Barok wileński: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m /* Budynki wybudowane lub przebudowane w XX w. nawiązujące do baroku wileńskiego{{Cytuj stronę|url = http://digi.ub.uni-heidelberg.de/diglit/skw1996/0315?sid=9c1c71886af12172c159838a3bcb799d|tytuł = Barok wileński w XX wieku Głębokie, Oszmiana, Kr |
→Realizacje: drobne merytoryczne |
||
Linia 49: | Linia 49: | ||
* kościół Dominikanów św. Dominika w [[Posiń|Posinie]] (1761) |
* kościół Dominikanów św. Dominika w [[Posiń|Posinie]] (1761) |
||
* cerkiew Objawienia Pańskiego w [[Żyrowice|Żyrowicach]] (przebud. 1796) |
* cerkiew Objawienia Pańskiego w [[Żyrowice|Żyrowicach]] (przebud. 1796) |
||
*[[Kościół św. Jakuba w Kurtowianach]] (1783-1796) |
|||
=== Budynki wybudowane lub przebudowane w XX w. nawiązujące do baroku wileńskiego<ref>{{Cytuj stronę|url = http://digi.ub.uni-heidelberg.de/diglit/skw1996/0315?sid=9c1c71886af12172c159838a3bcb799d|tytuł = Barok wileński w XX wieku Głębokie, Oszmiana, Krewo|autor = Barbara Jagielska|data dostępu = 2015-11-16|opublikowany = Universitätsbibliothek Heidelberg|język = pl}}</ref> === |
=== Budynki wybudowane lub przebudowane w XX w. nawiązujące do baroku wileńskiego<ref>{{Cytuj stronę|url = http://digi.ub.uni-heidelberg.de/diglit/skw1996/0315?sid=9c1c71886af12172c159838a3bcb799d|tytuł = Barok wileński w XX wieku Głębokie, Oszmiana, Krewo|autor = Barbara Jagielska|data dostępu = 2015-11-16|opublikowany = Universitätsbibliothek Heidelberg|język = pl}}</ref> === |
Wersja z 15:13, 22 wrz 2016
Barok wileński (szkoła wileńska) – kierunek architektury barokowej najliczniej występujący na terenach północno-wschodniej Rzeczypospolitej (Wileńszczyzna oraz Inflanty polskie) oraz incydentalnie w południowo wschodnich częściach Korony Królestwa Polskiego, której twórcy działali w latach 1735-1763 (zakończenie budowy kościoła i klasztoru w Berezweczu). Najbardziej znanym architektem szkoły był Jan Krzysztof Glaubitz. Inni polscy architekci tworzący w tym stylu to Ludwik Hryncewicz (twórca m.in. kościoła w Wołyńcach i fasady kościoła Misjonarzy w Wilnie), Aleksander Osikiewicz (twórca bazyliańskiej cerkwi w Borunach), B. Kosiński, Owsiukiewicz, ks. Tomasz Żebrowski.
Cechy
Cechą charakterystyczną szkoły wileńskiej są wysokie i bardzo smukłe wieże, w których każda kondygnacja jest opracowana w odmienny sposób, a całość jest zwieńczona niewielką kopułką. Na każdej kondygnacji znajdował się wysoki i wąski otwór. Drugą cechą, rozwiniętą w późniejszym okresie, jest wycinanie w murze fantazyjnych w zarysie otworów okien i drzwi, która to cecha była też stosowana w północnych Włoszech oraz w Kalabrii i na Sycylii. Trzecią cechą szkoły było stosowanie skomplikowanych falowań ścian w szczytach i fasadach. Budowle wznoszono zazwyczaj na prostych rzutach.
Realizacje
Za pierwszą realizację szkoły uważa się kościół karmelitów Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Głębokiem (1730–1735) proj. J.K. Glaubitz. Następne to m.in.:
- kościół Świętego Ducha w Wilnie (II poł. XVIII w.) proj. J.K. Glaubitz
- kościół św. Katarzyny w Wilnie (1739-1743) J.K. Glaubitz
- cerkiew św. Trójcy w Wilnie i klasztor bazylianów, po 1748 r., bazylianów (J.K. Glaubitz)
- kościół św. Jakuba i Filipa i klasztor Dominikanów w Wilnie
- kościół Augustianów w Wilnie (poł. XVIII w.)
