Kodeks Gwelferbytański B

To jest dobry artykuł
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Gwelferbytański B
Ilustracja
Mniej widoczny tekst grecki należy do kodeksu, tekst łaciński naniesiony został kilka wieków później
Oznaczenie

Q

Data powstania

V wiek

Rodzaj

Kodeks majuskułowy

Numer

026

Zawartość

Ewangelie

Język

grecki

Rozmiary

26,5 × 21,5 cm

Typ tekstu

tekst bizantyński

Kategoria

V

Miejsce przechowywania

Herzog August Bibliothek

Kodeks Gwelferbytański B, łac. Codex Guelferbytanus B (Gregory-Aland no. Q albo 026; von Soden ε 4)[1] – grecki kodeks uncjalny Nowego Testamentu, paleograficznie datowany na V wiek. Zachowały się jedynie niektóre partie Ewangelii Łukasza i Ewangelii Jana. Tekst rękopisu został nadpisany i zachował się w palimpseście. Reprezentuje wczesną formę bizantyńskiej tradycji tekstualnej i jest rzadko cytowany we współczesnych wydaniach greckiego Nowego Testamentu.

Opis[edytuj | edytuj kod]

Pisany jest na pergaminowych kartach (26,5 x 21,5 cm), w dwóch kolumnach na stronę, w 28 linijkach w kolumnie. Zachowało się zaledwie 13 kart kodeksu[2][3][4]. Litery Θ, Ε, Ο, Σ pisane są w skompresowanej formie, co jest odejściem od bardziej starożytnej formy zapisu. Tekst napisany jest majuskułą, ale literami mniejszymi niż w kodeksie Gwelferbytańskim A. Brak akcentów i przydechów, skryba popełniał błąd itacyzmu, stosował formy gramatyczne charakterystyczne dla tradycji aleksandryjskiej[5]. Skróty oraz ligatury stosowane są według starożytnej maniery[6].

Tekst dzielony jest według sekcji Ammoniusza, których numery umieszczono na marginesie, nie posiada jednak odniesień do kanonów Euzebiusza[5]. F.H.A. Scrivener przypuszczał, że oryginalny rękopis, który później zaginął, mógł zawierać Kanony Euzebiusza pisane czerwonym kolorem[7].

Zachodzi nieco podobieństw do kodeksu Gwelferbytańskiego A, oba są pisane w dwóch kolumnach na stronę, stosują sekcje Ammoniusza bez odniesień do kanonów Euzebiusza[6].

Zachowane fragmenty kodeksu
Ewangelia według Łukasza 4,34–5,4; 6,10–26; 12,6–43; 15,14–31; 17,34–18,15; 18,34–19,11; 19,47–20,17; 20,34–21,8; 22,27–46; 23,30–49[5][8];
Ewangelia według Jana 12,3–20; 14,3–22[5][8].

Tekst górny palimpsestu zawiera tekst Izydora z Sewilli (Origines i listy), podobnie jak Kodeks Gwelferbytański A[3]. Dolny tekst palimpsestu przypadający na kodeks B nie zawsze jest czytelny[9].

Tekst[edytuj | edytuj kod]

Grecki tekst kodeksu reprezentuje bizantyńską tradycję tekstualną, z pewną liczbą aleksandryjskich naleciałości. Element aleksandryjski jest charakterystyczny dla późnych rękopisów aleksandryjskich, takich jak L lub 33. Niektóre z jego wariantów, charakterystycznych dla tradycji bizantyńskiej, mogą być rezultatem harmonizacji[9].

Według obliczeń F.H.A. Scrivenera tekst kodeksu zgadza się z A oraz B 50 razy, popiera B przeciwko A 38 razy, zgadza się z A przeciwko B w 75 miejscach[7][5]. Hermann von Soden był zdania, że w Ewangelii Jana reprezentuje aleksandryjską tradycję tekstualną[9].

Kurt Aland dał mu profil tekstualny 51 51/2 02 2s. Profil ten oznacza, że rękopis pięć razy wspiera tekst bizantyński przeciwko oryginalnemu, nigdy nie wspiera oryginalnego przeciwko bizantyńskiemu, pięć razy zgodny jest z bizantyńskim i oryginalnym. Posiada dwa sobie właściwe warianty. W oparciu o ten profil, tekst rękopisu został zaklasyfikowany do V kategorii Alanda[3]. Klasyfikacja nie jest pewna ze względu na fragmentaryczność rękopisu[9].

Według Claremont Profile Method przekazuje tekst mieszany, jednak metodą tą badany był tylko w partii przypadającej na Łk 20 ze względu na fragmentaryczność rękopisu. Łk 20 również nie jest kompletny[10].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Griesbach datował rękopis na VI wiek[11]. Gregory i Aland datowali go na V wiek[5][3], obecnie również INTF datuje go na V wiek[4].

