Kawasaki Ki-10
| ||
 Kawasaki Ki-10-I | ||
| Dane podstawowe | ||
| Państwo |  Japonia
| |
| Producent | Kawasaki Heavy Industries | |
| Typ | samolot myśliwski | |
| Konstrukcja | dwupłat o konstrukcji metalowej, kabina odkryta, podwozie klasyczne – stałe | |
| Załoga | 1 | |
| Historia | ||
| Data oblotu | marzec 1935 | |
| Lata produkcji | 1935–1938 | |
| Wycofanie ze służby | 1942 | |
| Dane techniczne | ||
| Napęd | 1 silnik rzędowy, 12-cylindrowy Kawasaki Ha 9-IIa | |
| Moc | 850 KM (626 kW) | |
| Wymiary | ||
| Rozpiętość | 9,55 m | |
| Długość | 7,20 m | |
| Wysokość | 3,00 m | |
| Powierzchnia nośna | 20,00 m² | |
| Masa | ||
| Własna | 1300 kg | |
| Startowa | 1650 kg | |
| Osiągi | ||
| Prędkość maks. | 400 km/h | |
| Pułap | 10 000 m | |
| Zasięg | 1100 km | |
| Dane operacyjne | ||
| Uzbrojenie | ||
| dwa karabiny maszynowe wz. 92 kal. 7,7 mm | ||
| Użytkownicy | ||
| Cesarska Armia Japonii | ||
Kawasaki Ki-10 (oznaczenie amerykańskie – Perry) – japoński samolot myśliwski używany bojowo w początkowym okresie wojny japońsko-chińskiej, w czasie wojny na Pacyfiku używany był jako samolot szkolny i pomocniczy. Ki-10 był najlepszym dwupłatowym japońskim myśliwcem, już nawet po jego wycofaniu ze służby wielu pilotów uważało, że jego jednopłatowi następcy powinni być tak samo zwrotni jak Ki-10.
Spis treści
Tło historyczne[edytuj | edytuj kod]
Na początku lat 30. XX standardowymi myśliwcami Cesarskiej Armii Japonii były samoloty Nakajima Typ 91 i Kawasaki Typ 92, obydwie te konstrukcje były wolniejsze od standardowych wówczas myśliwców RAF-u i USAAF (odpowiednio Hawker Fury i Boeing P-26A)[1]. W zakładach Kawasaki zaprojektowano wówczas jednopłatowy Ki-5 który miał dorównać prędkością myśliwcom zagranicznym, ale w 1934 został on odrzucony przez Siły Lotnicze Cesarskiej Armii Japonii jako zbyt mało zwrotny[1]. We wrześniu 1934, już po odrzuceniu Ki-5, Kaigun Koku Hombu (biuro ds. awiacji Cesarskiej Armii Japonii) rozkazało zakładom Kawasaki zaprojektowanie dwupłatowego myśliwca, który mógłby stanąć w szranki z samolotami zagranicznymi, a w tym samym czasie firma Nakajima otrzymała rozkaz zaprojektowania podobnego myśliwca, ale w konfiguracji jednopłatowej[1].
Głównym projektantem samolotu był Takeo Doi, współpracowali z nim inżynierowie Imachi i Tojo[1].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Pierwszy prototyp został ukończony w marcu 1935, drugi identyczny samolot został zbudowany miesiąc później[1]. Już pierwsze loty pokazały, że był on znacznie szybszy i bardziej zwrotny od nieudanego Ki-5, ale konkurencyjny jednopłat Nakijama Ki-11 był jeszcze szybszy i w Kawasaki obawiano się, że kontrakt na produkcję seryjną zostanie wygrany przez Nakajimę[2]. Aby zwiększyć prędkość maksymalną samolotu w trzecim i czwartym prototypie użyto metalowego, trójpłatowego śmigła zamiast wcześniejszego dwupłatowego, drewnianego oraz zmieniono szczegóły konstrukcyjne aby poprawić własności aerodynamiczne samolotu, między innymi użyto nitowania płaskiego do łączenia metalowej konstrukcji[2]. Dodatkowo w czwartym prototypie zwiększono wznios górnego skrzydła w celu poprawienia stabilności samolotu[2]. Tak zmodyfikowane samoloty były nadal wolniejsze od Ki-11, ale różnica nie była już taka znaczna i kontrakt na produkcję seryjną został przyznany na samoloty Ki-10 przede wszystkim z powodu znakomitej zwrotności tej maszyny[2].
Pierwsza wersja produkcyjna samolotu, Ki-10-I, była identyczna z trzecim prototypem; łącznie w latach 1935–1937 zbudowano 300 sztuk tej maszyny. Jej oficjalne oznaczenie wojskowe brzmiało „Myśliwiec Armii Typu 95 Model 1”[a][2].
Podpisując z Kawasaki kontrakt na produkcję seryjną samolotu Armia zażyczyła sobie wprowadzenia programu rozwojowego mającego na celu polepszenie stabilności samolotu, z tego powodu 185 samolot zbudowany w pierwszej serii otrzymał dłuższe skrzydła i przedłużono jego kadłub[2]. Tak zmodyfikowana maszyna miała znacznie lepsze własności pilotażowe i stanowiła prototyp do drugiej serii konstrukcyjnej, Ki-10-II („Myśliwiec Armii Typu 95 Model 2”), która weszła do produkcji w czerwcu 1937[2].
