Ulica Herberta Bednorza w Katowicach

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Skocz do: nawigacja, szukaj
herb Katowic Katowice
ulica księdza biskupa Herberta Bednorza
Szopienice-Burowiec
Długość: 755 m[1]
ulica ks. bpa Herberta Bednorza
ulica ks. bpa Herberta Bednorza
Przebieg
Ikona ulica początek T.svg 0m Znak A-21.svg ul. Obrońców Westerplatte
Ikona ulica z prawej.svg 145m ul. Roździeńska
Ikona ulica plac.svg 280m skwer Walentego Roździeńskiego
Ikona ulica z lewej.svg 345m ul. dra Stanisława Olchawy
Ikona ulica skrzyżowanie.svg 465m ul. Wałowa, ul. Melchiora Wańkowicza
Ikona ulica koniec T.svg 755m plac Powstańców Śląskich
Położenie na mapie Katowic
Mapa lokalizacyjna Katowic
ulica księdza biskupa Herberta Bednorza
ulica księdza biskupa Herberta Bednorza
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa lokalizacyjna województwa śląskiego
ulica księdza biskupa Herberta Bednorza
ulica księdza biskupa Herberta Bednorza
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
ulica księdza biskupa Herberta Bednorza
ulica księdza biskupa Herberta Bednorza
Ziemia50°15′47,6″N 19°05′30,2″E/50,263225 19,091729
Commons Multimedia w Wikimedia Commons
Budynki na starych pocztówkach
Zespół browaru i słodowni braci Mokrskich na starej pocztówce
Kościół Ewangelicko-Augsburski pw. Zbawiciela na pocztówce z około 1905
Zabudowania przy ul. H. Bednorza
Budynek pod numerem 14
Detal architektoniczny na fasadzie budynku pod numerem 14
Kościół Zbawiciela w Katowicach-Szopienicach (ul. ks. bpa H. Bednorza 20)
Zespół browaru i słodowni braci Mokrskich
Jeden z budynków dawnego browaru
Budynek pod numerem 16
Budynek pod numerem 16
Detal architektoniczny na fasadzie budynku pod numerem 16
Willa Jacobsena
Tablica pamiątkowa, odsłonięta w 2017 przed wejściem do kościoła ewangelicko-augsburskiego

Ulica księdza biskupa Herberta Bednorza w Katowicach − jedna z historycznych ulic w katowickiej dzielnicy Szopienice. Jest to jeden z najważniejszych szlaków komunikacyjnych w Szopienicach.

Przebieg[edytuj | edytuj kod]

Ulica rozpoczyna swój bieg od skrzyżowania z ulicą Obrońców Westerplatte. Następnie krzyżuje się z ulicą dra Stanisława Olchawy obok skweru Walentego Roździeńskiego, ulicą Melchiora Wańkowicza i ulicą Wałową. Kończy swój bieg przy skrzyżowaniu z ulicą Obrońców Westerplatte, ulicą Lwowską i ulicą Wiosny Ludów (plac Powstańców Śląskich).

Opis[edytuj | edytuj kod]

W 1826 przy ulicy wzniesiono drewnianą szkołę dla dzieci z Roździenia i Szopienic. W 1857 oddano do użytku budynek murowany w miejscu szkoły drewnianej. Od początku istnienia szkoły językiem wykładowym był język polski (język niemiecki tylko jako pomocniczy)[2]. W dwudziestoleciu międzywojennym przy ulicy działała wytwórnia sygnałów kolejowych "Ropag"[3]. Po upadku PRL ulica otrzymała imię biskupa Herberta Bednorza.

Ciąg ulic gen. Józefa Hallera − Obrońców Westerplatte − ks. bpa Herberta Bednorza − Lwowska pełni funkcję ulicy głównej[4]. Skwer Walentego Roździeńskiego przy ul. ks. bpa H. Bednorza w założeniu władz miasta jako teren zielony pełni funkcję integrującą[4]. Ulica ks. bpa H. Bednorza to droga publiczna klasy ulicy zbiorczej. W 2009 pod ulicą zlokalizowany był wodociąg Ø300 i Ø160 oraz gazociąg niskiego ciśnienia o średnicy Dn 100[5].

