Ulica Obrońców Westerplatte w Katowicach

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
ulica Obrońców Westerplatte
Szopienice-Burowiec, Zawodzie
Ilustracja
Ulica Obrońców Westerplatte na mapie Wojskowego Instytutu Geograficznego z 1933 roku, zaznaczona czerwona linią
Państwo  Polska
Województwo  śląskie
Miejscowość Katowice Flaga.svg Katowice
Długość 2714 m[1]
Przebieg
Ikona ulica rondo.svg 0m pl. Powstańców Śląskich
Ikona ulica z prawej.svg 95m ul. Ludwika Zamenhofa
Ikona ulica z prawej.svg 155m ul. Brynicy
Ikona ulica z lewej.svg 385m ul. Melchiora Wańkowicza
Ikona ulica z lewej.svg 510m ul. dra Stanisława Olchawy
Ikona ulica plac.svg 580m skwer Walentego Roździeńskiego
Ikona ulica z lewej.svg 670m ul. ks. bpa. Herberta Bednorza
Ikona ulica most.svg 705m rzeka Rawa
Ikona ulica z prawej.svg 735m ul. Bednarska
Ikona ulica z prawej.svg 762m ul. Morawa
Ikona ulica z prawej.svg 855m ul. Objazdowa
Ikona ulica z prawej.svg 1095m ul. Janusza Korczaka
Ikona ulica z prawej.svg 1280m ul. gen. Józefa Hallera
Ikona ulica plac.svg 1400m skwer Hilarego Krzysztofiaka
Ikona ulica z prawej.svg 1520m Baterpol Sp. z o.o.
Ikona ulica z lewej.svg 1665m HMN Szopienice
Ikona wiad kolejowy.svg 1845m linia Siemianowice Śląskie−Szopienice
Ikona ulica z prawej.svg 2065m Oczyszczalnia
Ikona ulica most.svg 2240m rzeka Rawa
Ikona ulica z lewej.svg 2375m ul. Roździeńska
Ikona ulica skrzyżowanie.svg 2714m ul. 1 Maja (ul. Bagienna 79)
Położenie na mapie Katowic
Mapa lokalizacyjna Katowic
ulica Obrońców Westerplatte
ulica Obrońców Westerplatte
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
ulica Obrońców Westerplatte
ulica Obrońców Westerplatte
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa lokalizacyjna województwa śląskiego
ulica Obrońców Westerplatte
ulica Obrońców Westerplatte
Ziemia50°15′59,7″N 19°05′12,2″E/50,266581 19,086717
Commons Multimedia w Wikimedia Commons

Ulica Obrońców Westerplatte w Katowicach − jedna z ważniejszych ulic wschodniej części Katowic, łącząca jednostkę pomocniczą Szopienice-Burowiec z Zawodziem. Jest to gówna droga w Roździeniu[2], przy której zlokalizowane są liczne przedsiębiorstwa[3], a także zabytkowe i historyczne kamienice oraz inne budynki[4].

Przebieg[edytuj | edytuj kod]

Ulica rozpoczyna swój bieg od skrzyżowania z ulicami: ks. bpa. Herberta Bednorza, Wiosny Ludów (dawniej 3 Maja) i Lwowską przy placu Powstańców Śląskich w Szopienicach. Dalej biegnie obok zabudowań starego browaru, krzyżuje się z ul. H. Bednorza i ul. Morawa. Następnie ulica prowadzi przez Burowiec (skrzyżowanie z ul. Janusza Korczaka, ul. gen. Józefa Hallera, skwer im. Hilarego Krzysztofiaka), gdzie znajdują się budynki HMN Szopienice i spółki Baterpol. Za oczyszczalnią i skrzyżowaniem z ul. Roździeńską kończy swój bieg przy ul. 1 Maja i węźle z ul. Bagienną (DK79) w jednostce pomocniczej Zawodzie[3].

