Trzeboś

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Trzeboś
wieś
Ilustracja
Środkowa część wsi, w głębi widoczny Sokołów Małopolski
Państwo

 Polska

Województwo

 podkarpackie

Powiat

rzeszowski

Gmina

Sokołów Małopolski

Liczba ludności (2020)

2582[2]

Strefa numeracyjna

17

Kod pocztowy

36-050[3]

Tablice rejestracyjne

RZE

SIMC

0661530[4]

Położenie na mapie gminy Sokołów Małopolski
Mapa konturowa gminy Sokołów Małopolski, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Trzeboś”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Trzeboś”
Położenie na mapie województwa podkarpackiego
Mapa konturowa województwa podkarpackiego, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Trzeboś”
Położenie na mapie powiatu rzeszowskiego
Mapa konturowa powiatu rzeszowskiego, u góry nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Trzeboś”
Ziemia50°12′41″N 22°08′46″E/50,211389 22,146111[1]

Trzeboświeś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie rzeszowskim, w gminie Sokołów Małopolski[4][5]. Wieś leży po wschodniej stronie niewielkiej rzeki Trzebośnicy, dopływu Sanu. Przez Trzeboś Górną biegnie droga wojewódzka nr 881.

Integralne części wsi [4][5]
SIMC Nazwa Rodzaj
0661546 Budy część wsi
0661552 Trzeboś Dolna część wsi
0661569 Trzeboś Górna część wsi

Tradycyjnie z Trzebosią związana jest miejscowość Trzeboś-Podlas, która jednak tworzy odrębne sołectwo[6]. W przeszłości miała status przysiółka Trzebosi[7], a współcześnie w Krajowym Rejestrze Urzędowym Podziału Terytorialnego Kraju TERYT ma status odrębnej wsi[8].

Podział terytorialny[edytuj | edytuj kod]

Zwarta część wsi w formie ulicówki rozciąga się południkowo wzdłuż Trzebośnicy. Na przełomie XX i XXI w. trzeboskim ulicom nadano nazwy (Leśna, Dolna, Dworzysko, Górna, Kościelna, Podlas, Sportowa , Widokowa )[9]. Przyporządkowanie adresów dłuższych ulic jest związane z podziałem na części wsi – Trzeboś Dolna ma adresy ulicy Dolnej, Budy ulicy Leśnej itd.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Miejscowość założona na przełomie XVI i XVII wieku na terenie wykarczowanym z Puszczy Sandomierskiej[10]. Początkowo związana z łańcuckimi dobrami rodziny Stadnickich i określana jako Stadnik Wielki[11]. Taką samą nazwą określano sąsiednią wieś. Obie wsie były więc nazywane Stadnikiem Wielkim alias Trzeboś lub Medynia[12]. Źródłosłów obecnej nazwy wywodzi się od trzebieży puszczy. W Trzebosi pozyskiwano m.in. surowce do huty szkła w Hucisku[11]. W 1627 dobra łańcuckie Stanisław Stadnicki oddał w zastaw Stanisławowi Lubomirskiemu[13]. Trzeboś jako własność Jerzego Ignacego Lubomirskiego przejściowo weszła w skład dóbr rzeszowskich[12], a podziale jego majątku – głogowskich[14]. Związki obu Stadników wyrażały się także tym, że wierni należeli do wspólnej parafii Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Medyni Głogowskiej[10]. Leżały one na uboczu posiadłości, więc Maria z Lubomirskich Radziwiłłowa postanowiła je sprzedać[14].

