Koralnik modropłatkowy
| Callaeas wilsoni[1] | |||
| (Bonaparte, 1850) | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
koralnik modropłatkowy | ||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
Koralnik modropłatkowy[4], koralnik szary[5] (Callaeas wilsoni) (w jęz. maor. Kokako) – gatunek średniej wielkości leśnego ptaka z rodziny koralników (Callaeidae). Występuje endemicznie na Wyspie Północnej Nowej Zelandii. Dzięki podjętym działaniom ochrony czynnej nie jest zagrożony wyginięciem.
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Jest to gatunek monotypowy[2][6]. Do niedawna traktowany był jako podgatunek koralnika żółtopłatkowego (C. cinereus), lecz na podstawie badań genetycznych i morfologicznych wyodrębniono go do rangi gatunku[7][8][9][10].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Długość ciała 38 cm. Masa ciała 200–250 g, samce średnio 233 g, samice średnio 218 g[2].
Upierzenie niebieskoszare z czarnym kantarkiem, małe niebieskie korale wyrastające z nasady dzioba i przykrywające gardło. Długie, mocne nogi i długi zakrzywiony w dół ogon. Samice są podobne do samców[11].
Ekologia i zachowanie[edytuj | edytuj kod]
Zamieszkuje wysokie lasy. Lata słabo. Jest czujny i ostrożny, a jego obecność najłatwiej rozpoznać po złożonym śpiewie i innych wokalizacjach, często wykonywanych o świcie z czubka wysokiego drzewa[11].
Wyprowadza zazwyczaj jeden lęg w roku – w okresie od listopada do lutego. Sporadycznie, w latach z obfitością pożywienia, sezon lęgowy może trwać 6 miesięcy i może wtedy wyprowadzić do trzech lęgów. Samica składa 2–4 różowawoszare jaja w gnieździe w kształcie kubka, umieszczonym na drzewie na wysokości średnio 13 m (3–25 m). Wysiaduje samica przez około 18 dni. Oba osobniki z pary zajmują się karmieniem piskląt. Młode są opierzone w wieku 32–37 dni, przeważnie pozostają na terytorium rodziców przez kilka miesięcy do roku i nadal są karmione przez oboje rodziców[11].
Status, zagrożenia i ochrona[edytuj | edytuj kod]
IUCN po raz pierwszy sklasyfikowała koralnika modropłatkowego w 2016 roku, uznając go za gatunek bliski zagrożenia (NT, Near Threatened); wcześniej nie był uznawany za osobny gatunek. W 2022 roku zmieniono status na gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern); liczebność populacji szacowano wówczas na 3000–6000 dorosłych osobników. Trend liczebności populacji oceniany jest obecnie jako wzrostowy. Gatunek ten był dawniej pospolity w lasach Wyspy Północnej, obecnie jego rozmieszczenie jest plamowe. Do historycznych spadków liczebności przyczyniło się niszczenie na dużą skalę siedlisk i ich fragmentacja, introdukcja gatunków drapieżnych oraz współzawodniczących z koralnikiem modropłatkowym o pożywienie. Gatunkami żywiącymi się jajami i pisklętami są głównie szczur śniady i kitanka lisia, zaś za śmierć wysiadujących samic odpowiada gronostaj europejski. O pożywienie konkuruje kitanka lisia, a także introdukowane kozy i jelenie, które wyjadają z podszytu ulubione przez tego ptaka gatunki roślin. Koralnik modropłatkowy jest całkowicie uzależniony od działań ochronnych, polegają one przede wszystkim na tępieniu zagrażających mu drapieżników oraz na relokacji ptaków w bezpieczniejsze miejsca, w tym wyspy. Niechronione populacje wyginęły. W Mapara Wildlife Management Reserve zbadano, że w przypadku braku kontroli nad drapieżnikami sukces lęgowy u tego ptaka wynosił jedynie 8%, a tam gdzie drapieżniki tępiono wzrósł on do 61%[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Callaeas cinereus wilsoni, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2021-01-08] (ang.).
- ↑ a b c Scofield, P., Christie, D.A. & Kirwan, G.M.: North Island Kokako (Callaeas wilsoni). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2019. [dostęp 2019-12-13].
- ↑ a b Callaeas wilsoni, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Callaeidae Sundevall, 1836 (1831) - koralniki - Wattlebirds (wersja: 2017-03-24). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-01-08].
- ↑ P. Mielczarek & W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40. Zeszyt specjalny, s. 435, 1999.
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v12.2). [dostęp 2023-01-07]. (ang.).
- ↑ Richard N. Holdaway, Trevor H. Worthy, Alan J.D. Tennyson. A working list of breeding bird species of the New Zealand region at first human contact. „New Zealand Journal of Zoology”. 28 (2), s. 119–187, 2001. DOI: 10.1080/03014223.2001.9518262. (ang.).
- ↑ S.A. Murphy, I.A. Flux, M.C. Double. Recent evolutionary history of New Zealand’s North and South Island Kokako (Callaeas cinerea) inferred from mitochondrial DNA sequences. „Emu”. 106, s. 41–48, 2006. DOI: 10.1071/MU05007. (ang.).
- ↑ Paul Scofield: Family Callaeidae (New Zealand Wattlebirds). W: Josep del Hoyo, Andrew Elliott, David A. Christie: Handbook of the Birds of the World. Cz. 14: Bush-shrikes to Old World Sparrows. Barcelona: Lynx Edicions, 2009, s. 228–241. ISBN 978-84-96553-50-7. (ang.).
- ↑ B.J. Gill, B.D. Bell, G.K. Chambers, D.G. Medway, R.L. Palma, R.P. Scofield, A.J.D. Tennyson, T.H. Worthy: Checklist of the birds of New Zealand, Norfolk and Macquarie Islands and the Ross Dependency, Antarctica. Wellington, Nowa Zelandia: Te Papa Press, 2010. ISBN 978-1-877385-59-9. (ang.).
- ↑ a b c North Island kokako. [w:] New Zealand Birds Online [on-line]. [dostęp 2021-01-08]. (ang.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).