Schronisko „Nad Śnieżnymi Kotłami”: Różnice pomiędzy wersjami

Schronisko „Nad Śnieżnymi Kotłami”
	; Schronisko na początku XX wieku
Państwo	Polska
Pasmo	Karkonosze
Wysokość	1490 m n.p.m.
Data otwarcia	1837
Data zamknięcia	maj 1961
	Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Schronisko „Nad Śnieżnymi Kotłami”
	Położenie na mapie Polski Schronisko „Nad Śnieżnymi Kotłami”
	50°46′44,4″N 15°33′26,4″E/50,779000 15,557333

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 13:08, 8 maj 2018

Schronisko „Nad Śnieżnymi Kotłami” (Schneegrubenbaude^[1]) – dawne schronisko turystyczne w Karkonoszach nad Śnieżnymi Kotłami (Schneegruben) na wysokości 1490 metrów n.p.m. Obecnie znajduje się w nim Radiowo-Telewizyjny Ośrodek Nadawczy i stacje bazowe telefonii komórkowej – RTON Jelenia Góra/Śnieżne Kotły firmy EmiTel sp. z o.o. Obiekt administracyjnie położony jest w Szklarskiej Porębie^[2].

Historia

Prawdopodobnie już na początku XIX wieku przy skałce Czarcia Ambona (Rübezahls Kanzel) handlarze sprzedawali w lecie górskim wędrowcom żywność i napoje. Być może już wtedy stał tam szałas chroniący przed deszczem.

W 1837 hrabia Leopold Christian Gotthard von Schaffgotsch, właściciel tych terenów, wzniósł przy Czarciej Ambonie pierwsze prawdziwe schronisko w Sudetach – był to mały drewniany budynek z dwuspadowym stromym dachem (w tym samym czasie bliźniacza konstrukcja powstała na Wysokim Kamieniu w Górach Izerskich). Były tam tylko 2 miejsca noclegowe oraz jadalnia z dwoma stołami. Pierwszym dzierżawcą był szewc Friedrich Sommer z Cieplic, późniejszy dzierżawca schroniska na Śnieżce. W 1856 obiekt przejął szwagier Sommera Franz Michallik. W 1858 wiejąca w czasie burzy wichura uszkodziła domek i podjęto decyzję o budowie nowego w pobliżu Czarciej Ambony (starego nie rozebrano).

Nowe, parterowe schronisko było kamienne z drewnianym oszalowaniem ścian szczytowych. Oprócz 21 miejsc noclegowych była tam też jadalnia oraz sala do pralnia bielizny. Budowa kosztowała 1700 talarów i zakończyła się w 1861.

W 1889 schronisko przejął karczmarz Richard Graulich z Piechowic. Już wkrótce, w 1892, rodzina von Schaffgotsch zdecydowała się wybudować następny, jeszcze większy obiekt obok starego domku z 1837. W latach 1895-1897 (podawane są też daty 1894-1895^[3]) powstał potężny hotel górski, jeden z największych w Sudetach, którego wnętrza wykańczał sam Graulich. Nowy budynek wyróżniał się niekonwencjonalną formą, zupełnie niepasującą do rejonu Karkonoszy, a szczególnie wysoką wieżą widokową. Jego architektura była inspirowana bryłą zamku Chojnik. Głównym materiałem konstrukcyjnym były granitowe bloki, układane przez włoskich kamieniarzy, sprawiające dużo problemów z transportem. Ciekawostką była sygnalizacja świetlna na wieży pokazująca po zmroku drogę do schroniska oraz informująca o wolnych miejscach. W środku było w sumie 5 sal restauracyjnych i 60 miejsc noclegowych (inne źródła mówią o 44 dwuosobowych pokojach^[4]). W 1905 uruchomiono połączenie telefoniczne.

Schronisko wielokrotnie przebudowywano – w 1920, 1928, 1936 i 1942 – m.in. zlikwidowano 4 sale restauracyjne na parterze i utworzono tam pokoje noclegowe. Prace wykonywali architekci i pracownicy budowlani z Zarządu Budowlanego hrabiów von Schaffgotsch z Sobieszowa. W 1916 po rezygnacji Graulicha dzierżawcą był niejaki Teichmann, a od 1929 Alfred Gubisch.

Na początku II wojny światowej przejęło go Luftwaffe na ośrodek wypoczynkowy dla swoich żołnierzy. W 1944 uruchomiono w nim stację radiolokacyjną, której betonowe resztki są widoczne do dnia dzisiejszego.

