Ulica Obrońców Westerplatte w Katowicach
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Szopienice-Burowiec, Zawodzie | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
![]() widok na ul. Obr. Westerplatte w Burowcu, od strony skweru Hilarego Krzysztofiaka | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Państwo | ![]() | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Miejscowość | Katowice | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Długość | 2714 m[1] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Przebieg | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
![]() |
Ulica Obrońców Westerplatte w Katowicach − jedna z ważniejszych ulic, łącząca dzielnice Szopienice, Burowiec i Roździeń z Zawodziem oraz jedna z głównych ulic w Szopienicach.
Spis treści
Przebieg[edytuj | edytuj kod]
Ulica rozpoczyna swój bieg od skrzyżowania z ulicami: ks. bpa. Herberta Bednorza, Wiosny Ludów (dawniej 3 Maja) i Lwowską przy placu Powstańców Śląskich w Szopienicach. Dalej biegnie obok zabudowań starego browaru, krzyżuje się z ul. H. Bednorza i ul. Morawa. Następnie ulica prowadzi przez Burowiec (skrzyżowanie z ul. Janusza Korczaka, ul. gen. Józefa Hallera, skwer im. Hilarego Krzysztofiaka), gdzie znajdują się budynki HMN Szopienice i spółki Baterpol. Za oczyszczalnią i skrzyżowaniem z ul. Roździeńską kończy swój bieg przy ul. 1 Maja i węźle z ul. Bagienną (DK 79) w dzielnicy Zawodzie.
Opis[edytuj | edytuj kod]
Do 1830 przy tej ulicy była czynna kuźnica roździeńska (zakole Rawy i drogi z Mysłowic do Dąbrówki Małej)[2]. Następnie w jej pobliżu mieścił się szpital hutniczy (w drugiej połowie XIX wieku)[3]. W pierwszej połowie XIX wieku w Roździeniu powstała huta żelaza „Dietrich” (w miejscu dawnej Kuźnicy Roździeńskiej, w rejonie obecnego skrzyżowania ul. Obrońców Westerplatte, ul. Bednarskiej i ul. Morawa).
Ulica jest drogą główną klasy G[4]. Przy ulicy znajduje się pamiątkowa tablica, poświęcona Walentemu Roździeńskiemu[5]. W 1897 obok kolonii Bagno, pomiędzy dzisiejszą ul. Krakowską, ul. Roździeńską i ul. Obrońców Westerplatte, wybudowano hutę "Bernhardi"[6]. W okresie Rzeszy Niemieckiej (do 1922) ulica nosiła nazwy: Chaussee Straße (część wschodnia − dawne śródmieście Roździenia) i Hüttenstraße (część zachodnia − w stronę Burowca)[7], a w latach niemieckiej okupacji Polski (1939−1945) Adolf-Hitler-Straße.
W latach 1995–2017 przy ul. Obrońców Westerplatte 30 znajdowała się siedziba redakcji miesięcznika „Roździeń”.
Uchwałą z 24 października 2019 Rada Miasta Katowice placowi położonemu w rejonie ul. Obrońców Westerplatte 13, 15 nadała nazwę „Skwer Ernesta Prittwitza”[8].
Obiekty zabytkowe[edytuj | edytuj kod]
Przy ulicy zlokalizowane są następujące historyczne obiekty[9]:
- narożna kamienica mieszkalna (ul. Obr. Westerplatte 1, róg z ul. ks. bpa H. Bednorza);
- dwie kamienice mieszkalne (ul. Obr. Westerplatte 2, 3), wybudowane w 1906 w stylu modernizmu;
- kamienica mieszkalna (ul. Obr. Westerplatte 4), wzniesiona dwudziestoleciu międzywojennym w stylu późnego modernizmu/neoklasycyzmu;
- kamienica mieszkalna (ul. Obr. Westerplatte 5), wybudowana w 1894 w stylu historyzmu;
- kamienice mieszkalne (ul. Obr. Westerplatte 7, 8, 32, 52, 54), wzniesione pod koniec XIX wieku w stylu historyzmu ceglanego;
- historyczny budynek (ul. Obr. Westerplatte 9)[10];
- kamienice mieszkalne (rejon centralnej części Szopienic i Burowca);
- budynek poczty (ul. Obr. Westerplatte 17[11]), wzniesiony w 1930[12] w stylu funkcjonalizmu;
- domy mieszkalne w pierzejach (ul. Obr. Westerplatte 24, 26, 30, 50);
- kamienica mieszkalna (ul. Obr. Westerplatte 37), wybudowana w 1937 w stylu funkcjonalistycznym;
- kamienice mieszkalne (ul. Obr. Westerplatte 38, 40), wzniesione na początku XX wieku, posiadają cechy stylu modernistycznego i historyzmu. Budynek o adresie Obr. Westerplatte 40 wznesiony został między rokiem 1900 a 1915. Był to dom mieszkalno-usługowy, mieszczący również sklep rzeźniczy. Zachowała się ceramiczna boazeria, zdobiąca ściany do pełnej wysokości oraz przód lady. Przedstawia wzory roślinne (wijące się kwiaty, m.in. bratki, bukiety) oraz zwierzęta – głowy (byka, świni, barana; w tym głowę byka z symbolem cechu rzeźnickiego) i, na licu lady, scenki rodzajowe z trzodą[13].
