Diecezja sandomierska

Diecezja sandomierska

Katedra w Sandomierzu
Państwo	Polska
Siedziba	Sandomierz Mariacka 9 27-600 Sandomierz
Data powołania	30 czerwca 1818
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Metropolia	lubelska
Katedra diecezjalna	Katedra w Sandomierzu
Biskup diecezjalny	Krzysztof Nitkiewicz
Biskup senior	Edward Frankowski
Dane statystyczne (2017)
Liczba wiernych	680 662
Liczba kapłanów • w tym diecezjalnych • w tym zakonnych	694 623 71
Liczba osób zakonnych	364
Liczba dekanatów	25
Liczba parafii	243
Powierzchnia	7850 km²
50°40′35,9″N 21°44′58,6″E
Strona internetowa

Herb Diecezji Sandomierskiej

Typ herbu	diecezjalny

Diecezja sandomierska (łac. Dioecesis Sandomiriensis) – jedna z 3 diecezji obrządku łacińskiego w metropolii lubelskiej w Polsce.

Historia

Mapa diecezji sandomierskiej w 1888

Diecezja sandomierska powstała 30 czerwca 1818 roku. Papież Pius VII bullą "Ex imposita nobis" wydzielił ją z terenu diecezji krakowskiej. Do nowej diecezji weszły m.in. archidiakonaty zawichojski i opatowski. Naturalnymi granicami diecezji były rzeki: Wisła, Pilica, Czarna a także pasmo Gór Świętokrzyskich, toteż wówczas swym kształtem przypominała nieco Afrykę. W tym kształcie dotrwała aż do 25 marca 1992 roku, kiedy to papież Jan Paweł II bullą "Totus Tuus Poloniae Populus" przeorganizował strukturę diecezji w Polsce. Na mocy tego dokumentu z terenu dawnej diecezji sandomierskiej powstała diecezja radomska, zaś do pozostałych 8 dekanatów zostały dołączone 2 dekanaty z diecezji lubelskiej, 7 dekanatów z diecezji przemyskiej oraz 1 dekanat z diecezji tarnowskiej. Obecnie diecezja sandomierska jest diecezją sufraganalną metropolii lubelskiej. W latach 2010-2016 nastąpiła reorganizacja dekanatów. Dekretami biskupa ordynariusza Krzysztofa Nitkiewicza likwidacji uległy dekanaty: Stalowa Wola-Północ, Stalowa Wola-Południe, Tarnobrzeg-Północ, Tarnobrzeg-Południe, a powstały nowe: Stalowa Wola, Pysznica, Tarnobrzeg, Nowa Dęba i Kunów.

Ważniejsze wydarzenia

• 30 czerwca 1818 – Powstanie diecezji sandomierskiej
• 1972–1973 – I Peregrynacja obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej
• 1981 – Zmiana nazwy na: "diecezja sandomiersko-radomska"
• 1992 – Reorganizacja granic diecezji i powrót do nazwy "diecezja sandomierska"
• 1996–1999 – Obrady II Synodu diecezji sandomierskiej
• czerwiec 1999 – Wizyta papieża Jana Pawła II
• 2000 – Kościół parafialny św. Michała Archanioła w Ostrowcu został podniesiony do godności kolegiaty
• 2003–2004 – Peregrynacja figury Matki Boskiej Fatimskiej
• 2008–2009 – II Peregrynacja obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej
• 2010 – Reorganizacja Dekanatów Stalowa Wola-Północ i Stalowa Wola-Południe. Ustanowienie dekanatów: Stalowa Wola i Pysznica
• 2011 – Ustanowienie drugiego w Ostrowcu Świętokrzyskim diecezjalnego sanktuarium MB Saletyńskiej
• 2015 – Reorganizacja Dekanatów Tarnobrzeg-Północ i Tarnobrzeg-Południe. Ustanowienie dekanatów: Tarnobrzeg i Nowa Dęba
• 24 czerwca 2015 – Kościół parafialny św. Jana Chrzciciela w Janowie Lubelskim został podniesiony do godności kolegiaty
• 19 kwietnia 2016 – Ustanowienie dekanatu Kunów i reorganizacja dekanatów: Opatów, Ostrowiec Świętokrzyski, Ożarów, Sandomierz, Szewna.

