Moszczanica (Żywiec): Różnice pomiędzy wersjami

[[Plik:{{{herb miasta}}}| 30x40px| link=| alt=]]
{{{nazwa}}}
{{{nazwa oryginalna}}}
	Dzielnica {{{dopełniacz nazwy miasta}}}
	; {{{opis zdjęcia}}}
[[Plik:{{{herb}}}\|100px\| Herb]]	[[Plik:{{{flaga}}}\|100px\| border\|Flaga]]
[[Herb {{{dopełniacz nazwy}}}\|Herb]]	[[Flaga {{{dopełniacz nazwy}}}\|Flaga]]
Państwo	{{{państwo}}}
Miasto	Żywiec
Powierzchnia	7,256 km²
Wysokość	ok. 400 m n.p.m.
Populacja (2010); • liczba ludności	; {{{liczba ludności}}}
• gęstość	{{{gęstość zaludnienia}}} os./km²
Strefa numeracyjna	{{{numer kierunkowy}}}
Kod pocztowy	{{{kod pocztowy}}}
Tablice rejestracyjne	{{{tablice rejestracyjne}}}
	Plan {{{dopełniacz nazwy}}}; [[Plik:{{{plan}}}\|240x240px\|alt=Plan {{{dopełniacz nazwy}}}\|]]
	Położenie na mapie {{{dopełniacz nazwy miasta}}}; [[Plik:{{{mapa}}}\|240x240px\|alt=Położenie na mapie\|]]
	Położenie na mapie brak Brak mapy: {{państwo dane {{{państwo}}} \| mapa/core \| wariant = {{{państwo}}} }} Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
	Położenie na mapie świata Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
	Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}\|type:town}
	[[commons:{{{commons}}}\|Multimedia w Wikimedia Commons]]

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 13:49, 10 lip 2013

Moszczanica - dzielnica Żywca, przyłączona do miasta w 1976 roku, położona w jego wschodniej części. Według "Dziejopisu Żywieckiego" autorstwa Andrzeja Komonieckiego nazwa ta pochodzi od wielu mostków przerzuconych nad potokiem.

Położenie

Dzielnica położona jest wschodniej części miasta, między potokiem Moszczanica i rzeką Łękawka, północno-zachodnie krańce dzielnicy znajdują się nad Jeziorem Żywieckim.

Moszczanica graniczy z:

dzielnicą Rędzina - od północy
dzielnicą Śródmieście - od zachodu
wsią Rychwałd - od wschodu
dzielnicą Kocurów-Koleby - od południa

Historia

Miejscowość była osobną wsią zanim w procesach urbanizacyjnych została wchłonięta przez miasto Żywiec. W opisie ziemi żywieckiej nazwę obecnej dzielnicy Moszczanicy, jako osobnej miejscowości w zlatynizowanej staropolskiej formie Mosczennycza, wymienia w latach (1470-1480) Jan Długosz w księdze Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis.^[2] Długosz w dziele tym wymienia również inną dzielnicę Żywca dawną wieś Zabłocie w formie Zablocze. Obie miejscowości należały wówczas do Piotra Komorowskiego.

Nazwa Moszczanica pojawia się w spisie dziesięciny diecezji krakowskiej w 1477 roku. Wieś przypadła w II połowie XVIII wieku Franciszkowi Wielopolskiemu po Hieronimie Wielopolskim w wyniki podziału Państwa Ślemieńskiego między dzieci Karola i wnuki Jana Kazimierza Wielopolskich. Od niego wieś odkupiła Rozalia Wielopolska dla swego syna Andrzeja. Ten w roku 1809 sprzedał ją hrabiemu Józefowi Wodzickiemu z Granowa. Wodzicki odsprzedał Moszczanicę w 1825 roku Ignacemu Zielińskiemu, który w latach 1827-28 wzniósł tu murowany dwór kosztem 5300 guldenów. Był to budynek jednokondygnacyjny, nakryty łamanym dachem z dwoma kominami zbiorczymi. Prostokątny dziedziniec otaczały dwie oficyny.

W połowie XIX wieku majątek moszczanicki nabył Jan Kępiński, po którym dobra te odziedziczył w 1905 roku Władysław Kępiński. W latach 1910-12 dokonał gruntownej przebudowy i modernizacji dworu.

Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich z 1880 roku opisuje Moszczanicę następująco:

"Moszczanica (z Rędziną) - wś., pow. żywiecki, leży nad potokiem tegoż nazwiska i Łękawką, uchodzącemi z praw. brz. do Soły. Wzniesienie nad poziom morza wynosi 355 m. (...) Przez południowy kraniec wsi prowadzi gościniec z Łękawicy do m. Żywca, a przez północny z Okrajnika do Starego Żywca. Ta wieś należy do śady powiat. i par. rzym.-kat. w Żywcu, obległym o 3 kil. i liczy 1136 mieszk. rzym.-kat. Obszar więk. pos. w Kocierzu ma 237 mr. roli, 16 mr. łąk i ogr., 35 mr. pastw. i 137 mr. lasu; pos. mniej. 723 mr. roli, 51 mr. łąk i ogr., 192 mr. pastw. i 181 mr. lasu. W lasach są drzewa różonego rodzaju. Pod względem geoologicznym badał okolice M. Szajnocha (Studya geolog. Kosmos, 1884, str. 230) i zaliczył ją do formacyi eocenicznej. Szcegółowo podaje w dwóch większych odkryciach w pobliżu dworu sypki, drobnoziarnisty, bogaty w łyszczyk piaskowiec. Jego warstwy zawierają między szarym gruboziarnistym podkładem także wtrącenia ciemnoszarawych lub prawie czarnych łupków ilastych, które są kruche i łatwo wietrzeją. W tem miejscu zmienia się nagle kierunek pokładów. W XV wieku była M. własnością Piotra Komorowskiego (Długosz, II: 290). M. graniczy na wsch. z Rychwałdem i Łękawicą, na płn z Oczkowem, na zach. ze Starym Żywcem, a na płd. z m. Żywcem."

We wrześniu 1934 roku, od 8 września do 10 października, w dworze w Moszczanicy wypoczywał ciężko chory marszałek Józef Piłsudski. Naczelnik państwa nocował na piętrze od strony zachodniej^[3].

Do 1 sierpnia 1934 roku, kiedy to Moszczanica weszła w skład gminy Sporysz, była siedzibą gminy jednowioskowej. Po zniesieniu gmin 29 września 1954 stała się siedzibą gromady.

W 1976 roku wieś została przyłączona do Żywca.

W 1983 roku został poświęcony kamień węgielny pod budowę kościoła. Parafię w Moszczanicy erygowano w 1986 roku.

Zabytki

Zespół dworski, w skład którego wchodzą:
- Dwór - budynek z 1828 roku, przebudowany w latach 1910-1912. W 1945 roku na bazie dworu i majątku powstała szkoła rolnicza. Po wzniesieniu nowego obiektu szkolnego i internatu budynek dworski przeznaczono na cele mieszkalne. W latach 70. i 80. była tu izba tradycji ruchu młodzieżowego, a po jej likwidacji powstało muzeum instrumentów muzycznych, narzędzi i sprzętów gospodarstwa domowego z terenu Żywiecczyzny.
- Stajnia - pochodzi z 1907 roku
- Kapliczka - drewniana kapliczka szafkowa umieszczona na kamiennym walcu, pochodząca z 1908 roku. Na kolumnie widnieje napis "Salve Regina". W przedniej części kapliczki znajduje się obrazek Najświętszego Serca Jezusa, a w tylnej - Matki Boskiej Częstochowskiej. Zwieńczona jest dwoma krzyżami
- Park - założony na przełomie XIX i XX wieku

Cmentarz Żołnierzy Radzieckich - powstał w 1948 roku, pochowano tam 1120 żołnierzy. Przez długie lata opiekę nad cmentarzem sprawowała młodzież z Zespół Szkół Agrotechnicznych i Ogólnokształcących im. J. Piłsudskiego.