Po 1945

Osobny artykuł: RTON Śnieżne Kotły.

Po 1945 rozpoczął się jego kolejny remont już pod szyldem Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego oraz polską nazwą Wawel. W 1951 schronisko zostało przejęte przez PTTK. W 1960 umieszczono w wieży telewizyjną stację przekaźnikową, co było związane ze zbliżającą się Olimpiadą w Rzymie^[5]. Wiązało się to jednak z zamknięciem tego zasłużonego dla turystyki górskiej obiektu dla turystów, co nastąpiło w maju 1961. Od tego czasu pełni on wspomnianą funkcję stacji przekaźnikowej dla potrzeb telewizji, choć jeszcze w 1962 w wykazie schronisk karkonoskich wymieniany był jako schronisko, ale tylko z bufetem, bez miejsc noclegowych.

Od połowy lat 60. XX wieku obiekt znikał z map turystycznych, stając się "tajnym" (przekazywał również sygnał do Czechosłowacji i Związku Radzieckiego). W stanie wojennym chroniło go wojsko, a droga ze schroniska „Pod Łabskim Szczytem” została zamknięta.

Po kapitalnym remoncie w latach 70. pracuje w nim 3-5 osobowa załoga.

Współcześnie pojawiają się głosy wzywające do ponownego otwarcia tam schroniska, gdyż w wyniku rozwoju technicznego i znacznej miniaturyzacji urządzeń, nie ma potrzeby zajmowania całego obiektu dla działalności nadawczej. Mimo iż budynek jest niedostępny dla turystów, w skrajnych warunkach pogodowych mogą oni uzyskać w nim pomoc – pracownicy wielokrotnie pomagali ratować ludzkie zdrowie i życie.

Obecnie z budynku dawnego schroniska nadawane są programy radiowe i telewizyjne^[6]. Oprócz tego obiekt wykorzystują inni operatorzy, m.in. telefonii komórkowej.

Zobacz też

Najwyżej położone schroniska w Sudetach Polskich

Przypisy

↑ na pocztówkach spotyka się też formę Grubenhaus
↑ Jelenia Góra *Śnieżne Kotły*. radiopolska.pl. [dostęp 2015-11-12]. (pol.).
↑ Romuald M. Łuczyński "Schronisko nad Śnieżnymi Kotłami", Sudety nr 4/2012
↑ Centrum nadawcze RTV Śnieżne Kotły – historia
↑ Bez uruchomienia tej stacji nie byłoby możliwości oglądania Igrzysk Olimpijskich w Polsce. Dzięki urządzeniom zamontowanym na wieży możliwy był odbiór sygnału z Drezna, dokąd docierał sygnał z Rzymu.
↑ Jelenia Góra / Śnieżne Kotły, emisje według danych firmy EmiTel Sp. z o.o., [dostęp 27.04.2008]

Bibliografia

Jacek Suchodolski: Architektura schronisk górskich w Sudetach. Wrocław: 2005. ISBN 83-7085-846-5.

Linki zewnętrzne

[1] ztówkach spotyka się też formę Grubenhaus

[2] Jelenia Góra *Śnieżne Kotły*. radiopolska.pl. [dostęp 2015-11-12]. (pol.).

[3] Romuald M. Łuczyński "Schronisko nad Śnieżnymi Kotłami", Sudety nr 4/2012

[4] Centrum nadawcze RTV Śnieżne Kotły – historia

[5] Bez uruchomienia tej stacji nie byłoby możliwości oglądania Igrzysk Olimpijskich w Polsce. Dzięki urządzeniom zamontowanym na wieży możliwy był odbiór sygnału z Drezna, dokąd docierał sygnał z Rzymu.

[6] Jelenia Góra / Śnieżne Kotły, emisje według danych firmy EmiTel Sp. z o.o., [dostęp 27.04.2008]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