W 1786 Benedykt Grabiński kupił Trzeboś od pełnomocnika Radziwiłłowej za 140 000 ówczesnych złotych, włączając do dominium sokołowskiego[10]. Sama Radziwiłłowa uznała cenę za zbyt niską i nie doszło do planowanej sprzedaży Medyni i Węglisk[14]. Od tego czasu Trzeboś należy do tych samych jednostek administracyjnych, co Sokołów Małopolski. Parafię rzymskokatolicką pw. Opatrzności Bożej w Trzebosi erygowano w 1795, przenosząc do niej z Sokołowa Małopolskiego pomocniczy kościół Świętego Ducha. Kościół ten przemianowano na św. Michała i Aniołów Stróżów, a w latach 80. XIX wieku rozebrano, wykorzystując materiał na budowę organistówki i szkoły oraz przenosząc wyposażenie do nowo wybudowanego kościoła Opatrzności Bożej[10]. W 1853 roku utworzono powiat sokołowski, który w 1867 włączono do powiatu kolbuszowskiego[15]. W drugiej połowie XIX w. właścicielem dóbr sokołowskich, w tym Trzebosi był Jan Władysław Zamoyski. W tym czasie przysiółkami Trzebosi były Budy i Kąty[16]. Według spisu z 31 grudnia 1900 nazwę Trzeboś stosowano dla gminy miejscowej, obejmującej wsie Trzeboś, Budy i Podlesie. Do Trzebosi zaliczano także nienależący do gminy miejscowej obszar dworski. Obszar tej pierwszej obejmował 1504 ha, a dworski – 173. W gminie miejscowej znajdowało się wówczas 466 domów (341 w samej Trzebosi, 81 w Podlesiu i 44 w Budach), a na obszarze dworskim 2. W gminie miejscowej mieszkało 2317 osób (niewielka przewaga kobiet) – wszystkie polskojęzyczne. Wśród nich większość deklarowała wyznanie rzymskokatolickie, jedna osoba greckokatolickie, a 41 – judaizm. Obszar dworski zamieszkiwało dwóch mężczyzn i siedem kobiet, w tym 5 osób wyznania mojżeszowego. W tym czasie we wsi działała dwuklasowa szkoła ludowa i składnica pocztowa. W gminie miejscowej hodowano 368 koni, 1130 sztuk bydła i 148 świń. Nie hodowano owiec. Na obszarze dworskim hodowano po 4 konie i świnie oraz 27 krów. Oprócz podlegania administracji powiatu kolbuszowskiego, czyli starostwu, Trzeboś podlegała jednostkom administracji sądowej i sanitarnej, także nazywanymi powiatami, w Sokołowie. Sokołowskiemu urzędowi metrykalnemu podlegali trzeboscy Żydzi. Natomiast trzeboska parafia pełniła funkcję urzędu metrykalnego dla katolików z części Brzózy Stadnickiej i Rakszawy. Za część Rakszawy wówczas uznawano zaliczane czasem do Trzebosi Mościny[17].

W okresie międzywojennym Trzeboś, należąc do powiatu kolbuszowskiego, została włączona do województwa lwowskiego. W ramach reformy administracyjnej z 1933 gmina wiejska Trzeboś 1 sierpnia 1934 została gromadą w gminie wiejskiej Sokołów[18][19]. 11 listopada 1931 w centrum wsi usypano Kopiec Niepodległości[20]. W 1936 działacze ludowi z Trzebosi zorganizowali „marsz na Sokołów”[21], a w 1937 mieszkańcy wzięli udział w strajku chłopskim[10], co w czasie PRL dało pretekst do zmiany wezwania kopca. W okresie międzywojennym otworzono szkoły podstawowe w Trzebosi i na Podlesiu[22]. W czasie II wojny światowej, na przełomie lat 1939/1940, w Trzebosi i kilku sąsiednich wsiach powstała komórka konspiracyjna „Czyn”, której członkowie później zasilili Związek Walki Zbrojnej i Armię Krajową. Trzeboś została objęta zasięgiem Placówki Sokołów-Nienadówka „Sosna II”, Obwodu Kolbuszowa „Kefir”, Inspektoratu Rzeszów Armii Krajowej[23]. W tym czasie w Trzebosi i okolicach działały różne organizacje ruchu oporu, a w samej Trzebosi przez pewien czas była centrala powiatowa („Nadleśnictwo”) Batalionów Chłopskich[21]. W ramach działań w imieniu Polskiego Państwa Podziemnego pobito trzeboskiego sołtysa, nie są znane natomiast żadne wyroki śmierci za kolaborację[24]. Niemieccy okupanci, podobnie jak w innych okolicznych wsiach, dokonywali mordów na ludności miejscowej, lokalnie zwanych pacyfikacjami. W 1943 zamordowano dziesięcioro mieszkańców Trzebosi i Kątów Rakszawskich ukrywających się w lesie między obiema miejscowościami w odwecie za działalność oddziałów Gwardii Ludowej[25]. W czasie wojny działalność szkoły była utrudniona m.in. przez zajmowanie budynku szkoły przez wojsko. Oprócz nauczania dopuszczanego przez okupantów prowadzono także tajne nauczanie[26]. Sokołów i okolice zostały zajęte po drobnych potyczkach przez wojsko radzieckie około 25 lipca 1944[24].

