Bogucice

[[Plik:{{{herb miasta}}}| 30x40px| link=| alt=]]

{{{nazwa}}}

{{{nazwa oryginalna}}}

Dzielnica {{{dopełniacz nazwy miasta}}}
{{{opis zdjęcia}}}
[[Plik:{{{herb}}}|100px| Herb]] [[Plik:{{{flaga}}}|100px| border|Flaga]] [[Herb {{{dopełniacz nazwy}}}|Herb]] [[Flaga {{{dopełniacz nazwy}}}|Flaga]]
Państwo	{{{państwo}}}
Miasto	Katowice
Powierzchnia	2,78 km²
Populacja (2007) • liczba ludności	{{{liczba ludności}}}
• gęstość	{{{gęstość zaludnienia}}} os./km²
Strefa numeracyjna	{{{numer kierunkowy}}}
Kod pocztowy	{{{kod pocztowy}}}
Tablice rejestracyjne	{{{tablice rejestracyjne}}}
Plan {{{dopełniacz nazwy}}} [[Plik:{{{plan}}}|240x240px|alt=Plan {{{dopełniacz nazwy}}}|]]
Położenie na mapie {{{dopełniacz nazwy miasta}}} [[Plik:{{{mapa}}}|240x240px|alt=Położenie na mapie|]]
Położenie na mapie brak Brak mapy: {{państwo dane {{{państwo}}} | mapa/core | wariant = {{{państwo}}} }} Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Położenie na mapie świata Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:town}

{{Dzielnica infobox}} Sugerowane pola (wstaw w kodzie): | dopełniacz nazwy miasta = | gęstość zaludnienia = | commons = | dopełniacz nazwy = | kod pocztowy = | flaga = | nazwa oryginalna = | tablice rejestracyjne = | numer kierunkowy = | nazwa = | herb miasta = | plan = | liczba ludności = | opis zdjęcia = | mapa = | państwo = | współrzędne = | herb = Nieznane pola: "sekundN2", "sekundN", "opis_zdjęcia", "herb_miasta", "herb_dzielnicy", "minutE2", "dzielnica", "zespół", "dopełniacz_dzielnicy", "flaga_dzielnicy", "kod_poczt", "populacja", "sekundE2", "tablica_rej", "nr_kier", "w_granicach_miasta", "galeria_commons", "stopniN", "mapa_miasta", "stopniN2", "burmistrz", "stopniE", "minutE", "gęstość", "minutN2", "stopniE2", "dopełniacz_miasta", "założone", "sekundE" oraz "minutN".

Nazwa Bogucice na mapie z 1792 r.

Litografia z XIX wieku, przedstawiająca drewniany kościół w Bogucicach

Familok obok nieczynnej Kopalni Węgla Kamiennego "Katowice" znajdujący się w Katowicach-Bogucicach, ulica Kopalniana

Katowice − Bogucice, familoki przy ul. Katowickiej

Pomnik na placu Wincentego Wajdy

Kościół w Bogucicach, rycina z XVII wieku

Herb z około 1930 roku

Bogucice (niem. Bogutschütz) – dzielnica Katowic położona około 2 km na północny wschód od centrum Katowic. Mieszka w niej 16 538 mieszkańców (2007 rok). Składa się ze starej XIX-wiecznej części oraz kilku nowych osiedli.

Historia dzielnicy

Wieś Bogucice została założona prawdopodobnie w XIII w. Pierwsza wzmianka pochodzi z 15 grudnia 1360, z dokumentu, w którym książę opolsko-raciborski Mikołaj II nadał Bogucice i kilka innych wsi Ottonowi z Pilicy herbu Toporczyk, wojewodzie sandomierskiemu. Bogucice wówczas zaliczały się do Ziemi Mysłowickiej. W 1480 r. od książąt opolskich przejął ziemię mysłowicką książę cieszyński Kazimierz, w którego posiadaniu była ona do 1517 r. Kolejnymi jej właścicielami byli Aleksy Turzon, Stanisław Salomon – twórca ordynacji mysłowickiej, rodzina Mieroszewskich, a wreszcie rodzina Wincklerów.

W 1598 w protokole wizytacji parafii w Bogucicach pojawiła się wzmianka o cudownym obrazie w miejscowym kościele:

W tejże parafii jest sławna kaplica pod wezwaniem Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny. [...] Największy napływ ludności [concursus populi maximus] jest w święto Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny. Kaplica ta jest w miejscu starszej i mniejszej, podobnie jak poprzednia, z ofiar ludu zbudowana.

{{Cytat}} Brakujące pola: treść. Przestarzałe pola: 1.