Opis[edytuj | edytuj kod]

Ulica w latach 70. XX wieku

Do 1830 roku przy tej ulicy była czynna kuźnica roździeńska (zakole Rawy i drogi z Mysłowic do Dąbrówki Małej)[5]. Następnie w jej pobliżu mieścił się szpital hutniczy (w drugiej połowie XIX wieku)[6]. W pierwszej połowie XIX wieku w Roździeniu powstała huta żelaza Dietrich (w miejscu dawnej Kuźnicy Roździeńskiej, w rejonie obecnego skrzyżowania ul. Obrońców Westerplatte, ul. Bednarskiej i ul. Morawa)[7].

Ulica jest drogą główną klasy G[8]. Przy ulicy znajduje się pamiątkowa tablica, poświęcona Walentemu Roździeńskiemu[9]. W 1897 roku obok kolonii Bagno, pomiędzy dzisiejszą ul. Krakowską, ul. Roździeńską i ul. Obrońców Westerplatte, wybudowano hutę Bernhardi[10]. W okresie Rzeszy Niemieckiej (do 1922 roku) ulica nosiła nazwy: Chaussee Straße (część wschodnia − dawne śródmieście Roździenia) i Hüttenstraße (część zachodnia − w stronę Burowca)[11], a w latach niemieckiej okupacji Polski (1939−1945) Adolf-Hitler-Straße.

W latach 1995–2017 przy ul. Obrońców Westerplatte 30 znajdowała się siedziba redakcji miesięcznika „Roździeń”. Uchwałą z 24 października 2019 roku Rada Miasta Katowice placowi położonemu w rejonie ul. Obrońców Westerplatte 13, 15 nadała nazwę Skwer Ernesta Prittwitza[12].

Obiekty zabytkowe[edytuj | edytuj kod]

Przy ulicy zlokalizowane są następujące historyczne obiekty[4]:

  • narożna kamienica mieszkalna (ul. Obr. Westerplatte 1, róg z ul. ks. bpa H. Bednorza)[4];
  • dwie kamienice mieszkalne (ul. Obr. Westerplatte 2, 3), wybudowane w 1906 roku w stylu modernizmu[4];
  • kamienica mieszkalna (ul. Obr. Westerplatte 4), wzniesiona dwudziestoleciu międzywojennym w stylu późnego modernizmu/neoklasycyzmu[4];
  • kamienica mieszkalna (ul. Obr. Westerplatte 5), wybudowana w 1894 roku w stylu historyzmu[4];
  • kamienice mieszkalne (ul. Obr. Westerplatte 7, 8, 32, 52 i 54), wzniesione pod koniec XIX wieku w stylu historyzmu ceglanego[4];
  • historyczny budynek (ul. Obr. Westerplatte 9)[13];
  • kamienice mieszkalne (rejon centralnej części Szopienic i Burowca)[4];
  • budynek poczty (ul. Obr. Westerplatte 17[14]), wzniesiony w 1930 roku[15] w stylu funkcjonalizmu;
  • domy mieszkalne w pierzejach (ul. Obr. Westerplatte 24, 26, 30 i 50)[4];

  • Początek ulicy na wysokości pl. Powstańców Śląskich

  • Budynek poczty
    (ul. Obr. Westerplatte 17)

  • Domy mieszkalne
    (ul. Obr. Westerplatte 24 i 26)

  • kamienica mieszkalna (ul. Obr. Westerplatte 37), wybudowana w 1937 roku w stylu funkcjonalistycznym[4];
  • kamienice mieszkalne (ul. Obr. Westerplatte 38, 40), wzniesione na początku XX wieku, posiadają cechy stylu modernistycznego i historyzmu. Budynek o adresie Obr. Westerplatte 40 wzniesiony został między rokiem 1900 a 1915. Był to dom mieszkalno-usługowy, mieszczący również sklep rzeźniczy. Zachowała się ceramiczna boazeria, zdobiąca ściany do pełnej wysokości oraz przód lady. Przedstawia wzory roślinne (wijące się kwiaty, m.in. bratki, bukiety) oraz zwierzęta – głowy (byka, świni, barana; w tym głowę byka z symbolem cechu rzeźnickiego) i, na licu lady, scenki rodzajowe z trzodą[16].
  • hala sportowa Hutniczego Klubu Sportowego Szopienice, pochodząca z początków XX wieku (ul. Obr. Westerplatte 44); jej pierwszym właścicielem był Freund[15]; w 2012 roku obiekt rozebrano[17], a w jego miejscu powstały trzy obiekty mieszkalne[18];