@@ Linia 6: / Linia 6: @@
  |pasmo           = [[Karkonosze]]
  |wysokość        = 1490
- |data otwarcia   = [[1837]]
+ |data otwarcia   = 1837
- |data zamknięcia = [[maj]] [[1961]]
+ |data zamknięcia = maj 1961
  |właściciel      =
  |kod mapy        = PL-DS
@@ Linia 20: / Linia 20: @@
 Prawdopodobnie już na początku XIX wieku przy skałce Czarcia Ambona (''Rübezahls Kanzel'') handlarze sprzedawali w lecie górskim wędrowcom żywność i napoje. Być może już wtedy stał tam [[szałas]] chroniący przed deszczem.
-W [[1837]] hrabia Leopold Christian Gotthard von [[Schaffgotschowie|Schaffgotsch]], właściciel tych terenów, wzniósł przy Czarciej Ambonie pierwsze prawdziwe schronisko w [[Sudety|Sudetach]] – był to mały drewniany budynek z dwuspadowym stromym dachem (w tym samym czasie bliźniacza konstrukcja powstała na [[Wysoki Kamień|Wysokim Kamieniu]] w [[Góry Izerskie|Górach Izerskich]]). Były tam tylko 2 miejsca noclegowe oraz jadalnia z dwoma stołami. Pierwszym dzierżawcą był szewc Friedrich Sommer z [[Cieplice Śląskie-Zdrój|Cieplic]], późniejszy dzierżawca [[schroniska na Śnieżce]]. W [[1856]] obiekt przejął szwagier Sommera Franz Michallik. W [[1858]] wiejąca w czasie burzy wichura uszkodziła domek i podjęto decyzję o budowie nowego w pobliżu Czarciej Ambony (starego nie rozebrano).
+W 1837 hrabia Leopold Christian Gotthard von [[Schaffgotschowie|Schaffgotsch]], właściciel tych terenów, wzniósł przy Czarciej Ambonie pierwsze prawdziwe schronisko w [[Sudety|Sudetach]] – był to mały drewniany budynek z dwuspadowym stromym dachem (w tym samym czasie bliźniacza konstrukcja powstała na [[Wysoki Kamień|Wysokim Kamieniu]] w [[Góry Izerskie|Górach Izerskich]]). Były tam tylko 2 miejsca noclegowe oraz jadalnia z dwoma stołami. Pierwszym dzierżawcą był szewc Friedrich Sommer z [[Cieplice Śląskie-Zdrój|Cieplic]], późniejszy dzierżawca [[schroniska na Śnieżce]]. W 1856 obiekt przejął szwagier Sommera Franz Michallik. W 1858 wiejąca w czasie burzy wichura uszkodziła domek i podjęto decyzję o budowie nowego w pobliżu Czarciej Ambony (starego nie rozebrano).
 Nowe, parterowe schronisko było kamienne z drewnianym oszalowaniem ścian szczytowych. Oprócz 21 miejsc noclegowych była tam też jadalnia oraz sala do pralnia bielizny. Budowa kosztowała 1700 talarów i zakończyła się w [[1861]].
 [[Plik:Sniezne Kotly Old 04.jpg|thumb|250px|Narciarze przy schronisku w 1938 roku]]
-W [[1889]] schronisko przejął karczmarz Richard Graulich z Piechowic. Już wkrótce, w [[1892]], rodzina von Schaffgotsch zdecydowała się wybudować następny, jeszcze większy obiekt obok starego domku z [[1837]]. W latach [[1895]]-[[1897]] (podawane są też daty 1894-1895<ref>Romuald M. Łuczyński "Schronisko nad Śnieżnymi Kotłami", ''Sudety'' nr 4/2012</ref>) powstał potężny hotel górski, jeden z największych w [[Sudety|Sudetach]], którego wnętrza wykańczał sam Graulich. Nowy budynek wyróżniał się niekonwencjonalną formą, zupełnie niepasującą do rejonu [[Karkonosze|Karkonoszy]], a szczególnie wysoką wieżą widokową. Jego architektura była inspirowana bryłą [[Zamek Chojnik|zamku Chojnik]]. Głównym materiałem konstrukcyjnym były granitowe bloki, układane przez włoskich kamieniarzy, sprawiające dużo problemów z transportem. Ciekawostką była sygnalizacja świetlna na wieży pokazująca po zmroku drogę do schroniska oraz informująca o wolnych miejscach. W środku było w sumie 5 sal restauracyjnych i 60 miejsc noclegowych (inne źródła mówią o 44 dwuosobowych pokojach<ref>[http://www.karkonosze.ws/centrum_nadawcze_rtv_sniezne_kotly_artykul_90.html Centrum nadawcze RTV Śnieżne Kotły – historia]</ref>). W [[1905]] uruchomiono połączenie telefoniczne.