Edukacja

Przedszkola

Przedszkole nr 12 przy ul. Moszczanickiej 24

Szkoły podstawowe

Szkoła Podstawowa nr 6 przy ul. Moszczanickiej 26

Szkoły średnie

Zespół Szkół Agrotechnicznych i Ogólnokształcących im. J. Piłsudskiego przy ul. Moszczanickiej 9 - jego początki sięgają 1945 rokum kiedy to rozpoczęło działalność w Moszczanicy Żeńskie Gimnazjum Rolnicze i Jednoroczna Szkoła Gospodarstwa Wiejskiego. W roku szkolnym 1949/1950 przybrało nazwę Liceum Rolniczego, w 1953 roku przekształcone zostało w czteroletnie Technikum. W roku 1970 młodzież wprowadziła się do internatu. Z okazji pierwszego zjazdu absolwentów w 1977 roku szkole nadano imię prof. Teodora Marchlewskiego. 1 września 2006 roku patronem szkoły został Józef Piłsudski.

Komunikacja

Transport drogowy

Główne ulice Moszczanicy to:

ul. Krakowska - droga wojewódzka 948 z Żywca do Oświęcimia, przecina północną część dzielnicy z zachodu na północny wschód; umożliwia dojazd z Śródmieścia oraz Oczkowa i Rędziny.
ul. Moszczanicka - przecina centralną część dzielnicy z północy na południe; umożliwia dojazd do centrum dzielnicy z ulicy Komonieckiego i Krakowskiej
ul. Komonieckiego - prowadzi od skrzyżowania z ulicą Moszczanicką do Rynku;
ul. Rychwałdzka - umożliwia dojazd z Rychwałdu do centrum dzielnicy

Komunikacja miejska

Na terenie dzielnicy położonych jest 7 przystanków MZK Żywiec, na których zatrzymują się autobusy pięciu linii. Na najważniejszych z nich zatrzymują się:

Moszczanica ul. Krakowska - 4, 16, 17
Moszczanica Nad Stawem - 7, 14
Cmentarz żołnierzy radzieckich - 7, 14
Rychwałd Granica - 14

Osiedla

Osiedle Szkolne

↑ ^a ^b Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Żywca. Część II: Kierunki rozwoju.
↑ Joannis Długosz Senioris Canonici Cracoviensis, "Liber Beneficiorum", Aleksander Przedziecki, Tom II, Kraków 1864, str.289.
↑ http://www.dziennikzachodni.pl/artykul/695375,pilsudski-wbrew-mitom-sprzyjal-slaskowi,id,t.html

[STUDIUM1-1] Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Żywca. Część II: Kierunki rozwoju.

[2] Joannis Długosz Senioris Canonici Cracoviensis, "Liber Beneficiorum", Aleksander Przedziecki, Tom II, Kraków 1864, str.289.

[3] ttp://www.dziennikzachodni.pl/artykul/695375,pilsudski-wbrew-mitom-sprzyjal-slaskowi,id,t.html

[1]

[2]

[3]