Instytucje

• Kuria Diecezjalna
• Wyższe Seminarium Duchowne w Sandomierzu
• Instytut Teologiczny w Sandomierzu
• Sąd Biskupi
• Sandomierska Kapituła Katedralna
• Kapituła Konkatedralna w Stalowej Woli
• Kapituła Kolegiacka w Opatowie
• Kapituła Kolegiacka w Ostrowcu Świętokrzyskim
• Caritas diecezjalne (Caritas Diecezji Sandomierskiej)
• Dom Księży Emerytów
• Fundacja serce bez granic
• Wydawnictwo Diecezjalne i Drukarnia
• Muzeum Diecezjalne w Sandomierzu
• Archiwum

Biskupi

• Biskup diecezjalny: ks. bp Krzysztof Nitkiewicz (od 2009)
• Biskup senior: ks. bp Edward Frankowski (senior od 2012)

Główne świątynie

• Bazylika katedralna Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Sandomierzu (rocznica poświęcenia: 22 października)
• Bazylika konkatedralna Matki Bożej Królowej Polski w Stalowej Woli
• Bazylika pw. Trójcy Świętej na Świętym Krzyżu
• Kolegiata w Opatowie
• Kolegiata w Ostrowcu Świętokrzyskim
• Kolegiata w Klimontowie
• Kolegiata św. Jana Chrzciciela w Janowie Lubelskim

Sandomierska Matka Boża Różańcowa

Tarnobrzeska Matka Boża Dzikowska

Patroni diecezji

• Święty Stanisław, biskup i męczennik
• Błogosławiony Wincenty Kadłubek, biskup

Sanktuaria

• Sanktuarium Relikwii Drzewa Krzyża Świętego na Świętym Krzyżu
• Sanktuarium Matki Bożej Dzikowskiej w Tarnobrzegu
• Sanktuarium Błogosławionego Sadoka i 48 Towarzyszy Męczenników oraz Sanktuarium Matki Bożej Różańcowej w Sandomierzu
• Sanktuarium św. Wojciecha w Bielinach
• Sanktuarium Matki Bożej Pocieszenia w Bogorii
• Sanktuarium Matki Bożej Różańcowej Łaskawej w Janowie Lubelskim
• Sanktuarium Świętego Józefa w Nisku
• Diecezjalne Sanktuarium Bożego Miłosierdzia w Ostrowcu Świętokrzyskim
• Diecezjalne Sanktuarium Matki Bożej Saletyńskiej w Ostrowcu Świętokrzyskim
• Sanktuarium Matki Bożej Różańcowej Królowej Rodzin w Ożarowie
• Sanktuarium Matki Bożej Bolesnej w Radomyślu nad Sanem
• Sanktuarium Matki Bożej Cudownej Przemiany w Rakowie
• Sanktuarium Matki Bożej Bolesnej Misericordia Domini w Sulisławicach
• Sanktuarium Świętej Anny w Annopolu
• Sanktuarium Świętego Antoniego w Padwi Narodowej

Miasta diecezji

Miasta diecezji sandomierskiej – porównanie

herb	miasto	dekanat	województwo	powiat	ludność	liczba parafii
	Annopol	Zawichost	lubelskie	kraśnicki	2 728	1
	Baranów Sandomierski	Baranów Sandomierski	podkarpackie	tarnobrzeski	1 391	1
	Ćmielów	Ożarów	świętokrzyskie	ostrowiecki	3 213	1
	Janów Lubelski	Janów Lubelski	lubelskie	janowski	12 182	2
	Klimontów	Klimontów	świętokrzyskie	sandomierski	3 590	1
	Koprzywnica	Koprzywnica	świętokrzyskie	sandomierski	2 536	2
	Kunów	Kunów	świętokrzyskie	ostrowiecki	3 078	1
	Modliborzyce	Modliborzyce	lubelskie	janowski	1 435	1
	Nisko	Nisko	podkarpackie	niżański	15 722	5
	Nowa Dęba	Nowa Dęba	podkarpackie	tarnobrzeski	12 194	2
	Opatów	Opatów	świętokrzyskie	opatowski	7 070	2
	Osiek	Koprzywnica	świętokrzyskie	staszowski	2 041	1
	Ostrowiec Świętokrzyski	Ostrowiec Świętokrzyski	świętokrzyskie	ostrowiecki	79 173	11
	Ożarów	Ożarów	świętokrzyskie	opatowski	5 276	1
	Połaniec	Połaniec	świętokrzyskie	staszowski	8 525	2
	Rudnik nad Sanem	Rudnik nad Sanem	podkarpackie	niżański	6 877	2
	Sandomierz	Sandomierz	świętokrzyskie	sandomierski	27 409	6
	Stalowa Wola	Stalowa Wola	podkarpackie	stalowowolski	71 814	8
	Staszów	Staszów	świętokrzyskie	staszowski	17 015	2
	Tarnobrzeg	Tarnobrzeg	podkarpackie	Tarnobrzeg	51 061	10
	Ulanów	Ulanów	podkarpackie	niżański	1 418	1
	Zaklików	Zaklików	podkarpackie	stalowowolski	3 010	1
	Zawichost	Zawichost	świętokrzyskie	sandomierski	2 033	2

