Rada Bezpieczeństwa Organizacji Narodów Zjednoczonych: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
→‎Członkowie: drobne merytoryczne
uzup. meryt., źródła/przypisy, drobne redakcyjne
Linia 1: Linia 1:
{{W edycji|Accomer}}
[[Plik:UNSC Summit 2005.jpg|thumb|400px|Rada Bezpieczeństwa w trakcie obrad]]
[[Plik:UNSC Summit 2005.jpg|thumb|400px|Rada Bezpieczeństwa w trakcie obrad]]
'''Rada Bezpieczeństwa ONZ''' – jeden z sześciu organów głównych [[Organizacja Narodów Zjednoczonych|Organizacji Narodów Zjednoczonych]] powołany na mocy [[Karta Narodów Zjednoczonych|Karty Narodów Zjednoczonych]] (jej istnieniu i kompetencjom poświęcono rozdziały: V, VI i VII KNZ).
'''Rada Bezpieczeństwa ONZ''' – jeden z sześciu głównych organów Organizacja Narodów Zjednoczonych|Organizacji Narodów Zjednoczonych]], powołany na mocy [[Karta Narodów Zjednoczonych|Karty Narodów Zjednoczonych]] (jej istnieniu i kompetencjom poświęcono rozdziały: V, VI i VII KNZ).


Na Radzie Bezpieczeństwa ciąży główna odpowiedzialność za utrzymanie [[pokój (polityka)|pokoju]] i bezpieczeństwa na świecie. Podobnie jak [[Zgromadzenie Ogólne ONZ|Zgromadzenie Ogólne]], może ona nakładać sankcje na państwa członkowskie.
Na Radzie Bezpieczeństwa ciąży główna odpowiedzialność za utrzymanie [[pokój (polityka)|pokoju]] i bezpieczeństwa na świecie. Podobnie jak [[Zgromadzenie Ogólne ONZ|Zgromadzenie Ogólne]], może ona nakładać sankcje na państwa członkowskie.
Linia 15: Linia 16:
W dniu 2 czerwca 2017 r. Zgromadzenie Ogólne wybrało: [[Gwinea Równikowa|Gwineę Równikową]], [[Kuwejt]], [[Peru]], Polskę i [[Wybrzeże Kości Słoniowej]], jako niestałych członków RB na następne dwa lata – od 1 stycznia 2018 roku. Zajmą one miejsca: Egiptu, Japonii, Senegalu, Ukrainy i Urugwaju<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.un.org/apps/news/story.asp?NewsID=56894#.WTKc9FTyjs1 | tytuł = Côte d’Ivoire, Equatorial Guinea, Kuwait, Peru, Poland elected to UN Security Council | opublikowany = UN News Centre | język = en | data dostępu = 2017-06-03}}</ref>. O zwalniane przez Ukrainę miejsce przysługujące zwyczajowo Europie Wschodniej początkowo rywalizowały Polska i [[Bułgaria]]<ref>{{Cytuj stronę|tytuł=Moim celem jest Polska w Radzie Bezpieczeństwa ONZ|autor=L.Sadowski|url=http://www.dziennik.com/publicystyka/artykul/moim-celem-jest-polska-w-radzie-bezpieczenstwa-onz|opublikowany=Nowy Dziennik. Polish Daily News|data=2015-06-08|data dostępu=2017-06-03}}</ref>, ta ostatnia jednak w 2016 zrezygnowała z kandydowania w wyniku zabiegów dyplomatycznych Polski<ref>{{Cytuj stronę|url=https://www.wprost.pl/kraj/10034926/Bulgaria-zrezygnowala-z-walki-o-miejsce-w-Radzie-Bezpieczenstwa-ONZ-Na-korzysc-Polski.html|tytuł=Bułgaria zrezygnowała z walki o miejsce w Radzie Bezpieczeństwa ONZ. Na korzyść Polski|autor=|opublikowany=Wprost|data=2016-12-14|data dostępu=2017-06-03}}</ref><ref>{{Cytuj stronę|url=http://www.rp.pl/Polityka/306019861-MSZ-liczy-na-sukces-w-Radzie-Bezpieczenstwa.html|tytuł=MSZ liczy na sukces w Radzie Bezpieczeństwa|autor=|opublikowany=Rzeczpospolita|data=2017-06-01|data dostępu=2017-06-03}}</ref>.
W dniu 2 czerwca 2017 r. Zgromadzenie Ogólne wybrało: [[Gwinea Równikowa|Gwineę Równikową]], [[Kuwejt]], [[Peru]], Polskę i [[Wybrzeże Kości Słoniowej]], jako niestałych członków RB na następne dwa lata – od 1 stycznia 2018 roku. Zajmą one miejsca: Egiptu, Japonii, Senegalu, Ukrainy i Urugwaju<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.un.org/apps/news/story.asp?NewsID=56894#.WTKc9FTyjs1 | tytuł = Côte d’Ivoire, Equatorial Guinea, Kuwait, Peru, Poland elected to UN Security Council | opublikowany = UN News Centre | język = en | data dostępu = 2017-06-03}}</ref>. O zwalniane przez Ukrainę miejsce przysługujące zwyczajowo Europie Wschodniej początkowo rywalizowały Polska i [[Bułgaria]]<ref>{{Cytuj stronę|tytuł=Moim celem jest Polska w Radzie Bezpieczeństwa ONZ|autor=L.Sadowski|url=http://www.dziennik.com/publicystyka/artykul/moim-celem-jest-polska-w-radzie-bezpieczenstwa-onz|opublikowany=Nowy Dziennik. Polish Daily News|data=2015-06-08|data dostępu=2017-06-03}}</ref>, ta ostatnia jednak w 2016 zrezygnowała z kandydowania w wyniku zabiegów dyplomatycznych Polski<ref>{{Cytuj stronę|url=https://www.wprost.pl/kraj/10034926/Bulgaria-zrezygnowala-z-walki-o-miejsce-w-Radzie-Bezpieczenstwa-ONZ-Na-korzysc-Polski.html|tytuł=Bułgaria zrezygnowała z walki o miejsce w Radzie Bezpieczeństwa ONZ. Na korzyść Polski|autor=|opublikowany=Wprost|data=2016-12-14|data dostępu=2017-06-03}}</ref><ref>{{Cytuj stronę|url=http://www.rp.pl/Polityka/306019861-MSZ-liczy-na-sukces-w-Radzie-Bezpieczenstwa.html|tytuł=MSZ liczy na sukces w Radzie Bezpieczeństwa|autor=|opublikowany=Rzeczpospolita|data=2017-06-01|data dostępu=2017-06-03}}</ref>.