W okresie Rzeszy Niemieckiej ulicę nazywano Schulstraße[6]. W okresie niemieckiej okupacji Polski (1939-1945) ulica nosiła nazwę Hermann Göring Straße na cześć działacza nazistowskiego Hermanna Göringa, w czasach PRL ulica Fryderyka Engelsa[7]. W czasach Polski Ludowej przy ulicy mieścił się pomnik bojowników o socjalizm (dziś nie istnieje)[7].

Obiekty zabytkowe[edytuj | edytuj kod]

Przy ulicy ks. bpa H. Bednorza znajdują się następujące historyczne obiekty:

  • Dom handlowy − dawna szkoła katolicka (ul. ks. bpa H. Bednorza 1), obiekt wzniesiono w 1875 w stylu historyzmu, przebudowano w latach trzydziestych i czterdziestych XX wieku[8].
  • Zespół zabudowy dawnego browaru i słodowni braci Mokrskich[9] (ul. ks. bpa H. Bednorza 2a−6); wpisany do rejestru zabytków 13 listopada 1992 (nr rej.: A/1506/92[10]), granice ochrony konserwatorskiej obejmują cały zespół zabudowań wraz z otoczeniem, jego układ przestrzenny, zieleń oraz ciągi komunikacyjne. Zespół obejmuje[11]:
    • dawną warzelnię (obecnie palarnia kawy) z 1880,
    • budynek dawnych piwnic i chłodni (obecnie magazyny), wzniesionych po 1880,
    • budynek dawnej słodowni (obecnie hurtownia ryb i magazyn) z około 1890,
    • budynek starej kotłowni i maszynowni (obecnie nie użytkowany) z lat osiemdziesiątych XIX wieku,
    • budynek maszynowni i kotłowni (obecnie nie użytkowany), wzniesiony pod koniec XIX wieku, przebudowany po 1945,
    • budynek dawnej piwiarni (obecnie administracyjny), wzniesiony w latach dziewięćdziesiątych XIX wieku,
    • budynek dawnej stajni (obecnie magazyn), wzniesiony pod koniec XIX wieku,
    • budynek mieszkalny i remiza strażacka (obecnie budynek mieszkalny), wzniesiony pod koniec XIX wieku,
    • budynek dawnej stajni i bednarni (obecnie magazyn i warsztat) z początku XX wieku,
    • budynek dawnego szaletu i altanka (obecnie łaźnia i biuro) z lat trzydziestych XX wieku,
    • budynek portierni z latach trzydziestych XX wieku.
  • Willa mieszkalna (ul. ks. bpa H. Bednorza 5), wybudowana w 1899 w stylu historyzmu, według projektu architekta H. Ritschela[8].
  • Kamienica mieszkalna z oficyną (ul. ks. bpa H. Bednorza 7/7a), wzniesiona pod koniec XIX wieku w stylu historyzmu z elementami neogotyku[8].
  • Kamienice z oficynami (ul. ks. bpa H. Bednorza 9, 11/11a), wybudowane pod koniec XIX wieku w stylu historyzmu[8].
  • Ceglany budynek szkoły (ul. ks. bpa H. Bednorza 13), pochodzący z początku XX wieku[8].
  • Kamienica mieszkalna − dawna apteka Graefego (ul. ks. bpa H. Bednorza 14), została wzniesiona w 1892 w stylu historyzmu, obiekt projektował architekt H. Ritschel[8].
  • Gmach dawnej szkoły ewangelickiej (ul. ks. bpa H. Bednorza 15), wybudowany na początku XX wieku, posiada cechy stylów: historyzmu ceglanego, neogotyku, modernizmu[8].
  • Kamienica mieszkalna − dawna willa dra Stauba (ul. ks. bpa H. Bednorza 16), wzniesiona w 1892 w stylu historyzmu, zaprojektował ją architekt H. Ritschel[8].
  • Kościół Ewangelicko-Augsburski Zbawiciela (ul. ks. bpa H. Bednorza 20); wpisany do rejestru zabytków 30 grudnia 2002 (nr rej.: A/76/02[10]), wpis do rejestru zabytków obejmuje budynek kościoła wraz z najbliższym otoczeniem w ramach działki (z wyjątkiem ogrodzenia)[11]; kościół zaprojektował architekt H. Ritschel, wzniesiono go w latach 1899−1901, w stylu neogotyckim, z cegły klinkierowej. W otoczeniu znajdują się: neogotycka plebania, wybudowana w latach 1907−1908, dawna apteka Graefe'go, dawna willa dra Stauba. W kościele zachowało się epitafium poświęcone mieszkańcom Roździenia[12].
  • Plebania ewangelicka i dom parafialny (ul. ks. bpa H. Bednorza 20), wzniesiony w 1907-1908 w stylu historyzmu[8].
  • Kamienica mieszkalna − dawna kamienica F. Mixy (ul. ks. bpa H. Bednorza 22), wybudowana w 1908 dla Franza Mixy[13], posiada cechy stylu modernizmu i klasycyzmu[8].
  • Zabytkowa kamienica mieszkalna (ul. ks. bpa H. Bednorza 43)[8]; wzniesiona w stylu historyzmu ceglanego; w budynku zachowały się formy historycznej stolarki okiennej i drzwiowej, historyczny rodzaj pokrycia dachu (dachówka), detal architektoniczny i wystrój elewacji[5].
  • Ceglany budynek dawnej stacji kolejowej (ul. ks. bpa H. Bednorza 45), wzniesiony na początku XX wieku[8].
  • Zabytkowa murowana kamienica (ul. ks. bpa H. Bednorza 49)[8][14]; wzniesiona w stylu historyzmu ceglanego.
  • Zabytkowy budynek administracyjny[15] (tzw. "willa Jacobsena"[16][17]) z początku XX wieku (ul. ks. bpa H. Bednorza 60); wpisany do rejestru zabytków 17 czerwca 1982 (nr rej.: A/1291/82[10]), granice ochrony obejmują obiekt w ramach ogrodzenia[11]; kamienica jest murowana z cegły.