Od roku 1944 miejscowość administracyjnie należała do województwa rzeszowskiego, pozostając w nim także w latach 1975–1998. Gromadę Trzeboś zlikwidowano 1 stycznia 1969, włączając do gromady Sokołów Małopolski[27]. W czasie reformy administracyjnej z przełomu lat 1998/1999 wieś nie wróciła do powiatu kolbuszowskiego, lecz została włączona do powiatu rzeszowskiego (województwo podkarpackie).

Zabytkowy kościół w Trzebosi
Kopia Podniesienia Krzyża Rubensa
Kopiec Niepodległości
Trzebośnica
Rekonstrukcja trzeboskiej szkoły ludowej z czasów austro-węgierskich (skansen w Kolbuszowej)

Niedługo po wojnie wybudowano murowany budynek szkoły[22]. W latach 40. powołano publiczną szkołę przysposobienia rolniczego[28]. W 1958 i 1959 wybudowano świetlice w Trzebosi Górnej i Dolnej[29]. W pierwszym dwudziestoleciu PRL wykonano regulację Trzebośnicy i prace melioracyjne[30]. W 2001 roku proboszcz parafii pw. Opatrzności Bożej w Trzebosi znalazł w kościele kopię obrazu barokowego malarza Petera Paula Rubensa pt. Podniesienie krzyża (1610)[31]. Według jednej z hipotez (historyka sztuki Piotra Łopatkiewicza) kopia ta powstała niedługo po oryginale, a do Trzebosi trafiła jako wyposażenie kościoła przeniesionego z Sokołowa Młp., jeszcze wcześniej znajdując się w Leżajsku i Lwowie[32]. Obraz ten odrestaurowano i wystawiono na widok publiczny wewnątrz trzeboskiego kościoła[32]. W latach 90. XX wieku i na początku XXI wieku dokonano znacznej rozbudowy głównej szkoły, nadano nazwy ulicom i dokonano inwestycji liniowych, takich jak budowa wodociągu i gazociągu, powszechna telefonizacja, kanalizacja, czy budowa fragmentów chodników, jak również remontowano ważniejsze obiekty (kościół, szosy, inne szkoły itp.) W 2005 roku przed plebanią odsłonięto pomnik Jana Pawła II, autorstwa Józefa Siwonia, wykonany z tworzywa syntetycznego imitującego metal nazywany Czarnym Papieżem[33].

Oświata i sport[edytuj | edytuj kod]

W miejscowości funkcjonują trzy szkoły podstawowe: Szkoła Podstawowa nr 1, Szkoła Podstawowa nr 2 im. św. Stanisława Kostki (w Trzebosi-Podlas) oraz Szkoła Podstawowa nr 3 im. św. Faustyny Kowalskiej. Znajduje się tu także publiczne gimnazjum, które wraz ze Szkołą Podstawową nr 1 tworzy zespół szkół im. bł. Bronisława Markiewicza[34][35]. Imiona szkołom nadano w 2009 roku[36] (przy czym Szkoła Podstawowa nr 1 wcześniej nosiła imię trzeboskiego członka ruchu oporu poległego w II wojnie światowej, Michała Falandysa[11]).

W Trzebosi od roku 1970 działa klub sportowy Styrobud Trzeboś (początkowo pod nazwą LZS Trzeboś Górna, później LZS Igloopol Trzeboś Górna, a następnie Zorza Trzeboś), którego piłkarze w różnych sezonach występują w klasie A lub B[37]. Piłkarze trzeboskiego klubu od sezonu 2021/2022 występują w rozgrywkach rzeszowskiej Klasy Okręgowej[38].