Historia kodeksu związana jest z kodeksem Gwelferbytańskim A, wraz z którym posłużył za materiał dla tekstów Izydora. Rękopis stał się znany dla uczonych w połowie XVIII wieku, gdy został zauważony w bibliotece w Wolfenbüttel przez Heusingera, który badał tekst grecki palimpsestu i jako pierwszy sporządził jego opis. Sądził, że tekst grecki należał do jednego greckiego rękopisu i zawierał tekst czterech Ewangelii. Nie zauważył, że niektóre teksty się dublują. Cztery lata później Franz Anton Knittel (1721–1792) rozpoznał trzy greckie dolne teksty Nowego Testamentu, dwa z nich oznakował symbolami A i B, rozpoznał też gocko-łaciński tekst, znany odtąd jako Codex Carolinus[12].

Franz Anton Knittel w 1762 roku jako pierwszy zidentyfikował tekst palimpsestu (łącznie z kodeksem Gwelferbytańskim A)[12]. Tekst palimpsestu odczytał Tischendorf i wydał w roku 1860[13]. Facsimile wydał Guglielmo Cavallo w 1967[14]. W roku 2007 opublikowany został tekst Ewangelii Jana (jego nowy odczyt)[15].

Na listę rękopisów Nowego Testamentu wprowadził go Johann Jakob Griesbach nadając mu siglum Q. Griesbach bazował na wydaniu Knitttela[11]. Pod takim siglum figurował na liście Tregellesa, Tischendorfa, Scrivenera i początkowo Gregory'ego. W 1908 roku Gregory nadał mu siglum 026[1].

We współczesnych wydaniach greckiego Nowego Testamentu Nestle-Alanda jest rzadko cytowany. W NA27 zaliczony został do rękopisów drugiego rzędu cytowania[16]. Jest cytowany w UBS4[17].

Obecnie kodeks przechowywany jest w Herzog August Bibliothek w Wolfenbüttel[3][4].

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b Gregory 1908 ↓, s. 34.
  2. ↑ Kurzgefasste 1963 ↓, s. 39.
  3. ↑ a b c d e Aland i Aland 1989 ↓, s. 122.
  4. ↑ a b c INTF ↓.
  5. ↑ a b c d e f Gregory 1900 ↓, s. 63.
  6. ↑ a b Tregelles 1856 ↓, s. 179.
  7. ↑ a b Scrivener 1894 ↓, s. 144.
  8. ↑ a b NA27 ↓, s. 693.
  9. ↑ a b c d Waltz 2007 ↓.
  10. ↑ Wisse 1982 ↓, s. 52.
  11. ↑ a b Griesbach 1809 ↓, s. c.
  12. ↑ a b Scrivener 1894 ↓, s. 143.
  13. ↑ Gregory 1900 ↓, s. 64.
  14. ↑ Elliott 1989 ↓, s. 50.
  15. ↑ Schmid, Parker i Elliott 2007 ↓, s. 45-54.
  16. ↑ NA27 ↓, s. 59*.
  17. ↑ UBS4 ↓, s. 11*.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Wydania tekstu
Krytyczne wydania NT
Listy rękopisów
Introdukcje do krytyki tekstu NT
  • Kurt Aland, Barbara Aland: Der Text des Neues Testaments: Einfürung in die wissenschaftlichen Ausgaben sowie Theorie und Praxis der modernen Textkritik. Wyd. 2. Stuttgart: Deutsche Bibelgesellschaft, 1989, s. 122. ISBN 3-438-06011-6. (niem.).
  • Henry Alford: The Greek Testament. Wyd. 5. T. I. London: 1863, s. 111. (ang.).
  • Caspar René Gregory: Textkritik des Neuen Testaments. T. 1. Leipzig: Hinrichs, 1900, s. 63-64. (niem.).
  • Bruce M. Metzger, Bart D. Ehrman: The Text of the New Testament: Its Transmission, Corruption and Restoration. Wyd. 4. Oxford: Oxford University Press, 2005, s. 76. ISBN 978-0-19-516122-9. (ang.).
  • Frederick Henry Ambrose Scrivener: A Plain Introduction to the Criticism of the New Testament. Edward Miller. Wyd. 4. T. 1. London: George Bell & Sons, 1894, s. 144. (ang.).
  • S.P. Tregelles: An Introduction to the Critical Stury and Knowledge of the Holy Scripture. London: 1856, s. 179-180..
Inne opracowania
  • J.K. Elliott: A Bibliography of Greek New Testament Manuscripts. Cambridge University Press, 1989, s. 50.
  • Frederik Wisse: The Profile Method for the Classification and Evaluation of Manuscript Evidence, as Applied to the Continuous Greek Text of the Gospel of Luke. William B. Eerdmans Publishing, 1982. ISBN 0-8028-1918-4. (ang.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Wykaz kodeksów majuskułowych Nowego Testamentu
01-045
046-0322
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kodeks_Gwelferbytański_B&oldid=69493367”