Od 1993 roku rozważana jest reforma Rady Bezpieczeństwa, ale jak dotychczas nie osiągnięto żadnych rezultatów<ref>{{Cytuj stronę | url = https://www.globalpolicy.org/security-council/security-council-reform.html | tytuł = Security Council Reform | data = 2017 | opublikowany = Global Policy Forum | język = en | data dostępu = 2017-06-04}}</ref>. Niektóre państwa członkowskie domagają się rozszerzenia RB, twierdząc, że przyczyni się to do poprawienia jego demokratycznego i reprezentatywnego deficytu. Jednakże, w debatach na ten temat powstały rozbieżności dotyczące m.in.: liczby nowych członków, ich statusu (stali czy niestali), prawa weta. Kandydatami do stałego członkostwa są: [[Brazylia]], [[Indie]], [[Japonia]] i [[Niemcy]] ([[G4]]). W przypadku niespełnienia ich żądań, zagroziły zredukowaniem wkładu finansowego lub wojskowego. Również kraje afrykańskie wyraziły potrzebę swojej stałej reprezentacji w Radzie, aby zakończyć hegemonię północnych państw uprzemysłowionych w tym ważnym organie ONZ<ref>{{Cytuj stronę | url = https://www.globalpolicy.org/security-council/security-council-reform/membership-including-expansion-and-representation.html | tytuł = Membership Including Expansion and Representation | data = 2017 | opublikowany = Global Policy Forum | język = en | data dostępu = 2017-06-04}}</ref>.
Obecnie{{kiedy|data=2017-06}} prowadzone są dyskusje nad ewentualnym rozszerzeniem liczby stałych członków Rady Bezpieczeństwa. Wśród kandydatów wymienia się m.in.: [[Niemcy]], [[Japonia|Japonię]], [[Indie]] i [[Brazylia|Brazylię]] ([[G4]]). Dyskutowana jest także kwestia powołania członków półstałych, którymi mogłyby zostać mocarstwa regionalne np. [[Włochy]], [[Arabia Saudyjska]], [[Nigeria]], [[Egipt]] czy [[Pakistan]]. W [[Unia Europejska|Unii Europejskiej]] rozważano swego czasu, aby prawa Wielkiej Brytanii i Francji scedować na całą Unię, jednak państwa te nie zgodziły się na rezygnację ze swoich przywilejów.