Kościoły i Związki Wyznaniowe[edytuj | edytuj kod]

Przy ulicy Kościelnej 12 znajduje się kościół Opatrzności Bożej i związana z nim parafia pod tym samym wezwaniem, powołana 2 października 1795 r. Parafia należy do dekanatu sokołowskiego[39]. Przy kościele znajduje się cmentarz.

W Trzebosi żyją również członkowie Świeckiego Ruchu Misyjnego „Epifania”. Ze względu na niewielką liczebność nie tworzą odrębnej komórki, lecz związani są ze zborem w Nienadówce[40].

Kultura i turystyka[edytuj | edytuj kod]

W miejscowości działają dwie świetlice. Życie kulturalne związane jest z parafią (działalność scholi, parafiady) i ochotniczą strażą pożarną. Działa również Zespół Ludowy[41].

Wśród obiektów zabytkowych znajduje się kilka gospodarstw i kościół. Obecny kościół postawiony na miejscu starego pochodzi z 1887 r. Wpisano go do rejestru zabytków[42]. Styl wystroju określany jako rokoko i klasycyzm[11]. Znajduje się w nim barokowy krucyfiks, XIX-wieczne organy (dwukrotnie remontowane) oraz XVII-wieczna kopia obrazu Rubensa. Niedaleko kościoła znajduje się Kopiec Niepodległości usypany w latach 30. XX w[43]. Kwestia, które wydarzenie upamiętnia kopiec jest sporna. W okresie PRL nazywano go kopcem racławickim, usypanym dla upamiętnienia strajków chłopskich[21], podczas gdy od lat 90. XX w. podnoszona jest kwestia pierwotnej nazwy, a upamiętnienie strajku jest podawane jako fałszerstwo[44]. Stanowisko pośrednie mówi, że jest to Kopiec Niepodległości upamiętniający również strajk chłopski, a te dwie inicjatywy łączy działalność Jana Bielaka, trzeboskiego nauczyciela i posła na sejm reprezentującego ruch ludowy[26].

Przez północną część wsi przebiega niebieski nizinny szlak turystyczny Głogów MałopolskiSokołów MałopolskiJulinBrzóza KrólewskaLeżajsk[45].

Pochodzący z roku 1881 budynek szkoły ludowej obecnie znajduje się w Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej. Miał on dwie klasy i dwuizbowe mieszkanie dyrektora[46].

Środowisko przyrodnicze[edytuj | edytuj kod]

