Podział administracyjny Kościoła rzymskokatolickiego w Polsce (1944–1989): Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie

(Pokaż wszystkie zmiany oczekujące na przejrzenie)

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 11:36, 17 maj 2020

Podział administracyjny Kościoła rzymskokatolickiego w Polsce w latach 1944–1989

Stan na 1945

W wyniku zmian granic Polski, przeprowadzonych po zakończeniu II wojny światowej stan administracji Kościoła rzymskokatolickiego w 1945 przedstawiał się następująco:

metropolia gnieźnieńska i metropolia poznańska w unii personalnej aeque principaliter (do 1946)

metropolia krakowska

metropolia warszawska

Ziemie przejęte po III Rzeszy:

część archidiecezji wrocławskiej
część diecezji berlińskiej
część diecezji ołomunieckiej
cześć archidiecezji praskiej
diecezja gdańska (dawne Wolne Miasto Gdańsk)
część diecezji warmińskiej
Niezależna Prałatura Pilska

Ponadto we wschodniej części Polski:

część metropolii lwowskiej
- część archidiecezji lwowskiej
- diecezja przemyska
część metropolii wileńskiej
- część archidiecezji wileńskiej
- część diecezji pińskiej
- diecezja łomżyńska

Ponadto część diecezji znalazła się poza granicami Polski:

część diecezji przemyskiej w należącej do ZSRR Ukrainie
część diecezji warmińskiej w obwodzie kaliningradzkim
część diecezji wrocławskiej w Niemczech

Lata 1945-1972

W 1946 na prośbę kardynała Augusta Hlonda rozwiązana została unia personalna archidiecezji gnieźnieńskiej i poznańskiej. Równocześnie stworzona została unia personalna archidiecezji gnieźnieńskiej i warszawskiej.

Dla Ziem Odzyskanych zostały utworzone administracje apostolskie we Wrocławiu, Gdańsku, Gorzowie Wielkopolskim, Opolu i Olsztynie. W 1964 - po śmierci biskupa gdańskiego Karola Marii Spletta - przywrócona została diecezja gdańska.

Ponadto na ziemiach wschodnich zostały utworzone następujące administracje apostolskie: w Lubaczowie (dla archidiecezji lwowskiej), Drohiczynie (dla diecezji pińskiej) i Białymstoku (dla archidiecezji wileńskiej).

W latach 1945-1972 podział administracyjny Kościoła rzymskokatolickiego na ziemiach polskich przedstawiał się następująco:

metropolia gnieźnieńska
- archidiecezja gnieźnieńska (w unii personalnej z archidiecezją warszawską)
- diecezja chełmińska
- diecezja włocławska

metropolia krakowska

metropolia warszawska
- archidiecezja warszawska (w unii personalnej z archidiecezją gnieźnieńską)
- diecezja lubelska
- diecezja łódzka
- diecezja płocka
- diecezja sandomierska
- diecezja siedlecka

Administracje apostolskie na tzw. Ziemiach Odzyskanych:

administracja apostolska we Wrocławiu (archidiecezja wrocławska)
administracja apostolska w Opolu (wschodnia część archidiecezji wrocławskiej)
administracja apostolska w Gdańsku (diecezja gdańska) - od 1964 ponownie pełnoprawna diecezja
administracja apostolska w Olsztynie (diecezja warmińska)
administracja apostolska w Gorzowie Wielkopolskim (diecezja berlińska)

część metropolii lwowskiej
- administracja archidiecezji lwowskiej w Lubaczowie
- diecezja przemyska

część metropolii wileńskiej
- administracja archidiecezji wileńskiej w Białymstoku
- administracja diecezji pińskiej w Drohiczynie
- diecezja łomżyńska

Diecezje wprost zależne od Stolicy Apostolskiej:

archidiecezja poznańska

Lata 1972-1991

W roku 1972 w następstwie uznania zachodniej granicy PRL przez Republikę Federalną Niemiec w układzie PRL-RFN (1970) papież Paweł VI utworzył stałą administrację kościelną dla tzw. Ziem Odzyskanych.

Reaktywowane zostały: metropolia i archidiecezja wrocławska i diecezja warmińska. Ponadto utworzone zostały diecezje: gorzowska, szczecińsko-kamieńska, koszalińsko-kołobrzeska i opolska.

W 1981 stolicę diecezji sandomierskiej przeniesiono z Sandomierza do Radomia. Diecezja zmieniła nazwę na diecezja sandomiersko-radomska.

W latach 1972-1991 podział administracyjny Kościoła rzymskokatolickiego w Polsce przedstawiał się następująco:

metropolia gnieźnieńska
- archidiecezja gnieźnieńska (w latach 1946-1992 w unii personalnej z archidiecezją warszawską)
- diecezja chełmińska
- diecezja gdańska
- diecezja koszalińsko-kołobrzeska
- diecezja szczecińsko-kamieńska
- diecezja włocławska

metropolia krakowska

metropolia warszawska
- archidiecezja warszawska (w latach 1946-1992 w unii personalnej z archidiecezją gnieźnieńską)
- diecezja lubelska
- diecezja łódzka
- diecezja płocka
- diecezja sandomiersko-radomska (od 1981 w miejsce sandomierskiej)
- diecezja siedlecka
- diecezja warmińska

metropolia wrocławska

część metropolii lwowskiej
- administracja archidiecezji lwowskiej w Lubaczowie
- diecezja przemyska

część metropolii wileńskiej
- administracja archidiecezji wileńskiej w Białymstoku
- administracja diecezji pińskiej w Drohiczynie
- diecezja łomżyńska

Diecezje wprost zależne od Stolicy Apostolskiej:
archidiecezja poznańska

W 1991 administracje apostolskie w Białymstoku i Drohiczynie zostały podniesione do rangi diecezji.