- hala sportowa Hutniczego Klubu Sportowego (HKS), pochodząca z początków XX wieku (ul. Obr. Westerplatte 44); jej pierwszym właścicielem był Freund[12]; w 2011 obiekt rozebrano[14][15];
- kamienice mieszkalne (ul. Obr. Westerplatte 56, 59), wybudowane w latach trzydziestych XX wieku w stylu funkcjonalizmu;
- kamienica mieszkalna (ul. Obr. Westerplatte 62), pochodząca z początku XX wieku posiada cechy stylu modernistycznego i historyzmu ceglanego prostego;
- budynek firmy GAL-LUX (ul. Obr. Westerplatte 67), wzniesiony na początku XX wieku w stylu historyzmu/modernizmu, obiekt utracił cechy zabytkowe wskutek przeróbek[10];
- kamienica mieszkalna (ul. Obr. Westerplatte 73), wybudowana na początku XX wieku, posiada cechy stylu modernistycznego;
- kamienica mieszkalna (ul. Obr. Westerplatte 100), wzniesiona na początku XX wieku w stylu historyzmu.
Instytucje[edytuj | edytuj kod]
Przy ul. Obrońców Westerplatte znajdują się: MDK Szopienice-Burowiec, Miejska Biblioteka Publiczna w Katowicach (filia nr 19), Urząd Pocztowy Katowice 14, Rejonowe Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji, Baterpol sp. z o.o., księgarnia, firma Alfa-Elektro Sp. z o.o., Zakład Szkolenia Psów oraz siedziba fundacji PRO-EKO Szopienice[16]. Między ul. Obrońców Westerplatte a ul. Herberta Bednorza usytuowany jest kościół ewangelicki pw. Zbawiciela.
Komunikacja[edytuj | edytuj kod]
Ulicą Obrońców Westerplatte kursują autobusy KZK GOP linii: 44, 70, 72, 74, 108, 109, 906N oraz tramwaje linii: 14, 15, 20[17].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Urząd Miasta Katowice: Plan zimowego utrzymania dróg na sezon 2009/2010 (pol.). www.bip.um.katowice.pl. [dostęp 2011-09-07].
- ↑ Gimnazjum nr 13 w Katowicach - Nasza dzielnica (pol.). www.easy0693.easyisp.pl. [dostęp 2011-09-07].
- ↑ Michał Bulsa, Michał Malina. Pierwszy szpital hutniczy w Roździeniu. „Roździeń”. 11/220, s. 12, listopad 2013.
- ↑ Urząd Miasta Katowice: Uchwała nr VII/93/07 Rady Miasta Katowice z dnia 26.02.2007 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obszaru południowo-zachodniej części dzielnicy Szopienice w Katowicach (pol.). www.bip.katowice.eu. [dostęp 2011-09-07].
- ↑ Śląski Urząd Wojewódzki w Katowicach: Ewidencja miejsc pamięci województwa śląskiego: miasto Katowice (pol.). www.katowice.uw.gov.pl. [dostęp 2011-09-07].
- ↑ Lech Szaraniec: Osady i osiedla Katowic. Katowice: Wydawnictwo Naukowe "Śląsk", 2010, s. 324. ISBN 978-83-7164-636-2.
- ↑ Archiwum Map Wojskowego Instytutu Geograficznego: Floetzkarte des Oberschlesischen S. No 27 Sect. Rosdzin (niem.). www.mapywig.org. [dostęp 2011-09-07].
- ↑ Uchwała w sprawie nadania placowi położonemu na terenie miasta Katowice nazwy "Skwer Ernesta Pritwittza" (pol.) bip.katowice.eu [dostęp 2019-11-03]
- ↑ Urząd Miasta Katowice: Wartości dziedzictwa kulturowego (załącznik 1.9) (pol.). www.bip.um.katowice.pl. [dostęp 2011-09-07].
- ↑ a b Urząd Miasta Katowice: Protokół nr 47/10 z posiedzenia Komisji Górniczej Rady Miasta Katowice. (pol.) www.bip.um.katowice.pl [dostęp 2011-09-07]
- ↑ "Poczta Polska" S.A. Urząd Pocztowy Katowice 14 (pol.) www.katalog.pf.pl [dostęp 2011-09-07]
- ↑ a b Leszek Jabłoński: Na trasie Balkan Ekspresu - Giszowiec, Nikiszowiec, Szopienice. Przewodnik po dzielnicach Katowic. Katowice: CRUX, 2003, s. 46. ISBN 83-918152-3-4.
- ↑ Ewa Pokorska: Piękno użyteczne. Katowice: Śląskie Centrum Dziedzictwa Kulturowego w Katowicach, 2011, s. 69–73. ISBN 978-83-85871-60-6.
- ↑ Rozbiórka dawnej hali HKS (pol.) www.szopienice.org [dostęp 2011-09-07]
- ↑ Stara hala sportowa z Szopienic będzie wyburzona (pol.) www.katowice.naszemiasto.pl [dostęp 2011-09-07]
- ↑ Szopienice (pol.). www.szopienice.pl. [dostęp 2011-09-07].
- ↑ KZK GOP: Kursy dla przystanku Katowice Burowiec (pol.). www.rozklady.kzkgop.pl. [dostęp 2018-02-23].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Szaraniec Lech: Osady i Osiedla Katowic, Oficyna "Artur", Katowice 1996, ISBN 83-905115-0-9.
- Leszek Jabłoński, Maria Kaźmierczak: Na trasie Balkan Ekspresu; Giszowiec, Nikiszowiec, Szopienice - Przewodnik po dzielnicach Katowic. CRUX, Katowice, ISBN 83-918152-1-8.
- Katowice - Plan miasta, wyd. Demart SA, Warszawa 2009/2010.