Bogucice zaczęły tracić swój wiejski charakter wraz z powstaniem w 1822 r. huty cynku "Fanny" i kopalni "Ferdynand". Zalążki osady przemysłowej powstały w rejonie dzisiejszych ul. Kopalnianej, ul. ks. Leopolda Markiefki i ul. Katowickiej. 1894 r. w Bogucicach wybudowano neogotycki kościół wg projektu Jackischa oraz powstał polski chór "Lutnia". W 1917 roku wznowiło ponownie działalność Towarzystwo Gimnastyczne "Sokół" do którego należało 180 mieszkańców. "Sokołem" w Bogucicach kierowali Antoni Wysocki, Henryk Miękina i Wiktor Kuś. W styczniu 1919 roku powstała tu silna komórka Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska. W wyborach komunalnych we wrześniu 1919 roku oddano tu 5336 głosów na listy polskie spośród 8036 głosujących. W czasie I i II powstania śląskiego w Bogucicach toczyły się zacięte walki pomiędzy powstańcami śląskimi i Niemcami. W III powstaniu zginęli pochodzący z Bogucic powstańcy: Jan Krząkała i Henryk Klakus. Do lat 50. XX w. Bogucice miały charakter osady rolniczej. W miejscu Osiedla Wajdy oraz nowszej części cmentarza znajdowały się pola należące do gospodarzy oraz Bonifratrów. Gospodarze przychodzili do kościoła w strojach śląskich. Wraz z rozwojem dzielnicy i napływem nowych mieszkańców, pola zabudowywano osiedlami.

Kalendarium istotnych wydarzeń w życiu Bogucic

• XIII w. – prawdopodobne założenie wsi Bogucice
• 15 grudnia 1360 – pierwsza wzmianka o wsi Bogucice
• XVI w. – powstała szkoła parafialna przy drewnianym kościółku
• 1822 – rozpoczęcie budowy kopalni Ferdynand
• 3 maja 1823 – nadanie przez Urząd Górniczy w Brzegu Kopalni "Ferdynand" i rozpoczęcie eksploatacji w pokładzie 407/4
• 1858 – ksiądz Leopold Markiefka założył sierociniec
• 1881 – ustawienie na kolumnie przed szpitalem Ojców Bonifratrów neogotyckiej figurki Matki Boskiej z Dzieciątkiem
• 17 lipca 1892 – poświęcenie kamienia węgielnego pod budowę neogotyckiego kościoła
• 25 października 1894 – konsekracja neogotyckiego kościoła pw. św. Szczepana przez biskupa wrocławskiego ks. kardynała Jerzego Koppa
• założenie polskiego chóru "Lutnia"
• 12 września 1902 – założenie w Bogucicach Towarzystwa Śpiewaczego "Lira"
• 1917 – wznawia działalność Towarzystwo Gimnastyczne "Sokół"
• 1918 – powstaje Związek Wojaków
• 1919 – powstaje w Bogucicach Polska Organizacja Wojskowa Górnego Śląska
• 18 sierpnia 1919 – zdobycie Bogucic w I powstaniu śląskim przez oddział Tomasza Kotlorza. 3 godzinna obrona dzielnicy przed Niemcami i wycofanie się powstańców do Dąbrówki Małej oraz nieskuteczne powstańcze kontrataki w następnych dniach.
• 1920 – założono Towarzystwo Polek
• 19 sierpnia 1920 – po zaciętych walkach, zdobycie Bogucic przez powstańców w czasie II powstania śląskiego.
• 3 maja 1921 – zajęcie bez walki Bogucic przez powstańców Rudolfa Niemczyka w czasie III powstania śląskiego
• 20 czerwca 1922 – uroczyste przejęcie dzielnicy przez polską administrację
• 1929 – apogeum ruchu pielgrzymkowego, do Bogucic przybyło 60-70 tys. pielgrzymów
• 1933 – ustawienie figurki św. Barbary przy ul. Kopalnianej, prowadzącej do kopalni Katowice
• 15 września 1936 – przemianowanie nazwy kopalni z "Ferdynand" od 1822 r. na "Katowice"
• 25 października 1939 – przejęcie (od 3 września 1939 r.) kopalni od Zarządu Wojskowego przez Koncern Hermann Göring i zachowanie nazwy "Ferdynand"
• 1945 – powrót do nazwy kopalnia "Katowice".
• 27 stycznia 1945 – wyzwolenie Bogucic spod okupacji hitlerowskiej
• 1953 – 1956 – zmiana nazwy kopalni "Katowice" na "Stalinogród"
• 1959 – odsłonięcie tablicy ku czci powstańców śląskich na budynku szkoły podstawowej
• 29 kwietnia 1967 – otwarcie sali gimnastycznej, która połączyła SP nr 12 i SP nr 13
• 3 września 1973 – Szkoła Podstawowa nr 13 w Bogucicach otrzymała imię Walerego Wróblewskiego – powstańca styczniowego
• 1978 – zakończenie budowy Osiedla Gwiazdy
• 1980 – na ul. Węglanej oraz w parafialnym kościele kręcono zdjęcia do filmu "Grzeszny żywot Franciszka Buły"
• 1990–teraz – Festyny Bogucickie
• 1 września 1991 - swoją działalność w Bogucicach zaczęła SP nr 40.
• 1 lipca 1996 – połączenie kopalni "Katowice" z kopalnią "Kleofas", nadano jej nazwę "Katowice - Kleofas" Ruch II
• Lipiec 1999 – zakończenie eksploatacji w Ruchu II "Katowice" ściana 538/1a
• 4 czerwca 2000 – koronacja obrazu Matki Boskiej Bogucickiej koronami papieskimi poświęconymi w 1999 r. w Gliwicach przez Jana Pawła II
• 14 lutego 2006 – przywrócenie Szkole Podstawowej nr 13 w Bogucicach imienia św. Barbary, jak to było przed II wojną światową
• 22 października 2006 – mieszkaniec Bogucic, Leszek Jęczmyk, zdobył tytuł Ślązaka roku 2006 podczas szesnastej edycji konkursu Po naszymu, czyli po śląsku
• 1 kwietnia 2009 – przejęcie po 70 latach przerwy, szpitala Nr 1 przez Zakon Bonifratrów pw. Aniołów Stróżów w Katowicach.
• 13 października 2010 – uroczyste otwarcie wyremontowanego po dwóch latach przerwy Domu Kultury "Bogucice" w roku 650-lecia dzielnicy.
• 2011 - rozpoczęcie budowy nowej siedziby Muzeum Śląskiego.
• 22 marca 2012 - otwarcie pierwszego dyskontu w okolicy - Biedronka przy ul. Leopolda 15.

