Nowa Brzeźnica: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
→Związani z miejscowością: drobne redakcyjne |
→Historia: drobne merytoryczne, źródła/przypisy |
||
| Linia 37: | Linia 37: | ||
== Historia == |
== Historia == |
||
W 1265 [[Leszek Czarny]] zezwala zasadźcom Marcinowi i Przybysławowi na wykarczowanie 42 łanów brzeziny pod nową osadę obok starszej na trakcie handlowym z [[Ruś Włodzimiersko-Suzdalska|Rusi]] na [[Śląsk]]. W 1287 osada uzyskuje prawa miejskie jako miasto królewskie przeniesione ze [[Stara Brzeźnica|Starej Brzeźnicy]]. |
W 1265 [[Leszek Czarny]] zezwala zasadźcom Marcinowi i Przybysławowi na wykarczowanie 42 łanów brzeziny pod nową osadę obok starszej na trakcie handlowym z [[Ruś Włodzimiersko-Suzdalska|Rusi]] na [[Śląsk]]. W 1287 osada uzyskuje prawa miejskie jako miasto królewskie przeniesione ze [[Stara Brzeźnica|Starej Brzeźnicy]]. Wg kronikarza [[Janko z Czarnkowa|Janka z Czarnkowa]] król Kazimierz Wielki polecił zbudować w Brzeźnicy murowany zamek, który znajdował się pomiędzy przykościelnym cmentarzem a rzeką<ref>http://m.czestochowa.gazeta.pl/czestochowa/1,106507,18314294,czestochowski-historyk-odnalazl-zamek-w-ktorym-urodzil-jan.html</ref>. |
||
Rozwój miasteczka zahamowały w XVII i w pocz. XVIII w. liczne pożary, epidemie oraz przemarsze wrogich wojsk. Od 1717 r. własność klasztoru oo. Paulinów z [[Jasna Góra|Jasnej Góry]]. Pożar w 1727 r. pochłonął 70 domów, następny w 1790 r. strawił większą część zabudowań miejskich. W 1870 w ramach reformy administracyjnej Królestwa Polskiego Nowa Brzeźnica utraciła prawa miejskie. |
|||
W 1904 r. przy rynku |
W 1904 r. przy rynku zbudowano kościół neogotycki, a w jego mury wkomponowano wieżę z dawnego kościoła. W 500. rocznicę śmierci Jana Długosza wmurowano na kościele pamiątkową tablicę. Do drugiej wojny światowej znaczny odsetek mieszkańców stanowili Żydzi (w 1921 r. 406 osób – 21%). |
||
We wrześniu 1939 r. dowódca [[Wołyńska Brygada Kawalerii|Wołyńskiej Brygady Kawalerii]] płk dypl. [[Julian Filipowicz]] po [[Bitwa pod Mokrą|bitwie pod Mokrą]] wyznaczył Brzeźnicę na miejsce koncentracji swoich oddziałów. |
We wrześniu 1939 r. dowódca [[Wołyńska Brygada Kawalerii|Wołyńskiej Brygady Kawalerii]] płk dypl. [[Julian Filipowicz]] po [[Bitwa pod Mokrą|bitwie pod Mokrą]] wyznaczył Brzeźnicę na miejsce koncentracji swoich oddziałów. |
||
Wersja z 14:45, 27 lip 2015
| {{{rodzaj miejscowości}}} | |
| |
| Państwo | łódzkie |
|---|---|
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2006) |
750 |
| Strefa numeracyjna |
(+48) 34 |
| Kod pocztowy |
98-331 |
| Tablice rejestracyjne |
EPJ |
| SIMC |
0139643 |
Położenie na mapie brak | |
Położenie na mapie świata  Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |
| Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:landmark} | |
| Strona internetowa | |
Nowa Brzeźnica – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie pajęczańskim, w gminie Nowa Brzeźnica, nad Pisią.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa częstochowskiego.
Miejscowość jest siedzibą gminy Nowa Brzeźnica.