Dekanaty

dekanat	liczba parafii	gminy	powiat	województwo	wierni
Baranów Sandomierski	11	Baranów Sandomierski (część), Gawłuszowice, Padew Narodowa, Tuszów Narodowy	mielecki, tarnobrzeski	podkarpackie	20 699
Gorzyce	9	Gorzyce, Radomyśl nad Sanem (część), Zaleszany (część)	stalowowolski, tarnobrzeski	podkarpackie	24 592
Janów Lubelski	11	Chrzanów (część), Dzwola (część), Godziszów, Janów Lubelski	janowski	lubelskie	29 681
Klimontów	9	Bogoria (część), Iwaniska (część), Klimontów, Obrazów, Samborzec (część)	opatowski, sandomierski, staszowski	świętokrzyskie	24 002
Kunów	9	Bodzechów, Kunów, Waśniów (część)	ostrowiecki	świętokrzyskie	brak danych
Koprzywnica	9	Koprzywnica, Łoniów, Osiek (część), Samborzec (część), Staszów (część)	sandomierski, staszowski	świętokrzyskie	25 780
Modliborzyce	12	Batorz, Chrzanów (część), Godziszów (część), Modliborzyce, Potok Wielki, Szastarka (część)	janowski, kraśnicki	lubelskie	18 805
Nisko	9	Bojanów, Nisko (część)	niżański, stalowowolski	podkarpackie	21 390
Nowa Dęba	10	Baranów Sandomierski (część), Grębów (część), Nowa Dęba	tarnobrzeski	podkarpackie	36 303
Opatów	10	Baćkowice (część), Iwaniska (część), Lipnik, Opatów, Sadowie, Wojciechowice (część)	opatowski	świętokrzyskie	27 111
Ostrowiec Świętokrzyski	11	Ostrowiec Świętokrzyski	ostrowiecki	świętokrzyskie	73 645
Ożarów	11	Ćmielów, Ożarów, Tarłów (część), Wojciechowice (część)	opatowski, ostrowiecki, sandomierski	świętokrzyskie	22 287
Połaniec	9	Łubnice, Osiek (część), Połaniec, Rytwiany (część), Staszów (część)	staszowski	świętokrzyskie	24 119
Pysznica	8	Pysznica, Radomyśl nad Sanem (część), Zaleszany (część)	stalowowolski	podkarpackie	18 635
Raniżów	11	Dzikowiec, Majdan Królewski, Raniżów	kolbuszowski	podkarpackie	21 317
Rudnik nad Sanem	12	Jeżowe, Nowa Sarzyna (część), Rudnik nad Sanem	leżajski, niżański	podkarpackie	24 569
Sandomierz	9	Sandomierz, Wilczyce (część)	sandomierski	świętokrzyskie	26 935
Stalowa Wola	8	Stalowa Wola	stalowowolski	podkarpackie	62 674
Staszów	9	Bogoria (część), Rytwiany (część), Staszów (część), Szydłów (część)	staszowski	świętokrzyskie	29 151
Szewna	8	Bodzechów (część), Sadowie Waśniów (część)	ostrowiecki	świętokrzyskie	25 963
Święty Krzyż	9	Baćkowice (część), Łagów, Nowa Słupia, Raków	kielecki, opatowski	świętokrzyskie	25 959
Tarnobrzeg	11	Grębów (część), Tarnobrzeg	Tarnobrzeg, tarnobrzeski	podkarpackie	34 205
Ulanów	7	Jarocin, Nisko (część), Ulanów	niżański	podkarpackie	18 243
Zaklików	11	Annopol (część), Gościeradów, Trzydnik Duży, Zaklików	kraśnicki, stalowowolski	lubelskie, podkarpackie	19 899
Zawichost	9	Annopol (część), Dwikozy, Zawichost	kraśnicki, sandomierski	lubelskie, świętokrzyskie	18 858

Zobacz też

• Biskupi sandomierscy
• Metropolia lubelska
• Podział administracyjny Kościoła katolickiego w Polsce
• Nuncjatura Stolicy Apostolskiej w Polsce
• Ziemia sandomierska

Linki zewnętrzne

• Diecezja sandomierska

Bibliografia

• Ks. Witold Zdaniewicz, Ks. Sławomir H. Zaręba, Robert Stępisiewicz Wykaz parafii w Polsce 2006 (s. 573–590) Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego SAC. Warszawa 2006 ISBN 83-85945-17-2