Karabinek Grossfuss
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Projektant |
Kurt Horn |
| Rodzaj | |
| Historia | |
| Prototypy |
1944/1945 |
| Wyprodukowano |
n/n (min. 9) |
| Dane techniczne | |
| Kaliber |
7,9 mm |
| Nabój | |
| Magazynek |
pudełkowy na 30 naboi |
| Wymiary | |
| Długość |
930 mm |
| Długość lufy |
410 mm |
| Masa | |
| broni |
4,7 kg |
| Inne | |
| Szybkostrzelność teoretyczna |
500–550 strz./min |
Karabinek Grossfuss (niem. Grossfuss Sturmgewehr) – prototypowy karabinek automatyczny zaprojektowany podczas II wojny światowej przez Kurta Horna w firmie Grossfuss, lepiej znanej z zaprojektowania karabinu maszynowego MG 42.
Historia[edytuj | edytuj kod]
W końcowej fazie wojny dziewięć prototypów karabinka Grossfuss zostało zdobytych przez nacierającą Armię Czerwoną; pięć z nich znaleziono na poligonie w Kummersdorfie. Broń ta w dokumentach sowieckich nosiła nazwę Automat Horna (karabin automatyczny Horna). Sowieci przejęli także schematy broni[1] i samego projektanta (Horn większość czasu po wywiezieniu do ZSRR spędził w fabryce nr 74, znanej później jako Iżmasz, gdzie przetrzymywano innych znanych niemieckich projektantów broni, w tym Hugo Schmeissera[2]).
Chociaż całkowita liczba wyprodukowanych karabinków Grossfuss nie jest znana, odnotowane przez Sowietów liczne różnice w wymiarach części broni pomiędzy projektami a zdobytymi egzemplarzami wskazywały na eksperymentalny charakter broni, sugerując, że w momencie zakończenia wojny wciąż wprowadzano w niej poprawki konstrukcyjne[1].
Według osobistych notatek Horna wymagania Heereswaffenamt dla jego karabinka były następujące: musiał ona działać na zasadzie odrzutu zamka swobodnego, wykorzystywać amunicję i magazynki od MKb 42(H), posiadać szybkostrzelność 500 strzałów na minutę, masę 4 kg i tę samą lufę oraz długość całkowitą co MKb 42(H). Wymóg stosowania odrzutu zamka swobodnego został zinterpretowany jako oczekiwanie stworzenia broni, która byłaby tania w budowie, ponieważ taka zasada działania przekładała się na prostą konstrukcję z zaledwie kilkoma częściami. Nabój Kurz 7,92 × 33 mm był jednak znacznie potężniejszy niż naboje pistoletowe stosowane w pistoletach maszynowych, więc normalnie wymagałby zamka o masie około 1,5 kg, co trudno było pogodzić z docelową masą broni[1].
Kurt Horn znalazł nowatorskie rozwiązanie tego problemu, gazowe opóźnienie odrzutu (niem. Gasdruckverschluss). Pomysł był stosunkowo prosty: część gazów wydobywających się z komory została przekierowana w kierunku przeciwnym do ruchu zamka; ich nacisk uderzał w tłok połączony z samym zamkiem, spowalniając w ten sposób ruch tego ostatniego do tyłu. Taki sposób działania pozwolił Hornowi zmniejszyć masę zamka do około 0,8–0,9 kg[1].
Mniej więcej ten sam pomysł zastosował Karl Barnitzke przy konstrukcji bardziej znanego Gustloff VG 1-5 (MP 507). Jednak projekt Barnitzkego był znacznie mniej wydajny. Podczas gdy konstrukcja Horna uwzględniała gaz ulatniający się z zamka, w przypadku Barnitzkego gaz zbierał się przez cztery małe otwory w pobliżu lufy, zdecydowanie za późno, aby mieć duży wpływ na początkowe przyspieszenie zamka, który w VG 1-5 ważył 1,4 kg[1].
W karabinku Horna jeden koniec tłoka jest połączony z zamkiem za pomocą przegubu, a drugi koniec jest połączony z korpusem za pomocą małej sprężyny. Tłok wykazuje również ciekawy ruch boczny. Gdy śruba przesuwa się dalej do tyłu, tłok również przesuwa się nieco na boki, umożliwiając odprowadzenie większości gazu bez wywierania dalszego ciśnienia. Rolą małej sprężyny było zapewnienie powrotu główki tłoka do pozycji wyjściowej[1].
Celownik karabinka ustawiony był na 300 metrów. Broń posiadała trójpozycyjny przełącznik pomiędzy ogniem pojedynczym, automatycznym i pozycją bezpieczną. Zamek ma dwa uchwyty, po jednym z każdej strony, które przypominają kształtem rogi. Radzieccy testerzy uznali je za raczej nieergonomiczne, ponieważ przy strzelaniu ogniem ciągłym mogły zranić dłoń strzelca. Stwierdzono również, że długość naciągu zamka jest zbyt długa, szczególnie dla strzelca w pozycji leżącej. Broń byłaby tania, jeśli weszłaby do masowej produkcji. Jedynymi frezowanymi częściami była lufa i głowica zamka[1].
Jeden ze zdobytych karabinków Grossfuss został przetestowany przez Sowietów. Wystrzelił około 1900 nabojów ciągiem. Jego celność była w zasadzie porównywalna z MP 43, chociaż długość jego linii celowniczej była znacznie krótsza (266 mm w porównaniu z 418 mm)[1].
O istnieniu karabinków Grossfuss i podstawowych zasadach jego działania Zachód dowiedział się dopiero dekadę po zakończeniu wojny. Według książki wydanej przez Army Ordnance Corps w 1958 roku[3]:
Firma Grossfuss w Dobelinie wyprodukowała unikalny system gazowego opóźnienia odrzutu, jakiego nigdy wcześniej nie widziano. Zgłoszono, że broń Grossfussa była przedstawiona przed Waffenkommission Spree, ale najwyraźniej nigdy nie dotarła do WaPruf 2 [Deptamentu Rozwoju i Testowania Heereswaffenamt]. Opracowanie broni datowano na koniec 1944 lub początek 1945 roku
Pojedynczy, częściowo zdekompletowany egzemplarz jest do dziś przechowywany w Wojskowo-Historycznym Muzeum Artylerii, Wojsk Inżynieryjnych i Łączności w Sankt Petersburgu[1].
Po wojnie zasadę gazowego opóźnienia odrzutu stosowały niektóre radzieckie prototypy, np. TKB-454 zaprojektowany w Tule przez A. Korobowa[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h i Юрий Пономарёв. Автомат Хорна. „Калашников. Оружие, Боеприпасы, Снаряжение”. 9, s. 20–26, 2006. (ros.).
- ↑ И. Шайдуров. Хуго Шмайссер в Ижевске (Часть 1). „Мастерружьё”, listopad 2009. (ros.).
- ↑ U.S. Army Ordnance School: Submachine Guns Volume I. Aberdeen Proving Ground. Aberdeen, Maryland: 1958. (ang.).
- ↑ Korobov TKB-517. modernfirearms.net. [dostęp 2024-03-12]. (ang.).