+W 1889 schronisko przejął karczmarz Richard Graulich z Piechowic. Już wkrótce, w 1892, rodzina von Schaffgotsch zdecydowała się wybudować następny, jeszcze większy obiekt obok starego domku z 1837. W latach [[1895]]-[[1897]] (podawane są też daty 1894-1895<ref>Romuald M. Łuczyński "Schronisko nad Śnieżnymi Kotłami", ''Sudety'' nr 4/2012</ref>) powstał potężny hotel górski, jeden z największych w [[Sudety|Sudetach]], którego wnętrza wykańczał sam Graulich. Nowy budynek wyróżniał się niekonwencjonalną formą, zupełnie niepasującą do rejonu [[Karkonosze|Karkonoszy]], a szczególnie wysoką wieżą widokową. Jego architektura była inspirowana bryłą [[Zamek Chojnik|zamku Chojnik]]. Głównym materiałem konstrukcyjnym były granitowe bloki, układane przez włoskich kamieniarzy, sprawiające dużo problemów z transportem. Ciekawostką była sygnalizacja świetlna na wieży pokazująca po zmroku drogę do schroniska oraz informująca o wolnych miejscach. W środku było w sumie 5 sal restauracyjnych i 60 miejsc noclegowych (inne źródła mówią o 44 dwuosobowych pokojach<ref>[http://www.karkonosze.ws/centrum_nadawcze_rtv_sniezne_kotly_artykul_90.html Centrum nadawcze RTV Śnieżne Kotły – historia]</ref>). W 1905 uruchomiono połączenie telefoniczne.
-Schronisko wielokrotnie przebudowywano – w [[1920]], [[1928]], [[1936]] i [[1942]] – m.in. zlikwidowano 4 sale restauracyjne na parterze i utworzono tam pokoje noclegowe. Prace wykonywali architekci i pracownicy budowlani z Zarządu Budowlanego hrabiów von Schaffgotsch z [[Sobieszów|Sobieszowa]]. W [[1916]] po rezygnacji Graulicha dzierżawcą był niejaki Teichmann, a od [[1929]] Alfred Gubisch.
+Schronisko wielokrotnie przebudowywano – w 1920, 1928, 1936 i 1942 – m.in. zlikwidowano 4 sale restauracyjne na parterze i utworzono tam pokoje noclegowe. Prace wykonywali architekci i pracownicy budowlani z Zarządu Budowlanego hrabiów von Schaffgotsch z [[Sobieszów|Sobieszowa]]. W 1916 po rezygnacji Graulicha dzierżawcą był niejaki Teichmann, a od 1929 Alfred Gubisch.
 Na początku II wojny światowej przejęło go [[Luftwaffe]] na ośrodek wypoczynkowy dla swoich żołnierzy. W [[1944]] uruchomiono w nim stację radiolokacyjną, której betonowe resztki są widoczne do dnia dzisiejszego.
@@ Linia 34: / Linia 34: @@
 [[Plik:Schneegrubenbaude 2008.jpg|thumb|250px|Przekaźnik telewizyjny „Śnieżne Kotły”]]
 {{Osobny artykuł|RTON Śnieżne Kotły}}
-Po [[1945]] rozpoczął się jego kolejny remont już pod szyldem [[Polskie Towarzystwo Tatrzańskie|Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego]] oraz polską nazwą ''Wawel''. W [[1951]] schronisko zostało przejęte przez [[Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze|PTTK]]. W [[1960]] umieszczono w wieży telewizyjną stację przekaźnikową, co było związane ze zbliżającą się [[Letnie Igrzyska Olimpijskie 1960|Olimpiadą w Rzymie]]<ref>Bez uruchomienia tej stacji nie byłoby możliwości oglądania Igrzysk Olimpijskich w Polsce. Dzięki urządzeniom zamontowanym na wieży możliwy był odbiór sygnału z Drezna, dokąd docierał sygnał z Rzymu.</ref>. Wiązało się to jednak z zamknięciem tego zasłużonego dla turystyki górskiej obiektu dla turystów, co nastąpiło w maju [[1961]]. Od tego czasu pełni on wspomnianą funkcję stacji przekaźnikowej dla potrzeb telewizji, choć jeszcze w [[1962]] w wykazie schronisk karkonoskich wymieniany był jako schronisko, ale tylko z bufetem, bez miejsc noclegowych.
+Po 1945 rozpoczął się jego kolejny remont już pod szyldem [[Polskie Towarzystwo Tatrzańskie|Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego]] oraz polską nazwą ''Wawel''. W 1951 schronisko zostało przejęte przez [[Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze|PTTK]]. W 1960 umieszczono w wieży telewizyjną stację przekaźnikową, co było związane ze zbliżającą się [[Letnie Igrzyska Olimpijskie 1960|Olimpiadą w Rzymie]]<ref>Bez uruchomienia tej stacji nie byłoby możliwości oglądania Igrzysk Olimpijskich w Polsce. Dzięki urządzeniom zamontowanym na wieży możliwy był odbiór sygnału z Drezna, dokąd docierał sygnał z Rzymu.</ref>. Wiązało się to jednak z zamknięciem tego zasłużonego dla turystyki górskiej obiektu dla turystów, co nastąpiło w maju 1961. Od tego czasu pełni on wspomnianą funkcję stacji przekaźnikowej dla potrzeb telewizji, choć jeszcze w 1962 w wykazie schronisk karkonoskich wymieniany był jako schronisko, ale tylko z bufetem, bez miejsc noclegowych.
 Od połowy lat 60. XX wieku obiekt znikał z map turystycznych, stając się "tajnym" (przekazywał również sygnał do [[Czechosłowacja|Czechosłowacji]] i [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|Związku Radzieckiego]]). W [[stan wojenny|stanie wojennym]] chroniło go wojsko, a droga ze [[schronisko PTTK „Pod Łabskim Szczytem”|schroniska „Pod Łabskim Szczytem”]] została zamknięta.