Wcześniej, w kwietniu 1936, rozpoczęto prace nad jeszcze czystszą aerodynamicznie wersją samolotu i dwusetny egzemplarz z pierwszej serii otrzymał oznaczenie Ki-10-I KAI[b][2]. W tej wersji duża chłodnica samolotu została przeniesiona z pod osłony silnika pomiędzy podwozie samolotu, samo podwozie miało poprawioną charakterystykę aerodynamiczną, a koła zostały przykryte dużymi owiewkami, zaprojektowano także znacznie „czystszą” osłonę silnika[2]. W tej wersji samolot był o 40 km/h szybszy niż wcześniej, po konstrukcji prototypu Ki-10-I KAI zbudowano jeszcze dwa prototypy Ki-10-II KAI z takimi samymi zmianami i z silkiem Ha-9-IIb o mocy 950 KM co dało tym samolotom prędkość maksymalną 445 km/h[4]. Pomimo że tak zmodyfikowane Ki-10-II KAI były prawie tak samo szybkie jak jednopłatowy Nakajima Ki-27, nie weszły one do produkcji seryjnej – było już wówczas oczywiste, że era samolotów dwupłatowych dobiegła końca[4].
Opis konstrukcji[edytuj | edytuj kod]
Samolot Kawasaki Ki-10 był jednosilnikowym, jednomiejscowym, dwupłatowym samolotem myśliwskim o konstrukcji metalowej ze skrzydłami krytymi płótnem[5]. Załogę samolotu stanowił pilot siedzący w otwartym kokpicie[5]. Napęd samolotu stanowił 12-cylindrowy silnik rzędowy typu Kawasaki Ha-9 chłodzony cieczą[5],. Samolot miał klasyczne, stałe podwozie z płozą ogonową[4].
Pierwsze prototypy miały dwupłatowe, drewniane śmigła, późniejsze prototypy i wersje seryjne samolotu otrzymały śmigła trójpłatowe, metalowe[5].
Lotki umieszczone były tylko na górnym skrzydle[1].
Uzbrojenie samolotu stanowiły dwa karabiny maszynowe kalibru 7,7 mm umieszczone w górnej części owiewki silnika[5].
Wersje[edytuj | edytuj kod]
| Ki-10-I | Ki-10-II | Ki-10-I KAI | Ki-10-II Kai | |
|---|---|---|---|---|
| Liczba egzemplarzy | 300+4 | 280+1 | 1 | 2 |
| Rozpiętość | 9,55 m | 10,02 m | 9,55 m | 10,02 m |
| Długość | 7,20 m | 7,55 m | 7,20 m | 7,55 m |
| Wysokość | 3,00 m | 3,00 m | 3,00 m | 3,00 m |
| Powierzchnia skrzydeł | 20 m² | 23 m² | 20 m² | 23 m² |
| Masa własna | 1300 kg | 1360 kg | 1300 kg | 1400 kg |
| Masa startowa | 1650 kg | 1740 kg | 1650 kg | 1780 kg |
| Silnik | Kawasaki Ha-9-11a | Kawasaki Ha-9-11b | Kawasaki Ha-9-11a | Kawasaki Ha-9-11b |
| Moc silnika (startowa/0 m/3500 m) | 850/720/800 KM | 850/700/950 KM | 850/720/800 KM | 850/700/950 KM |
| Prędkość maksymalna | 400 km/h na 3000 m | 400 km/h na 3000 m | 420 km/h na 3000 m | 445 km/h na 3800 m |
| Pułap maksymalny | 10 000 m | 11 500 m | 10 000 m | 11 500 m |
Użycie bojowe[edytuj | edytuj kod]
W samoloty Ki-10-I i Ki-10-II były wyposażone jednostki bojowe Cesarskiej Armia Japonii stacjonujące w Japonii, Korei, Mandżukuo i na Formozie[4]. Samoloty brały udział w operacjach wojskowych w Chinach i w Mandżuria w początkowym okresie wojny japońsko-chińskiej i w czasie walk nad Chałchin-Goł[5]. W czasie wojny na Pacyfiku samoloty tego typu używane już były zazwyczaj tylko jako samoloty treningowe czy pomocnicze[5]. W początkowym okresie wojny służby wywiadowcze aliantów omyłkowo uważały, że samolot ten stanowił jeszcze wyposażenie jednostek frontowych i otrzymał on oznaczenie kodowe Perry, ale był on spotykany tylko sporadycznie w Chinach[5].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Określenie „Typ 95” użyte w nazwie odnosi się do roku zaprojektowania samolotu. Według kalendarza japońskiego samolot powstał w roku 2595 i number „95” pochodzi z dwóch ostatnich cyfr roku jego powstania[3].
- ↑ Oznaczenie „KAI” pochodzi od japońskiego słowa kaizō oznaczającego „zmianę”, „modyfikację”.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f René J. Francillon: Japanese Aircraft of the Pacific War. s. 86.
- ↑ a b c d e f g h i René J. Francillon: Japanese Aircraft of the Pacific War. s. 87.
- ↑ René J. Francillon: Japanese Aircraft of the Pacific War. s. 48.
- ↑ a b c d René J. Francillon: Japanese Aircraft of the Pacific War. s. 88.
- ↑ a b c d e f g h René J. Francillon: Japanese Aircraft of the Pacific War. s. 89.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- René J. Francillon: Japanese Aircraft of the Pacific War. Londyn: Putnam, 1979. ISBN 0-370-30251-6.
- Sławomir Grzesiak, Stanisław Łada: Lotnictwo myśliwskie Japonii 1930-45 cz. I Historia i barwa. Kraków: HUSU, 1993.
- Basil Collier: Japanese aircraft of World War II. Londyn: Sidgwick & Jackson, 1979. ISBN 0-283-98399-X. (ang.)
- Авиация Японии во второй мировой войне. T. 1. 1996. (ros.)
| |||||||||||||||||||||||||||||