Przez wieś przepływa Trzebośnica i wpadający do niej potok Olechowiec, a także kilka rowów melioracyjnych. We wschodniej części znajdują się lasy sosnowe i mieszane (pozostałości Puszczy Sandomierskiej) prywatne lub wchodzące w zakres administracji lasów państwowych leśnictwa Wydrze (Nadleśnictwo Leżajsk). Część miejscowości leży na terenie Brzóźniańskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu, a część na obszarze Natura 2000 Lasy Leżajskie (PLH180047), obejmującym oprócz lasów również bezleśną dolinę Trzebośnicy.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 141042
  2. Raport o stanie gminy w roku 2020. Stan ludności 31.12.2020 str. 10 [dostęp 2022-02-02]
  3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1299 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. a b c GUS. Wyszukiwarka TERYT
  5. a b Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  6. Uchwała Nr XX/213/2004 Rady Miejskiej w Sokołowie Młp. w sprawie uchwalenia Statutu Gminy i Miasta Sokołów Młp.. Urząd Gminy i Miasta w Sokołowie Małopolskim, 2004-12-02. [dostęp 2010-07-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-20)]. (pol.).
  7. Obwieszczenie Dyrektora Wydziału Organizacyjnego Urzędu Wojewódzkiego w Rzeszowie z dnia 15 maja 1987 r. o aktualnym podziale terytorialnym województwa rzeszowskiego oraz o obowiązujących nazwach miejscowości wchodzących w skład jednostek tego podziału [online], Dziennik Urzędowy Województwa Rzeszowskiego.
  8. Rejestr TERYT. Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2012-10-30]. (pol.).
  9. GUS. Rejestr TERYT. Ulice [dostęp 2015-09-01]
  10. a b c d e Andrzej Dańczak: Monografia Sokołowa Małopolskiego. T. 1. Sokołów Młp.: Społeczny Komitet Wydawania Monografii Sokołowa Młp., 1990, s. 153, 244-245.
  11. a b c d Kazimierz Skowroński, Zabytki “Ziemi” Kolbuszowskiej [pdf], „Biuletyn Zarządu Towarzystwa Opieki nad Zabytkami w Kolbuszowej”, 11, 1971, s. 58-77 (pol.).
  12. a b Julian Nieć, Rzeszowskie za Sasów. Szkic historyczny, Rzeszów: Towarzystwo Regionalne Ziemi Rzeszowskiej, 1938, s. 13.
  13. Teodor Żychliński, Złota księga szlachty polskiéj, t. VI, Poznań: Jarosław Leitgeber, 1884, s. 24.
  14. a b c Robert Borkowski, Dzieje rodu Lubomirskich z Głogowa Małopolskiego, Rzeszów: Instytut Historii, Uniwersytet Rzeszowski, 2017, s. 381-382.
  15. Halina Dudzińska, Początki Służby Zdrowia w powiecie kolbuszowskim [pdf], „Rocznik Kolbuszowski”, 2006-2009 (9), Regionalne Towarzystwo Kultury im. J. M. Goslara, 2009, s. 285-309, ISSN 0860-4585 (pol.).
  16. Konrad Orzechowski, Przewodnik statystyczno topograficzny i skorowidz obejmujący wszystkie miejscowości z przysiółkami w Królestwie Galicyi W.X. Krakowskiem i X. Bukowinie, według najświeższych skazówek urzędowych, Kraków 1872, s. 85.
  17. Skorowidz gminny Galicji : opracowany na podstawie wyników spisu ludności z dnia 31 grudnia 1900, Wiedeń: C.K. Centralna Komisja Statystyczna, 1907, s. 288, 289, 375, 866, 881.
  18. Kazimierz Skowroński, Kolbuszowa i Kolbuszowskie w latach II RP [pdf], „Rocznik Kolbuszowski”, 2006-2009 (9), 2009, s. 311-316 (pol.).
  19. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 26 lipca 1934 r. o podziale powiatu kolbuszowskiego w województwie lwowskiem na gminy wiejskie (Dz.U. z 1934 r. nr 69, poz. 647)
  20. Ze Lwowa, „Czas”, LXXXIII (250), 30 października 1931, s. 2.
  21. a b c Kazimierz Skowroński, Z przeszłości kolbuszowskiego powiatu. Dzieje i rejony osadnictwa. Wiatr od puszczy, „Biuletyn Zarządu Towarzystwa Opieki nad Zabytkami w Kolbuszowej”, 1/64, 1964, s. 23 (pol.).
  22. a b Marian Piórek, Zarys historyczny szkolnictwa podstawowego w latach 1918–1970 w powiecie kolbuszowskim [pdf], „Biuletyn Zarządu Towarzystwa Opieki nad Zabytkami w Kolbuszowej”, 11, Kolbuszowa 1971, s. 35-45 (pol.).
  23. Bogusław Stępień, AK i WiN - Nienadówka [online], Nienadówka - Moja mała Ojczyzna (pol.).