Góry Bystrzyckie	Schronisko PTTK „Jagodna” Schronisko PTTK „Pod Muflonem”
Góry Izerskie	Schronisko PTTK na Stogu Izerskim Schronisko Turystyczne „Chatka Górzystów” Hala Izerska Stacja turystyczna „Orle” Schronisko Wysoki Kamień
Góry Kamienne	Schronisko PTTK „Andrzejówka”
Góry Opawskie	Schronisko PTTK „Pod Kopą Biskupią” Schronisko „Dąbrówka”
Góry Orlickie	Schronisko PTTK „Orlica”
Góry Sowie	Schronisko „Orzeł” Schronisko PTTK „Zygmuntówka” na Przełęczy Jugowskiej
Góry Stołowe	Schronisko PTTK „Na Szczelińcu” Schronisko PTTK „Pasterka”
Karkonosze	Schronisko PTTK na Hali Szrenickiej Schronisko „Kamieńczyk” Schronisko PTTK „Kochanówka” Schronisko PTTK „Nad Łomniczką” Schronisko PTTK „Na Przełęczy Okraj” Schronisko PTTK „Odrodzenie” na Przełęczy Karkonoskiej Schronisko PTTK „Pod Łabskim Szczytem” Schronisko PTTK „Samotnia” Schronisko PTTK „Strzecha Akademicka” Schronisko PTTK „Srebrny Potok” Schronisko na Szrenicy Schronisko Górskie „Dom Śląski” Chatka Hutniczy Grzbiet
Masyw Śnieżnika i Góry Bialskie	Schronisko „Na Iglicznej” Schronisko PTTK „Na Śnieżniku”
Rudawy Janowickie	Schronisko PTTK „Szwajcarka”
Pogórze Izerskie	Schronisko PTTK „Perła Zachodu”
Przedgórze Sudeckie	Dom Turysty PTTK „Pod Wieżycą” Dom Turysty PTTK na Ślęży

Góry Opawskie	Schronisko na Przedniej Kopie Schronisko „Szwedzki Szaniec”
Góry Orlickie	Schroniska na Orlicy
Góry Sowie	Schronisko „Pod Fortami” Schronisko Sowa Bacówka pod Wielką Sową
Góry Bystrzyckie	Schronisko Górskie „Szarotka”
Karkonosze	Schronisko im. Księcia Henryka Schronisko na Starej Polanie Schronisko na Śnieżce Schronisko „Nad Śnieżnymi Kotłami”
Masyw Śnieżnika i Góry Bialskie	Schronisko na Przełęczy Puchaczówka „Chata Cyborga” w Bielicach
Góry Wałbrzyskie	Schronisko PTTK „Bacówka pod Trójgarbem”
Rudawy Janowickie	Schronisko „Czartak” Schronisko PTTK na Przełęczy Kowarskiej
Góry Izerskie	Schronisko Turystyczne „Chatka Robaczka” Schronisko na Rozdrożu Izerskim
Góry Kaczawskie	Schronisko Różanka
Wzgórza Włodzickie	Schronisko na Górze Świętej Anny