  • Kamienice mieszkalne
    (ul. Obr. Westerplatte 30, 32, 34)

  • Kamienice mieszkalne
    (ul. Obr. Westerplatte 36, 38 i 40)

  • Budynki mieszkalne powstałe na terenie dawnej hali
    (ul. Obr. Westerplatte 42, 44 i 46)

  • kamienice mieszkalne (ul. Obr. Westerplatte 56, 59), wybudowane w latach trzydziestych XX wieku w stylu funkcjonalizmu[4];
  • kamienica mieszkalna (ul. Obr. Westerplatte 62), pochodząca z początku XX wieku posiada cechy stylu modernistycznego i historyzmu ceglanego prostego[4];
  • budynek firmy GAL-LUX (ul. Obr. Westerplatte 67), wzniesiony na początku XX wieku w stylu historyzmu/modernizmu, obiekt utracił cechy zabytkowe wskutek przeróbek[13];
  • kamienica mieszkalna (ul. Obr. Westerplatte 73), wybudowana na początku XX wieku, posiada cechy stylu modernistycznego[4];
  • kamienica mieszkalna (ul. Obr. Westerplatte 100), wzniesiona na początku XX wieku w stylu historyzmu[4].

  • Kamienice mieszkalne
    (ul. Obr. Westerplatte 50, 52 i 54)

  • Dom mieszkalny
    (ul. Obr. Westerplatte 58)

  • Kamienica mieszkalna
    (ul. Obr. Westerplatte 73)

Instytucje[edytuj | edytuj kod]

Tramwaj Alstom Konstal 116Nd na przejeździe tramwajowym na wysokości skrzyżowania z ul. ks. bp. Herberta Bednorza

Przy ul. Obrońców Westerplatte znajdują się: MDK Szopienice-Giszowiec, Miejska Biblioteka Publiczna w Katowicach (filia nr 19), Urząd Pocztowy Katowice 14, Katowickie Wodociągi, Baterpol sp. z o.o., księgarnia, firma Alfa-Elektro Sp. z o.o., Zakład Szkolenia Psów oraz siedziba fundacji PRO-EKO Szopienice[19]. Między ul. Obrońców Westerplatte a ul. Herberta Bednorza usytuowany jest kościół ewangelicki pw. Zbawiciela[20].

Komunikacja[edytuj | edytuj kod]

Ulicą Obrońców Westerplatte kursują autobusy oraz tramwaje operujące na zlecenie Zarządu Transportu Metropolitalnego. Wzdłuż ulicy zlokalizowanych jest pięć przystanków: Szopienice Kościół (stanowisko tramwajowe w kierunku Mysłowic/Sosnowca), Szopienice Poczta, Burowiec, Szopienice Wodociągi i Szopienice Roździeńska[21]. Tramwaje wzdłuż ulicy zaczęły kursować w 1900 roku[22].