W grudniu 2004 roku ówczesny sekretarz generalny [[Kofi Annan]] zaproponował dwa modele powiększenia RB do 24 członków. Model A proponuje dodanie 6 nowych stałych członków bez prawa weta i 3 niestałych na dwuletnie kadencje. Model B tworzy nową kategorię ośmiu miejsc odnawialnych co 4 lata i jedno miejsce nieodnawialne na kadencję 2 lat<ref>{{Cytuj stronę | url = https://www.globalpolicy.org/security-council/security-council-reform/membership-including-expansion-and-representation/48061.html?itemid=913 | tytuł = Excerpt of High Level Panel's Report on Threats, Challenges and Change | data = 2.12. 2004 | opublikowany = Global Policy Forum | język = en | data dostępu = 2017-06-04}}</ref><ref>{{Cytuj stronę | url = https://www.globalpolicy.org/images/pdfs/1202report.pdf | tytuł = The Security Council | data = 2.12.2004 | opublikowany = United Nations A/59/565 General Assembly | strony = 66-69 | język = en | data dostępu = 2017-06-04}}</ref>.


== Głosowanie ==
== Głosowanie ==

Wersja z 13:13, 4 cze 2017

Rada Bezpieczeństwa w trakcie obrad

Rada Bezpieczeństwa ONZ – jeden z sześciu głównych organów Organizacja Narodów Zjednoczonych|Organizacji Narodów Zjednoczonych]], powołany na mocy Karty Narodów Zjednoczonych (jej istnieniu i kompetencjom poświęcono rozdziały: V, VI i VII KNZ).

Na Radzie Bezpieczeństwa ciąży główna odpowiedzialność za utrzymanie pokoju i bezpieczeństwa na świecie. Podobnie jak Zgromadzenie Ogólne, może ona nakładać sankcje na państwa członkowskie.

Członkowie

 Osobny artykuł: Członkowie Rady Bezpieczeństwa ONZ.

Rada Bezpieczeństwa składa się z pięciu stałych członków oraz dziesięciu niestałych, wybieranych na dwa lata zgodnie z tzw. kluczem regionalnym (5 miejsc dla Afryki i Azji, 2 Ameryki Łacińskiej, 2 Europy Zachodniej i 1 Europy Wschodniej).

Chińska Republika Ludowa została członkiem stałym Rady Bezpieczeństwa w 1971 roku. Do tego czasu Chiny były reprezentowane przez Republikę Chińską (Tajwan). Do 1991 roku członkiem stałym RB był Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich.

W roku 2017 w skład Rady Bezpieczeństwa wchodzą[1]:

W dniu 2 czerwca 2017 r. Zgromadzenie Ogólne wybrało: Gwineę Równikową, Kuwejt, Peru, Polskę i Wybrzeże Kości Słoniowej, jako niestałych członków RB na następne dwa lata – od 1 stycznia 2018 roku. Zajmą one miejsca: Egiptu, Japonii, Senegalu, Ukrainy i Urugwaju[3]. O zwalniane przez Ukrainę miejsce przysługujące zwyczajowo Europie Wschodniej początkowo rywalizowały Polska i Bułgaria[4], ta ostatnia jednak w 2016 zrezygnowała z kandydowania w wyniku zabiegów dyplomatycznych Polski[5][6].

Od 1993 roku rozważana jest reforma Rady Bezpieczeństwa, ale jak dotychczas nie osiągnięto żadnych rezultatów[7]. Niektóre państwa członkowskie domagają się rozszerzenia RB, twierdząc, że przyczyni się to do poprawienia jego demokratycznego i reprezentatywnego deficytu. Jednakże, w debatach na ten temat powstały rozbieżności dotyczące m.in.: liczby nowych członków, ich statusu (stali czy niestali), prawa weta. Kandydatami do stałego członkostwa są: Brazylia, Indie, Japonia i Niemcy (G4). W przypadku niespełnienia ich żądań, zagroziły zredukowaniem wkładu finansowego lub wojskowego. Również kraje afrykańskie wyraziły potrzebę swojej stałej reprezentacji w Radzie, aby zakończyć hegemonię północnych państw uprzemysłowionych w tym ważnym organie ONZ[8].

