Stanisław Lanckoroński (zm. 1657)

Stanisław Lanckoroński herbu Zadora (ur. 1590, zm. 1657) – hetman polny koronny w latach (1654–1657), od roku 1650 wojewoda bracławski następnie od 1652 roku wojewoda ruski.

Był posłem na sejmy z województwa ruskiego i sandomierskiego. W młodości służył wojskowo pod Stanisławem Koniecpolskim, walcząc zarówno z Tatarami (m.in. pod Martynowem (1626) ) jak i ze Szwedami na Pomorzu (gdzie zdobył nawet okręt szwedzki). Walczył pod Ujściem, pobił chana tatarskiego Gałgę pod Bełzem. Od roku 1646 kasztelan halicki.

W czasie powstania Chmielnickiego obronił skutecznie Kamieniec Podolski przed Kozakami. W czasie sejmu w 1649 roku mianowany przez króla regimentarzem koronnym i kasztelanem kamienieckim. W 1649 roku bronił przed Kozakami Zbaraża. Od roku 1649 wojewoda bracławski i starosta stopnicki. Brał udział w bitwie pod Beresteczkiem w 1651 roku. W 1652 roku został mianowany wojewodą ruskim. W 1653 roku brał udział w wyprawie żwanieckiej. Od roku 1654 hetman polny koronny.

Odznaczył się w bitwie pod Ochmatowem w 1655 roku z Rosjanami i Kozakami. W czasie potopu szwedzkiego stoczył zwycięską bitwę pod Piątkiem. Niedługo potem doznał jednak porażki w bitwie pod Wojniczem (ocalili go wtedy od śmierci Stefan Bidziński i Wespazjan Kochowski). Odstąpił wraz z wojskiem kwarcianym Jana Kazimierza II Wazę i uznał za króla Karola X Gustawa.

Powrócił jednak do prawowitego monarchy w grudniu 1655 roku i zawiązał konfederację tyszowiecką przeciwko Szwedom. Wziął udział w trzydniowej bitwie pod Warszawą.

Bibliografia

• Wielka Ilustrowana Encyklopedia Gutenberga (1934–1939)