Przez wieś przebiega droga krajowa nr 42 Kluczbork – Nowa Brzeźnica – Starachowice oraz droga wojewódzka nr 483 Łask – Nowa Brzeźnica – Częstochowa.
Znajduje się tutaj również stacja kolejowa Brzeźnica nad Wartą (linia kolejowa nr 146} Wyczerpy – Chorzew Siemkowice).
Historia
W 1265 Leszek Czarny zezwala zasadźcom Marcinowi i Przybysławowi na wykarczowanie 42 łanów brzeziny pod nową osadę obok starszej na trakcie handlowym z Rusi na Śląsk. W 1287 osada uzyskuje prawa miejskie jako miasto królewskie przeniesione ze Starej Brzeźnicy. Wg kronikarza Janka z Czarnkowa król Kazimierz Wielki polecił zbudować w Brzeźnicy murowany zamek, który znajdował się pomiędzy przykościelnym cmentarzem a rzeką[1].
Rozwój miasteczka zahamowały w XVII i w pocz. XVIII w. liczne pożary, epidemie oraz przemarsze wrogich wojsk. Od 1717 r. własność klasztoru oo. Paulinów z Jasnej Góry. Pożar w 1727 r. pochłonął 70 domów, następny w 1790 r. strawił większą część zabudowań miejskich. W 1870 w ramach reformy administracyjnej Królestwa Polskiego Nowa Brzeźnica utraciła prawa miejskie.
W 1904 r. przy rynku zbudowano kościół neogotycki, a w jego mury wkomponowano wieżę z dawnego kościoła. W 500. rocznicę śmierci Jana Długosza wmurowano na kościele pamiątkową tablicę. Do drugiej wojny światowej znaczny odsetek mieszkańców stanowili Żydzi (w 1921 r. 406 osób – 21%).
We wrześniu 1939 r. dowódca Wołyńskiej Brygady Kawalerii płk dypl. Julian Filipowicz po bitwie pod Mokrą wyznaczył Brzeźnicę na miejsce koncentracji swoich oddziałów.
W 1939 r. Niemcy wcielili miejscowość w granice Rzeszy; jej nazwę zmieniono potem na Berntal. W 1942 r. brzeźniccy Żydzi wywiezieni zostali do getta w Pajęcznie, a następnie wymordowani. Wojska radzieckie zajęły Nową Brzeźnicę wieczorem 18 stycznia 1945 r.
Na cmentarzu (przy drodze do Łasku) groby 12 ułanów wymienionych z nazwiska i 14 n.n. oraz dwa duże groby żołnierskie z I wojny św. Sprzed bramy rozciąga się widok na rozległe obniżenie o ciekawej genezie – tzw. Błota Kruplińskie. Jest to forma wytopiskowa związana ze zlodowaceniem środkowopolskim. Zagłębienie to wypełniało jezioro, które osuszyła wypływająca z niego rzeczka Pisia.
Związani z miejscowością
Miejsce urodzin Jana Długosza w 1415, syna starosty brzeźnickiego. Przebywał tu też król Jan Kazimierz w czasie rokoszu Lubomirskiego.
W Nowej Brzeźnicy urodził się również Juliusz Łuciuk – polski kompozytor, któremu w 2015 roku nadano tytuł Honorowego Obywatela Gminy Nowa Brzeźnica.
Starostowie brzeźniccy
Zabytki
- neogotycki kościół pw. św. Jana Chrzciciela w miejscu gotyckiego ufundowanego w 1417 r. przez króla Władysława Jagiełłę, z zachowaną w bryle gotycką dzwonnicą i plebanią z 1884,
- miejsce po zamku (przed 1535) i późniejszych dworach starostów,
- pomnik Jana Długosza przed Urzędem Gminy (1987).
Zobacz też
Bibliografia
| Siedziba gminy | |
|---|---|
| Wsie | |
| Kolonie | |
| Osady | |
| Osady leśne |
|
| Integralne cz. miejscowości |
|