  24. a b Andrzej Dańczak: Monografia Sokołowa Małopolskiego. T. 2. Sokołów Młp.: Społeczny Komitet Wydawania Monografii Sokołowa Młp., 1991, s. 89, 110.
  25. Mariusz Krzysztofiński. Dziś a nie jutro trzeba atakować wroga : "Szlak bojowy" grupy GL "Iskra" na Rzeszowszczyźnie. „Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej”. 3-4 (62-63), s. 59-67, marzec-kwiecień 2006. IPN. 
  26. a b Marian Piórek, Dzieje Związku Nauczycielstwa Polskiego w powiecie kolbuszowskim w latach 1905-1944 (cz. I) [pdf], „Rocznik Kolbuszowski”, 2014 (14), Regionalne Towarzystwo Kultury im. J. M. Goslara w Kolbuszowej, 2014, s. 91-138, ISSN 0860-4585 (pol.).
  27. Uchwała nr XVIII/13/68 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 27 września 1968 r. w sprawie zniesienia i łączenia niektórych gromad w województwie rzeszowskim, z uwzględnieniem zmiany wprowadzonej uchwałą Nr XIX/20/68 Wojewódzkiej Rady Narodowej z dnia 30 października 1968 r. [online], Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie.
  28. Ogłoszenie Urzędu Wojewódzkiego Rzeszowskiego z dnia 17 lutego 1949 r. L. P. O. R. 1/17/49 w sprawie wykazu Średnich Szkół Rolniczych i Szkół Przysposobienia Rolniczego na terenie Wojew. Rzeszowskiego w roku 1948/49. [online], Rzeszowski Dziennik Wojewódzki.
  29. Józef Sudoł, Powstanie i rozwój działalności ZNP w powiecie kolbuszowskim [pdf], „Rocznik Kolbuszowski”, 2002 (6), Regionalne Towarzystwo Kultury im. J.M. Goslara w Kolbuszowej, 2003, s. 66-84, ISSN 0860-4585 (pol.).
  30. Osiągnięcia pow. kolbuszowskiego w XX-leciu P.R.L. [pdf], „Biuletyn Zarządu Towarzystwa Opieki nad Zabytkami w Kolbuszowej”, 1/64, 1964, s. 3-12.
  31. Elżbieta Bakun. Z pracowni konserwatora – Podniesienie Krzyża z Trzebosi. „Skarby Podkarpacia”. 0, s. 8–10, 2006. Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju i Promocji Podkarpacia Pro Carpathia. (pol.). 
  32. a b Bartosz Walicki. Prezentacja kopii obrazu Rubensa „Podniesienie Krzyża”. „Kurier Sokołowski”. 3 (164), s. 3, marzec 2006. ISSN 1428-0132. (pol.). 
  33. Leszek Walicki. Papież z Trzebosi. „Kurier Sokołowski”. 3 (164), s. 17, marzec 2006. ISSN 1428-0132. (pol.). 
  34. Oświata. Sokołów Małopolski – serwis informacyjny. [dostęp 2010-07-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-07-03)]. (pol.).
  35. Zespół Szkół w Trzebosi. [dostęp 2014-01-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-01-25)]. (pol.).
  36. Janusz Chorzępa. Cieszymy się, że mamy patrona i sztandar! Sprawozdanie z uroczystości nadania imion szkołom z Trzebosi oraz poświęcenia ich sztandarów. „Kurier Sokołowski”. 4 (201), s. 34–35, październik–grudzień 2009. ISSN 1428-0132. (pol.). 
  37. Strona internetowa klubu Zorza Trzeboś. [dostęp 2018-04-11]. (pol.).
  38. Redakcja, Klasa O, A, B Rzeszów: Trzeboś, Wola Dalsza, Handzlówka i Wólka Podleśna awansowały wyżej [online], Nowiny, 13 czerwca 2021 [dostęp 2021-12-26] (pol.).
  39. Trzeboś. [w:] Portal Diecezji Rzeszowskiej [on-line]. [dostęp 2010-07-08]. (pol.).
  40. In memoriam. „Teraźniejsza Prawda”. 481 (2), s. 29, wiosna 2002. Bernard Hedman, Chester Springs. (pol.). 
  41. Plan odnowy miejscowości Trzeboś. Urząd Gminy i Miasta w Sokołowie Małopolskim, 2008-10-28. [dostęp 2010-07-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-07)]. (pol.).
  42. Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków - stan na 31 grudnia 2011 r. – województwo podkarpackie. s. 122. [dostęp 2012-04-23].
  43. Sokołów Małopolski. Serwis internetowy powiatu rzeszowskiego. [dostęp 2018-04-11]. (pol.).
  44. Historia Kopca Niepodległości [online] (pol.).
  45. Małgorzata Haspel: Szlaki w okolicach Rzeszowa. PTTK Rzeszów. [dostęp 2010-09-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-07-29)]. (pol.).
  46. Założenie szkolne. Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej. [dostęp 2018-04-11]. (pol.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]