Stanisław Chodecki (zm. 1529)
Stanisław Chodecki z Chodcza herbu Powała[1] (?-1529) – hetman polny koronny w latach 1492-1499 i 1501-1505[2], marszałek wielki koronny w latach 1505-1529, kasztelan lwowski w latach 1495-1505, starosta kamieniecki w latach 1495-1510, starosta lwowski w latach 1501-1529, starosta trembowelski w latach 1502-1506, starosta lubaczowski w latach 1503-1529, starosta halicki w latach 1488-1502.
Został dowódcą wojsk ziemskich na Rusi w 1492 i na Podolu w 1494. Był dowódcą obrony potocznej[3] w latach 1492-1499, 1501-1505[4].
Brał udział w wyprawie mołdawskiej króla Jana Olbrachta. W 1498 bronił linii Sanu przed Tatarami. 13 kwietnia 1501 mianowany został starostą lwowskim i starostą generalnym Rusi.
W 1506 został marszałkiem wielkim koronnym, organizując obrady sejmu elekcyjnego. W 1509 bronił Kamieńca Podolskiego i Halicza przed wojskami mołdawskimi. Brał udział w rokowaniach o pokój z Mołdawią w Kamieńcu w 1510. W 1512 odniósł świetne zwycięstwo nad Tatarami w bitwie pod Wiśniowcem. Od czasu zjazdu wiedeńskiego 1515 stał się stronnikiem Habsburgów. W 1518 kierował uroczystą koronacją królowej Bony. W tym roku poniósł druzgocącą klęskę w bitwie pod Sokalem. W czasie wojny pruskiej w 1520 przyprowadził do Wielkopolski posiłki ruskie. Był sygnatariuszem aktu traktatu krakowskiego w 1525 roku[5].
- ↑ Urzędnicy centralni i nadworni Polski XIV-XVIII wieku. Spisy". Oprac. Krzysztof Chłapowski, Stefan Ciara, Łukasz Kądziela, Tomasz Nowakowski, Edward Opaliński, Grażyna Rutkowska, Teresa Zielińska. Kórnik 1992, s. 161.
- ↑ Poczet hetmanów Rzeczypospolitej. Hetmani koronni pod redakcją Mirosława Nagielskiego, Warszawa 2005, s. 391.
- ↑ Zdzisław Spieralski i inni, Zarys dziejów wojskowości. s. 300
- ↑ Urzędnicy podolscy XIV-XVIII wieku. Spisy". Oprac. Eugeniusz Janas, Witold Kłaczewski, Janusz Kurtyka, Anna Sochacka. Kórnik 1998, s. 195.
- ↑ Codex diplomaticus Regni Poloniae et Magni Ducatus Lituaniae, wydał Maciej Dogiel, t. 4, Wilno 1764, s. 231.
Bibliografia
- Andrzej Grabski, Zdzisław Spieralski i inni, Zarys dziejów wojskowości polskiej do roku 1864 T. 1. Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej. Warszawa 1966.
Literatura dodatkowa
- Władysław Pociecha: Chodecki Stanisław. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 3: Brożek Jan – Chwalczewski Franciszek. Kraków: Polska Akademia Umiejętności – Skład Główny w Księgarniach Gebethnera i Wolffa, 1937, s. 352–354. Reprint: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Kraków 1989, ISBN 8304032910
- Chodeccy herbu Ogończyk
- Kasztelanowie lwowscy
- Senatorowie świeccy I Rzeczypospolitej
- Starostowie haliccy
- Starostowie kamienieccy (województwo podolskie)
- Starostowie lubaczowscy
- Starostowie lwowscy
- Starostowie trembowelscy
- Sygnatariusze traktatu krakowskiego 1525
- Zmarli w 1529
- Urodzeni w XV wieku
- Wojskowi obrony potocznej I Rzeczypospolitej