- kościół Misjonarzy w Wilnie (1751-1756), proj. L. Hryncewicz
- kościół św. Rafała w Wilnie proj. prawdopodobnie J.K. Glaubitz
- kościół Wszystkich Świętych i klasztor karmelitów w Wilnie (1733–1749) ks. Idzi Polkiewicz
- kościół na Kalwarii w Werkach koło Wilna (1755-1772) proj. J.K. Glaubitz
- kościół w Stołowiczach (Jakub Fontana i Jan Krzysztof Glaubitz)
- kościół św. Andrzeja w Słonimiu (1775)
- kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Zdzięciole (przeb. 1743-1751) proj. Aleksander Osikiewicz
- kościół Pijarów św. Michała Archanioła w Łużkach (1744–1756)
- cerkiew unicka w Mińsku
- kościół Bernardynek w Mińsku (obecnie sobór prawosławny) (1633–1642, rekon. 1741)
- kościół Bernardynów w Mińsku (1752)
- kościół św. Wojciecha i klasztor Benedyktynek w Mińsku (lata osiemdziesiąte XVIII w.) proj. Tomasz Romanowski
- kościół Przemienienia Pańskiego w Hermanowiczach (1787)
- sobór św. Zofii w Połocku (1738-1765) proj. J.K. Glaubitz
- kościół Jezuitów w Dyneburgu
- kościół jezuitów pw. św. Franciszka Ksawerego w Kownie
- cerkiew Zmartwychwstania Pańskiego w Witebsku (1740–1750) proj. Józef Fontana
- monaster i cerkiew Bazylianów pw. Opieki Matki Bożej w Tołoczynie, fundacja Sanguszków (1769)
- klasztor w Borunach z kościołem św. św. Piotra i Pawła (1747-1756) proj. Aleksander Osikiewicz
- kościół i klasztor w Śmiłowiczach (1767-1791)
- kościół Michała Archanioła i św. Jana Chrzciciela w miejscowości Jezno (1768-1772), fundacja Paców
- zespół klasztorny Bazylianów w Berezweczu (1756-1767) proj. J.K. Glaubitz (nieistniejący)
- kościół Jezuitów w Pińsku (zburzony)
- kościół Franciszkanów w Iwieńcu (1702-1705, odrestaurowany 2003-2008)
- klasztor Bazylianów w Torokaniach (1757) (zniszczony)
- kościół Najświętszej Maryi Panny w Smolanach (II poł. XVIII w.) (ruina)
- kościół Zwiastowania Najświętszej Maryi Pannie w Datnowie (1773-1810)
- kościół św. Michała Archanioła w Wierzbołowie (zniszczony)
- cerkiew Trójcy Świętej w bazyliańskim klasztorze w Wolnej (1768)
- klasztor Bazylianów w Buczaczu (1750-1770 lub 1765-1771) proj. Jana Gotryd Hoffmann
- kościół św. Trójcy w Stokliszkach (1765-1776)
- kościół Misjonarzy pw. św. Trójcy w Łyskowie (1763-1785)
- kościół św. Jana w Wasiliszkach (1769)
- kościół Jezuitów pw. św. Stefana w Połocku (1733-1745)
- kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Lucynie
- kościół Dominikanów św. Dominika w Posinie (1761)
- cerkiew Objawienia Pańskiego w Żyrowicach (przebud. 1796)
- Kościół św. Jakuba w Kurtowianach (1783-1796)
Budynki wybudowane lub przebudowane w XX w. nawiązujące do baroku wileńskiego[1]
- kościół św. Trójcy w Głębokiem (przeb. 1902-1908) proj. Adam Dubowik
- kościół św. Michała Archanioła w Oszmianie (1900-1906) proj. Wacław Michniewicz
- Kościół Zmartwychwstania Pańskiego w Białymstoku (1991-1996) proj. Michał Bałasz
- kościół Przemienienia Pańskiego w Krewie (1993-x) proj. Walery Kuziakin
-
Kościół św. Katarzyny w Wilnie
-
Kościół Augustianów w Wilnie
-
Kościół Misjonarzy w Wilnie
-
Kościół w Werkach pod Wilnem
-
Wrota bazyliańskie w Wilnie
-
Cerkiew św. Trójcy w Wilnie
-
Kościół św. Jakuba i Filipa w Wilnie
-
Cerkiew św. Mikołaja w Wilnie (przed przebudową w XIX w.)
-
Kościół Wszystkich Świętych w Wilnie
-
Kaplica w Ponarach
-
Kościół Bernardynek w Mińsku
-
Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Zdzięciole
-
Kościół św. Michała Archanioła i św. Jana Chrzciciela w Jeźnie
-
Cerkiew bazyliańska w Berezweczu (zburzona)
-
Kościół karmelitów w Głębokiem
-
Kościół św. Andrzeja w Słonimiu
-
Kościół Jezuitów w Pińsku (zburzony)
-
Cerkiew bazyliańska w Witebsku (po lewej) i kościół św. Antoniego (po prawej)
-
Cerkiew Opieki Matki Bożej w Tołoczynie
-
Kościół NMP w Smolanach
-
Kościół Zwiastowania Najświętszej Maryi Pannie w Datnowie
-
Kościół św. Michała Archanioła w Wierzbołowie
-
Cerkiew Trójcy Świętej w Wolnej
-
Kościół Franciszka Ksawerego w Kownie
-
Kościół Przemienienia Pańskiego w Hermanowiczach
-
Kościół św. Trójcy w Stokliszkach
-
Kościół św. Jana w Wasiliszkach
-
Kościół Trójcy Świętej w Łyskowie
-
Kościół św. Stefana w Połocku
-
Klasztor Bazylianów w Buczaczu
-
Kościół św. Michała Archanioła w Łużkach
-
Cerkiew Objawienia Pańskiego w Żyrowicach
-
Kościół św. Dominika w Posinie
-
Cerkiew w Torokaniach
-
Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Lucynie
-
Kościół św. Trójcy w Głębokiem
-
Kościół św. Michała Archanioła w Oszmianie
-
Kościół Przemienienia Pańskiego w Krewie
Literatura
- Stanisław Lorentz, Jan Krzysztof Glaubitz – architekt wileński XVIII wieku, Warszawa 1937.
- Mariusz Karpowicz, Sztuka Polska XVIII wieku, Warszawa 1986, s. 91-95.
Zobacz też
- architektura barokowa w Polsce
- architektura rokokowa na kresach dawnej Rzeczypospolitej
- Białoruski Szlak Barokowy
- style architektoniczne
- historia sztuki
- ↑ Barbara Jagielska: Barok wileński w XX wieku Głębokie, Oszmiana, Krewo. Universitätsbibliothek Heidelberg. [dostęp 2015-11-16]. (pol.).