W grudniu 2004 roku ówczesny sekretarz generalny Kofi Annan zaproponował dwa modele powiększenia RB do 24 członków. Model A proponuje dodanie 6 nowych stałych członków bez prawa weta i 3 niestałych na dwuletnie kadencje. Model B tworzy nową kategorię ośmiu miejsc odnawialnych co 4 lata i jedno miejsce nieodnawialne na kadencję 2 lat[9][10].

Głosowanie

Rada przyjmuje uchwały większością 9 głosów spośród 15 członków. Wśród uchwał wyróżnia się uchwały dotyczące spraw proceduralnych oraz uchwały dotyczące innych spraw. W przypadku spraw innych do ważności uchwały wymagane są zgodne głosy członków stałych. Jednak w drodze zwyczaju wykształciła się zasada, że uchwała zostaje przyjęta także w wypadku, gdy żaden z członków stałych nie wyrazi sprzeciwu (pierwszy przypadek takiej interpretacji, niezgodnej z literalnym brzmieniem art. 27 Karty Narodów Zjednoczonych, miał miejsce w 1950 r. w związku z interwencją ONZ w Korei). Do zawetowania rezolucji potrzeba więc determinacji jednego z członków stałych lub 7 głosów innych państw. Ten sposób głosowania jest powszechnie krytykowany, swą słabość ujawnił m.in. w trakcie kryzysu irackiego 2003, proponuje się więc, by wprowadzić tzw. podwójne weto (co najmniej 2 członków permanentnych musiałoby zagłosować przeciw, by decyzja nie weszła w życie).

Rada Bezpieczeństwa przedkłada Zgromadzeniu Ogólnemu sprawozdania coroczne lub specjalne (art. 24, ust. 3), w artykule 26 zobowiązano ją zaś do poczynienia szczególnych kroków prowadzących do kontroli zbrojeń.

Zobacz też

  1. ↑ Members of the Security Council. ONZ. [dostęp 2016-01-15]. (ang.).
  2. ↑ Permanent and Non-Permanent Members. United Nations. [dostęp 2017-06-03]. (ang.).
  3. ↑ Côte d’Ivoire, Equatorial Guinea, Kuwait, Peru, Poland elected to UN Security Council. UN News Centre. [dostęp 2017-06-03]. (ang.).
  4. ↑ L.Sadowski: Moim celem jest Polska w Radzie Bezpieczeństwa ONZ. Nowy Dziennik. Polish Daily News, 2015-06-08. [dostęp 2017-06-03].
  5. ↑ Bułgaria zrezygnowała z walki o miejsce w Radzie Bezpieczeństwa ONZ. Na korzyść Polski. Wprost, 2016-12-14. [dostęp 2017-06-03].
  6. ↑ MSZ liczy na sukces w Radzie Bezpieczeństwa. Rzeczpospolita, 2017-06-01. [dostęp 2017-06-03].
  7. ↑ Security Council Reform. Global Policy Forum, 2017. [dostęp 2017-06-04]. (ang.).
  8. ↑ Membership Including Expansion and Representation. Global Policy Forum, 2017. [dostęp 2017-06-04]. (ang.).
  9. ↑ Excerpt of High Level Panel's Report on Threats, Challenges and Change. Global Policy Forum, 2.12. 2004. [dostęp 2017-06-04]. (ang.).
  10. ↑ The Security Council. United Nations A/59/565 General Assembly, 2.12.2004. s. 66-69. [dostęp 2017-06-04]. (ang.).

Linki zewnętrzne

Szablon:Rada Bezpieczeństwa ONZ

Organizacja Narodów Zjednoczonych
Dokumenty
Członkostwo
Główne organy
Programy,
fundusze i biura
Organizacje
wyspecjalizowane
Siły pokojowe
Pozostałe
Powiązane

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Rada_Bezpieczeństwa_Organizacji_Narodów_Zjednoczonych&oldid=49504199”