Kościół w skansenie łódzkiej architektury drewnianej
 A/311/1-3 z dnia 8 marca 1985[1]
| |||||||||||||||||
| kościół, obiekt zabytkowy | |||||||||||||||||
 widok ogólny | |||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||||||
| Muzeum (skansen) | |||||||||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||||||||
| Wspomnienie liturgiczne | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
Położenie na mapie Łodzi  | |||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa łódzkiego  | |||||||||||||||||
 51°44′44,99″N 19°27′51,94″E/51,745831 19,464428
| |||||||||||||||||
| Strona internetowa | |||||||||||||||||
Kościół w skansenie łódzkiej architektury drewnianej – budynek pełniący od powstania w XIX wieku funkcję świątyni ewangelickiej, a po II wojnie światowej parafialnego kościoła katolickiego. Położony od 2008 na obszarze skansenu łódzkiej architektury drewnianej[2].
Historia i architektura[edytuj | edytuj kod]
XIX w.[edytuj | edytuj kod]
Kościół został zbudowany przez kolonistów niemieckich na terenie, założonej przez nich około 1802, wsi Neusulzfeld (pol. Nowosolna). Osadnicy w większości byli luteranami. Początkowo należeli do parafii ewangelickiej w Zgierzu, później (od 1826) w Łodzi. W 1811 architekt Sylwester Szpilowski[3] zaprojektował dla nich budynek kościoła. W 1838 powstała samodzielna parafia w Nowosolnej[2].
Kościół powstał w latach 1846–1852[4]. Do projektu z 1811 wprowadzono zmianę polegającą na dobudowaniu do drewnianego budynku z modrzewiowego drzewa murowanej części frontowej. Kościół posiada trójspadowy dach[3]. Ścianę frontową zdobią dwie pary pilastrów i drewniana sygnaturka[5]. Wykańczanie kościoła trwało do lat 80. XIX wieku. W kościele stał ołtarz z obrazem ukazującym Ostatnią Wieczerzę, nad ołtarzem została zbudowana ambona, obok ołtarza postawiono chrzcielnicę. Na emporach otaczających wnętrze kościoła były umieszczone cytaty z Biblii oraz obrazy ukazujące Marcina Lutra. Chrzcielnica i obraz Ostatniej Wieczerzy nie przetrwały do współczesnych czasów[2].
W 1856 w pobliżu kościoła zbudowano plebanię[2].
XX w.[edytuj | edytuj kod]
W 1936 wybudowano przy kościele dzwonnicę. Podczas I wojny światowej uszkodzeniu uległ dach świątyni – przy jego remoncie zmieniono gont na blachę[2].
Po II wojnie światowej kościół był wykorzystywany przez katolików (parafia pw. św. Andrzeja Boboli)[3]. W czasie użytkowania kościoła przez parafię rzymskokatolicką skrócono emporę i postawiono ścianę, za którą stworzono zakrystię[3]. Ze starego ołtarza zachowano tylko mensę, którą ustawiono jako ołtarz boczny. Obecny biały ołtarz główny powstał w latach 50. XX wieku[2]. W latach 70. nad ołtarzem powstała polichromia autorstwa Józefa Wasiołka i Mieczysława Saara[3].
Od 1987[4], po wybudowaniu nowej świątyni katolickiej, budynek nie był użytkowany.
XXI w.[edytuj | edytuj kod]
Kościół przeniesiono w 2008 do skansenu położonego na terenie należącym do muzeum włókiennictwa. Obiekt rozebrano i odtworzono w całości w muzeum przy ul. Piotrkowskiej. Tylko przednia ceglana ściana została zrekonstruowana z nowego materiału[2]. Wewnątrz przywrócono pierwotną kolorystykę. Z czasów ewangelickich zachowała się polichromia, ukazująca Oko opatrzności, oraz prospekt organowy. Nad drzwiami na fasadzie znajduje się malowidło przedstawiające św. Andrzeja Bobolę[3]. Na przedniej ścianie jest również zamontowany zegar[5]. Wymiary budynku to 20,48 m długości i 11,60 m szerokości[3].
Planowane jest także przeniesienie z Nowosolnej starej dzwonnicy[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo łódzkie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023, s. 34 [dostęp 2016-01-31].
- ↑ a b c d e f g Anna Gronczewska: Ozdoba łódzkiego skansenu: kościół z Nowosolnej. dzienniklodzki.pl, 2012-04-08. [dostęp 2012-12-22].
- ↑ a b c d e f g h Anna Nierychlewska: Skansen Łódzkiej Architektury Drewnianej. www.muzeumwlokiennictwa.pl archive.org. [dostęp 2018-02-22].
- ↑ a b Marek Budziarek: Świątynie Łodzi. Łódź: Piątek Trzynastego, 2005, s. 45-46. ISBN 83-7415-078-5.
- ↑ a b Kościół pw. św. Andrzeja Boboli. Regionalny katalog zabytków województwa łódzkiego. [dostęp 2012-12-22].
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