Części Bogucic

• Bogucice (stara dzielnica)
• Osiedle Franciszka Ścigały
• Osiedle Jerzego Kukuczki
• Osiedle Wincentego Wajdy
• Osiedle Na Alpach
• Drajok

Zabytki Bogucic

W Bogucicach znajdują się następujące historyczne obiekty:

• zespół dawnego Konwentu Ojców Bonifratrów i Szpitala Miejskiego nr 1 (ul. ks. Leopolda Markiefki 85−87); zespół konwentu wzniesiono w latach 1872−1874; szpital − w latach 1902−1903; obiekty zbudowano w stylu historyzmu z elementami neoromańskimi i neogotyckimi oraz wpisano do rejestru zabytków dnia 1 lipca 1992 (nr rej.: A/1367/88); szpital wzniesiono na miejscu dawnej chaty ostatniego polskiego sołtysa Katowic − Kazimierza Skiby, przeniesionej z Katowic; zdecydowano, że zostanie przeniesiona z Bogucic do Burowca;
• neogotycki kościół parafialny pod wezwaniem świętego Szczepana (ul. ks. Leopolda Markiefki 89); wpisany do rejestru zabytków dnia 26 maja 1988 (nr rej.: A/1365/88); wzniesiony w latach 1892−1894 według projektu Pawła Jackischa, ukończony przez Müllera; kościół stoi na miejscu wcześniejszego z 1854, przed nim znajdowały się w tym miejscu inne drewniane kościółki;
• zespół sześciu figur przed kościołem parafialnym świętego Szczepana: święty Paweł, święty Piotr, święty Szczepan, święty Józef z Dzieciątkiem, Najświętsza Maria Panna, święta Barbara; zespół wpisano do rejestru zabytków dnia 21 sierpnia 1992 (nr rej.: B/630/928);
• objęte ochroną konserwatorską budynki przy ul. ks. Leopolda Markiefki 29, 43, 45, 47; wzniesione na początku XX wieku w stylu historyzmu ceglanwego (tzw. "familoki");
• kamienny krzyż na rogu ul. ks. Leopolda Markiefki 76 i ul. Kowalskiej; na cokole znajduje się krucyfiks, a we wnęce wysokiego dwuczłonowego cokołu umieszczono figurkę świętej, istnieje także tablica inskrypcyjna (Fundatorzitego/Krziża/Posiedziciele gruntu z/gminy Bogucki/1887); krzyż posiada żelazne kute ogrodzenie; w 2005 poddano go renowacji;
• zespół Domu Dziecka oraz klasztor sióstr św. Jadwigi (Dom Prowincjonalny) przy ul. Leopolda 1−3; zespół wpisana do rejestru zabytków dnia 26 maja 1988 (nr rej.: A/1368/88); wznoszony w latach 1858−1931, reprezentujący styl historyzmu z elementami neoromańskimi, neorenesansowymi oraz styl modernizmu z elementami ekspersjonizmu;
• zespół cmentarny z końca XVIII wieku (obecny kształt pochodzi z przełomu XIX i XX wieku) pomiędzy ul. Leopolda, ul. Walerego Wróblewskiego i ul. Podhalańską − cmentarz parafialny i cmentarz fraterski; wpisany do rejestru zabytków dnia 4 września 1992 (nr rej.: A/1496/92); zespół tworzą: układ przestrzenny cmentarza, zespół budynków cmentarnych i małej architektury, ogrodzenie z bramami, zespół starodrzewu, zespół zabytkowych nagrobków; najstarsza nekropolia Katowic, wzmiankowana w 1598;
• kaplica Najświętszego Serca Pana Jezusa z 1910;
• kamienice, chlewiki, altanki w ogródkach (śl: lauby) oraz familoki przy ul. Katowickiej, ul. ks. L. Markiefki, ul. Ryszarda i ul. Wróblewskiego z XIX w., będące przykładem dawnej śląskiej architektury.