@@ Linia 67: / Linia 67: @@
 [[Słownik geograficzny Królestwa Polskiego|Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich]] z [[1880]] roku opisuje Moszczanicę następująco:
+{{Cytat|''"Moszczanica (z [[Rędzina (Żywiec)|Rędziną]]) - wś., [[powiat żywiecki|pow. żywiecki]], leży nad potokiem tegoż nazwiska i Łękawką, uchodzącemi z praw. brz. do [[Soła|Soły]]. Wzniesienie nad poziom morza wynosi 355 m. (...) Przez południowy kraniec wsi prowadzi gościniec z [[Łękawica (województwo śląskie)|Łękawicy]] do m. [[Żywiec|Żywca]], a przez północny z [[Okrajnik]]a do [[Stary Żywiec|Starego Żywca]]. Ta wieś należy do śady powiat. i par. rzym.-kat. w [[Żywiec|Żywcu]], obległym o 3 kil. i liczy 1136 mieszk. rzym.-kat. Obszar więk. pos. w [[Kocierz Moszczanicki|Kocierzu]] ma 237 mr. roli, 16 mr. łąk i ogr., 35 mr. pastw. i 137 mr. lasu; pos. mniej. 723 mr. roli, 51 mr. łąk i ogr., 192 mr. pastw. i 181 mr. lasu. W lasach są drzewa różonego rodzaju. Pod względem geoologicznym badał okolice M. Szajnocha (Studya geolog. Kosmos, [[1884]], str. 230) i zaliczył ją do formacyi eocenicznej. Szcegółowo podaje w dwóch większych odkryciach w pobliżu dworu sypki, drobnoziarnisty, bogaty  w [[miki|łyszczyk]] [[piaskowiec]]. Jego warstwy zawierają między szarym gruboziarnistym podkładem także wtrącenia ciemnoszarawych lub prawie czarnych łupków ilastych, które są kruche i łatwo wietrzeją. W tem miejscu zmienia się nagle kierunek pokładów. W [[XV wiek|XV]] wieku była M. własnością [[Komorowscy|Piotra Komorowskiego]] (Długosz, II: 290). M. graniczy na wsch. z [[Rychwałd (województwo śląskie)|Rychwałdem]] i [[Łękawica (województwo śląskie)|Łękawicą]], na płn z [[Oczków|Oczkowem]], na zach. ze [[Stary Żywiec|Starym Żywcem]], a na płd. z m. [[Żywiec|Żywcem]]."''}}
-<center>
-''"Moszczanica (z [[Rędzina (Żywiec)|Rędziną]]) - wś., [[powiat żywiecki|pow. żywiecki]], leży nad potokiem tegoż nazwiska i Łękawką, uchodzącemi z praw. brz. do [[Soła|Soły]]. Wzniesienie nad poziom morza wynosi 355 m. (...) Przez południowy kraniec wsi prowadzi gościniec z [[Łękawica (województwo śląskie)|Łękawicy]] do m. [[Żywiec|Żywca]], a przez północny z [[Okrajnik]]a do [[Stary Żywiec|Starego Żywca]]. Ta wieś należy do śady powiat. i par. rzym.-kat. w [[Żywiec|Żywcu]], obległym o 3 kil. i liczy 1136 mieszk. rzym.-kat. Obszar więk. pos. w [[Kocierz Moszczanicki|Kocierzu]] ma 237 mr. roli, 16 mr. łąk i ogr., 35 mr. pastw. i 137 mr. lasu; pos. mniej. 723 mr. roli, 51 mr. łąk i ogr., 192 mr. pastw. i 181 mr. lasu. W lasach są drzewa różonego rodzaju. Pod względem geoologicznym badał okolice M. Szajnocha (Studya geolog. Kosmos, [[1884]], str. 230) i zaliczył ją do formacyi eocenicznej. Szcegółowo podaje w dwóch większych odkryciach w pobliżu dworu sypki, drobnoziarnisty, bogaty  w [[miki|łyszczyk]] [[piaskowiec]]. Jego warstwy zawierają między szarym gruboziarnistym podkładem także wtrącenia ciemnoszarawych lub prawie czarnych łupków ilastych, które są kruche i łatwo wietrzeją. W tem miejscu zmienia się nagle kierunek pokładów. W [[XV wiek|XV]] wieku była M. własnością [[Komorowscy|Piotra Komorowskiego]] (Długosz, II: 290). M. graniczy na wsch. z [[Rychwałd (województwo śląskie)|Rychwałdem]] i [[Łękawica (województwo śląskie)|Łękawicą]], na płn z [[Oczków|Oczkowem]], na zach. ze [[Stary Żywiec|Starym Żywcem]], a na płd. z m. [[Żywiec|Żywcem]]."''
 </center>
-We [[wrzesień|wrześniu]] [[1934]] roku w dworze w Moszczanicy wypoczywał ciężko chory marszałek [[Józef Piłsudski]].
+We [[wrzesień|wrześniu]] [[1934]] roku, od 8 września do 10 października, w dworze w Moszczanicy wypoczywał ciężko chory marszałek [[Józef Piłsudski]]. Naczelnik państwa nocował na piętrze od strony zachodniej<ref>http://www.dziennikzachodni.pl/artykul/695375,pilsudski-wbrew-mitom-sprzyjal-slaskowi,id,t.html</ref>.
 Do [[1 sierpnia]] [[1934]] roku, kiedy to Moszczanica weszła w skład [[Gmina Sporysz|gminy Sporysz]], była siedzibą gminy jednowioskowej. Po zniesieniu gmin [[29 września]] [[1954]] stała się siedzibą [[Gromada (podział administracyjny)|gromady]].