Bibliografia

Piotr Nitecki, Biskupi Kościoła w Polsce w latach 965-1999. Słownik biograficzny, , Warszawa 2000.
Norbert Wójtowicz, Sprawa "Kaszub-2" - przyczynek do propagandy Stowarzyszenia PAX dotyczącej polskiej organizacji kościelnej na Ziemiach Zachodnich i Północnych, [w:] Droga do stabilizacji polskiej administracji koscielnej na Ziemiach zachodnich i Północnych po II wojnie światowej (w 40. rocznice wydania konstytucji apostolskiej Pawła VI "Episcoporum Poloniae coetus", red.Wojciech Kucharski, Wrocław 2013, s. 237-249

Zobacz też

Podział administracyjny Kościoła rzymskokatolickiego w Polsce (1772)

Podział administracyjny Kościoła rzymskokatolickiego na ziemiach polskich (1795–1918)

Podział administracyjny Kościoła katolickiego w Królestwie Polskim (1815–1918)

Podział administracyjny Kościoła rzymskokatolickiego w Polsce (1918–1939)

Podział administracyjny Kościoła katolickiego w Polsce

@@ Linia 105: / Linia 105: @@
 W latach [[1972]]-[[1991]] podział administracyjny Kościoła rzymskokatolickiego w Polsce przedstawiał się następująco:
-'''[[metropolia gnieźnieńska]]'''
+* '''[[metropolia gnieźnieńska]]'''
+** [[archidiecezja gnieźnieńska]] (w latach [[1946]]-[[1992]] w unii personalnej z archidiecezją warszawską)
+** [[diecezja chełmińska]]
+** [[diecezja gdańska]]
+** [[diecezja koszalińsko-kołobrzeska]]
+** [[diecezja szczecińsko-kamieńska]]
+** [[diecezja włocławska]]
+* '''[[metropolia krakowska]]'''
-[[archidiecezja gnieźnieńska]] (w latach [[1946]]-[[1992]] w unii personalnej z archidiecezją warszawską)
+** [[archidiecezja krakowska]]
+** [[diecezja częstochowska]]
+** [[Archidiecezja katowicka|diecezja katowicka]]
+** [[diecezja kielecka]]
+** [[diecezja tarnowska]]
+* '''[[metropolia warszawska]]'''
-[[diecezja chełmińska]]
+** [[archidiecezja warszawska]] (w latach [[1946]]-[[1992]] w unii personalnej z archidiecezją gnieźnieńską)
+** [[diecezja lubelska]]
+** [[diecezja łódzka]]
+** [[diecezja płocka]]
+** [[diecezja sandomiersko-radomska]] (od [[1981]] w miejsce sandomierskiej)
+** [[diecezja siedlecka]]
+** [[diecezja warmińska]]
+* '''[[metropolia wrocławska]]'''
-[[diecezja gdańska]]
+** [[archidiecezja wrocławska]]
+** [[diecezja gorzowska]]
+** [[diecezja opolska]]
+* część '''[[metropolia lwowska|metropolii lwowskiej]]'''
-[[diecezja koszalińsko-kołobrzeska]]
+** administracja [[archidiecezja lwowska|archidiecezji lwowskiej]] w [[Lubaczów|Lubaczowie]]
+** [[archidiecezja przemyska|diecezja przemyska]]
+* część ''' [[metropolia wileńska|metropolii wileńskiej]]'''
-[[diecezja szczecińsko-kamieńska]]
+** administracja [[archidiecezja wileńska|archidiecezji wileńskiej]] w [[Białystok|Białymstoku]]
+** administracja [[diecezja pińska|diecezji pińskiej]] w [[Drohiczyn (województwo podlaskie)|Drohiczynie]]
+** [[diecezja łomżyńska]]
+* '''Diecezje wprost zależne od Stolicy Apostolskiej:'''
-[[diecezja włocławska]]
+* [[archidiecezja poznańska]]
-'''[[metropolia krakowska]]'''
-[[archidiecezja krakowska]]
-[[diecezja częstochowska]]
-[[Archidiecezja katowicka|diecezja katowicka]]
-[[diecezja kielecka]]
-[[diecezja tarnowska]]
-'''[[metropolia warszawska]]'''
-[[archidiecezja warszawska]] (w latach [[1946]]-[[1992]] w unii personalnej z archidiecezją gnieźnieńską)
-[[diecezja lubelska]]
-[[diecezja łódzka]]
-[[diecezja płocka]]
-[[diecezja sandomiersko-radomska]] (od [[1981]] w miejsce sandomierskiej)
-[[diecezja siedlecka]]
-[[diecezja warmińska]]
-'''[[metropolia wrocławska]]'''
-[[archidiecezja wrocławska]]
-[[diecezja gorzowska]]
-[[diecezja opolska]]
-Część '''[[metropolia lwowska|metropolii lwowskiej]]'''
-administracja [[archidiecezja lwowska|archidiecezji lwowskiej]] w [[Lubaczów|Lubaczowie]]
-[[archidiecezja przemyska|diecezja przemyska]]
-Część ''' [[metropolia wileńska|metropolii wileńskiej]]'''
-administracja [[archidiecezja wileńska|archidiecezji wileńskiej]] w [[Białystok|Białymstoku]]
-administracja [[diecezja pińska|diecezji pińskiej]] w [[Drohiczyn (województwo podlaskie)|Drohiczynie]]
-[[diecezja łomżyńska]]
-'''Diecezje wprost zależne od Stolicy Apostolskiej:'''
-[[archidiecezja poznańska]]
 W [[1991]] administracje apostolskie w Białymstoku i Drohiczynie zostały podniesione do rangi diecezji.