Komunikacja

Komunikację w Bogucicach zapewniają autobusy KZK GOP linii nr 11, 61, 70, 108, 109, 177, 600, 657, 906N, 911, 911N. Dzięki tym liniom Bogucice maja bezpośrednie połączenia z Będzinem, Czeladzią, Dąbrówką Małą, Giszowcem, Halembą, Janowem, Józefowcem, Katowicami (centrum), Kochłowicami, Ligotą, os. Tysiąclecia, os. Wincentego Witosa, Panewnikami, Piotrowicami i Załężem.

Edukacja

• Przedszkole Miejskie nr 21 - ul. Ordona 11
• Przedszkole Miejskie nr 22 - ul. Kopalniana 4d
• Przedszkole Miejskie nr 49 - ul. Puławska 9, 40-217 Katowice
• Przedszkole Miejskie nr 70 - ul. W. Wróblewskiego 44
• Przedszkole Miejskie nr 97 - ul. Wiślana 9
• Przedszkole Niepubliczne Parafii św. Szczepana; ul. ks. L. Markiefki 89
• Publiczne Przedszkole Zgromadzenia Sióstr św. Jadwigi; ul. Leopolda 1-3
• Katolicka Szkoła Podstawowa Stowarzyszenia Rodzin Katolickich; ul. ks. F. Ścigały 17
• Zespół Szkolno-Przedszkolny nr 4: Szkoła Podstawowa nr 13; ul. W. Wróblewskiego 42, Przedszkole nr 70 - ul. W. Wróblewskiego 44)
• Zespół Szkół Specjalnych nr 9 im. Jana Pawła II: Szkoła Podstawowa nr 39 Specjalna i Gimnazjum Specjalne nr 26, ul. Ścigały 17
• Gimnazjum nr 10; ul. Słowiańska 1
• II Katolickie Gimnazjum Stowarzyszenia Rodzin Katolickich; ul. ks. F. Ścigały 17
• IV Liceum Ogólnokształcące im gen. Maczka - ul. Katowicka 54
• Wyższa Szkoła Pedagogiczna TWP (w Warszawie) - Wydział Nauk Społeczno-Pedagogicznych w Katowicach − ul. Katowicka 27
• Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach - ul. Ścigały 9
• Miejska Biblioteka Publiczna Filia nr 16; ul. W. Wajdy 21
• Miejska Biblioteka Publiczna Filia nr 22; ul. Słowiańska 1 [w budynku Gimnazjum nr 10]
• Miejska Biblioteka Publiczna Filia nr 33; ul. ks. L.. Markiefki 44a [w budynku MDK Bogucice]

Zobacz też

• Jaźwce
• Park Bogucki w Katowicach
• Plac Wincentego Wajdy w Katowicach
• Ulica Leopolda w Katowicach
• Ulica Bogucicka w Katowicach
• Ulica Bohaterów Monte Cassino w Katowicach

Linki zewnętrzne

• Blog o Bogucicach
• Stare zabudowania Bogucic w czerni i bieli
• Boguczyce, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 280 .

Bibliografia

• Lech Szaraniec: Osady i osiedla Katowic. Katowice: Oficyna "Artur", 1996, s. 61−68. ISBN 83-905115-0-9.Sprawdź autora:1.
• Jerzy Moskal: ... Bogucice, Załęże et nova villa Katowice − Rozwój w czasie i przestrzeni. Katowice: Wydawnictwo Śląsk, 1993. ISBN 83-85831-35-5.Sprawdź autora:1.brak strony w książce