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Urząd Miasta Katowice: Plan zimowego utrzymania dróg na sezon 2009/2010 (pol.). www.bip.um.katowice.pl. [dostęp 2011-09-07].
  2. ↑ Michał Bulsa, Ulice i place Katowic, wyd. trzecie, Katowice: Wydawnictwo Prasa i Książka, 2018, s. 164, ISBN 978-83-63780-28-9 (pol.).
  3. ↑ a b OpenStreetMap: Mapa Podstawowa (pol.). www.openstreetmap.org. [dostęp 2020-10-24].
  4. ↑ a b c d e f g h i j k l m n Urząd Miasta Katowice: Wartości dziedzictwa kulturowego (załącznik 1.9) (pol.). www.bip.um.katowice.pl. [dostęp 2011-09-07].
  5. ↑ Gimnazjum nr 13 w Katowicach - Nasza dzielnica (pol.). www.easy0693.easyisp.pl. [dostęp 2020-10-24].
  6. ↑ Michał Bulsa, Michał Malina. Pierwszy szpital hutniczy w Roździeniu. „Roździeń”. 11/220, s. 12, listopad 2013. 
  7. ↑ Michał Bulsa, Ulice i place Katowic, wyd. trzecie, Katowice: Wydawnictwo Prasa i Książka, 2018, s. 166, ISBN 978-83-63780-28-9 (pol.).
  8. ↑ Urząd Miasta Katowice: Uchwała nr VII/93/07 Rady Miasta Katowice z dnia 26.02.2007 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obszaru południowo-zachodniej części dzielnicy Szopienice w Katowicach (pol.). www.bip.katowice.eu. [dostęp 2011-09-07].
  9. ↑ Śląski Urząd Wojewódzki w Katowicach: Ewidencja miejsc pamięci województwa śląskiego: miasto Katowice (pol.). www.katowice.uw.gov.pl. [dostęp 2011-09-07].
  10. ↑ Lech Szaraniec: Osady i osiedla Katowic. Katowice: Wydawnictwo Naukowe "Śląsk", 2010, s. 324. ISBN 978-83-7164-636-2.
  11. ↑ Archiwum Map Wojskowego Instytutu Geograficznego: Floetzkarte des Oberschlesischen S. No 27 Sect. Rosdzin (niem.). www.mapywig.org. [dostęp 2011-09-07].
  12. ↑ Uchwała w sprawie nadania placowi położonemu na terenie miasta Katowice nazwy "Skwer Ernesta Pritwittza" (pol.) bip.katowice.eu [dostęp 2019-11-03]
  13. ↑ a b Urząd Miasta Katowice: Protokół nr 47/10 z posiedzenia Komisji Górniczej Rady Miasta Katowice. (pol.) www.bip.um.katowice.pl [dostęp 2011-09-07]
  14. ↑ Poczta Polska: Wyszukiwarka placówek Poczty Polskiej (pol.). placowki.poczta-polska.pl. [dostęp 2020-10-24].
  15. ↑ a b Leszek Jabłoński: Na trasie Balkan Ekspresu - Giszowiec, Nikiszowiec, Szopienice. Przewodnik po dzielnicach Katowic. Katowice: CRUX, 2003, s. 46. ISBN 83-918152-3-4.
  16. ↑ Ewa Pokorska: Piękno użyteczne. Katowice: Śląskie Centrum Dziedzictwa Kulturowego w Katowicach, 2011, s. 69–73. ISBN 978-83-85871-60-6.
  17. ↑ Justyna Przybytek: Trwa rozbiórka hali sportowej w Szopienicach (pol.). katowice.naszemiasto.pl, 2012-03-19. [dostęp 2020-10-24].
  18. ↑ Michał Bulsa, Barbara Szmatloch, Katowice, których nie ma, Łódź: Księży Młyn Dom Wydawniczy, 2019, s. 86, ISBN 978-83-7729-502-1.
  19. ↑ Szopienice (pol.). www.szopienice.pl. [dostęp 2011-09-07].
  20. ↑ Parafia Ewangelicko-Augsburska Zbawiciela w Katowicach-Szopienicach (pol.). szopienice.luteranie.pl. [dostęp 2020-10-24].
  21. ↑ Zarząd Transportu Metropolitalnego: Rozkład jazdy ZTM (pol.). rj.metropoliaztm.pl. [dostęp 2020-10-23].
  22. ↑ Dariusz Falecki: Następny przystanek: historia tramwajów (pol.). szopienice.org, 2015-02-24. [dostęp 2020-10-24].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Szaraniec Lech: Osady i Osiedla Katowic, Oficyna "Artur", Katowice 1996, ​ISBN 83-905115-0-9​.
  • Leszek Jabłoński, Maria Kaźmierczak: Na trasie Balkan Ekspresu; Giszowiec, Nikiszowiec, Szopienice - Przewodnik po dzielnicach Katowic. CRUX, Katowice, ​ISBN 83-918152-1-8​.
  • Katowice - Plan miasta, wyd. Demart SA, Warszawa 2009/2010.
p • d • e
Wybrane ulice i place Szopienic-Burowca w Katowicach
Ulice Katowice-Szopienice-Burowiec.png
Place i skwery
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ulica_Obrońców_Westerplatte_w_Katowicach&oldid=61181082”