwie (1926-1927) sprawował stanowisko dyrektora agencji informacyjnej ELTA. W 1933 odbył podróż do ZSRR, której owocem stała się wychwalająca tamtejsze stosunki książka "SSSR mūsų akimis" ("Związek Radziecki w naszych oczach"). W latach 1937-38 wydał na Litwie trzytomową biografię cara Mikołaja II pt. "Paskutinis caras" ("Ostatni car").
Po włączeniu Wileńszczyzny do Litwy w 1939 wystąpił z oficjalnymi podziękowaniami do władz ZSRR oraz publicznie zażądał dymisji prezydenta Smetony, za co został umieszczony w więzieniu w Dimitravie. Później wyjechał na Łotwę, by na wiosnę 1940 osiąść w Kiejdanach. Po wyjeździe prezydenta Antanasa Smetony do Niemiec w czerwcu 1940 na krótki okres (17 czerwca – 21 lipca) został premierem i prezydentem Litwy. W sierpniu 1940 wziął oficjalny udział w "litewskiej" delegacji, która "poprosiła" władze w Moskwie o włączenie ich kraju w skład ZSRR. W tym samym miesiącu Paleckis został członkiem KPL.
W latach 1940-67 sprawował mandat posła do Rady Najwyższej LSRR oraz jej przewodniczącego (quasi-prezydenta radzieckiej Litwy), jednak de facto był odsunięty na boczny tor – realna władza należała do I sekretarza Komunistycznej Partii Litwy. W 1974 wydał na Litwie swoje wspomnienia pod nazwą "Dviejuose pasauliuose".
Przeciwnik specjalnych uprawnień dla mniejszości polskiej na Wileńszczyźnie – w 1950 głosował przeciwko przyjęciu uchwały KC KPL "o środkach poprawy pracy wśród ludności polskiej w Litewskiej SRR".
Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Medal Sierp i Młot Bohatera Pracy Socjalistycznej (22 stycznia 1969)
- Order Lenina (sześciokrotnie - 8 kwietnia 1947, 21 stycznia 1949, 20 lipca 1950, 5 kwietnia 1958, 1 października 1965 i 22 stycznia 1969)
- Order Rewolucji Październikowej (19 stycznia 1979)
- Order Wojny Ojczyźnianej I klasy (2 lipca 1945)
- Order Przyjaźni Narodów (21 stycznia 1974)
- Medal Za Pracowniczą Dzielność (25 grudnia 1959)
Rodzina[edytuj | edytuj kod]
Synem Justasa Paleckisa jest litewski deputowany do Parlamentu Europejskiego Justas Vincas Paleckis.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
|
- Bohaterowie Pracy Socjalistycznej
- Deputowani do Rady Najwyższej Litewskiej SRR
- Litewscy dziennikarze
- Litewscy tłumacze
- Ludzie związani z Telszami
- Odznaczeni Medalem „Za pracowniczą dzielność”
- Odznaczeni Orderem Lenina
- Odznaczeni Orderem Rewolucji Październikowej
- Odznaczeni Orderem Wojny Ojczyźnianej I klasy
- Pochowani na Cmentarzu na Antokolu w Wilnie
- Posłowie na Sejm Ludowy Litwy
- Politycy Komunistycznej Partii Litwy
- Premierzy Litwy
- Prezydenci Litwy
- Urodzeni w 1899
- Zmarli w 1980
- Żmudzini