Instytucje[edytuj | edytuj kod]

Przy ulicy ks. bpa H. Bednorza swoją siedzibę mają[18]: przedsiębiorstwa handlowo-usługowe, Elbud Katowice, banki, niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej, Komunalny Zakład Gospodarki Mieszkaniowej − Oddział Eksploatacji Budynków nr 13, parafia Ewangelicko-Augsburska w Katowicach-Szopienicach (ul. ks. bpa H. Bednorza 20), Zespół Szkół Specjalnych nr 10 (Specjalna Szkoła Podstawowa nr 55, Specjalne Gimnazjum nr 27), Zespół Szkół Przemysłu Spożywczego im. J. Rymera I Wojewody Śląskiego (Technikum nr 10, Technikum Uzupełniające nr 12 dla Dorosłych, Zasadnicza Szkoła Zawodowa nr 7), Podstacja Pogotowia Ratunkowego Szopienice.

Komunikacja[edytuj | edytuj kod]

Ulicą ks. bpa Herberta Bednorza kursują linie autobusowe Komunikacyjnego Związku Komunalnego Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego (KZK GOP) (PKM Katowice) o numerach[19]: 44, 72, 74, 108, 109, 695, 906N, 920.

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Urząd Miasta Katowice: Plan zimowego utrzymania dróg na sezon 2009/2010 (pol.). www.bip.um.katowice.pl. [dostęp 2011-06-29].
  2. ↑ Lech Szaraniec: Osady i osiedla Katowic. Katowice: Oficyna "Artur", 1996, s. 220. ISBN 83-905115-0-9.
  3. ↑ Michał Bulsa. Wytwórnia Sygnałów Kolejowych "Ropag". „Roździeń”. 9/218, s. 13, wrzesień 2013. ISSN 1426-0085. 
  4. ↑ a b Urząd Miasta Katowice: Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, Cz. 1, Uwarunkowania zagospodarowania przestrzennego (pol.). www.bip.um.katowice.pl. [dostęp 2011-06-29].
  5. ↑ a b Urząd Miasta Katowice: 105. Uchwała w sprawie uchwalenia: miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obszaru położonego w rejonie ulicy Wałowej w Katowicach. Uchwała nr XLVIII/993/09 z dnia 26 X 2009 r. (pol.). www.bip.katowice.eu. [dostęp 2011-06-29].
  6. ↑ Archiwum Map Wojskowego Instytutu Geograficznego: Floetzkarte des Oberschlesischen S. No 27 Sect. Rosdzin (niem.). www.mapywig.org. [dostęp 2011-06-29].
  7. ↑ a b Michał Bulsa, Michał Malina. Nieistniejący pomnik przy ul. ks. bpa H. Bednorza. „Roździeń”. 8/217, s. 9, sierpień 2013. ISSN 1426-0085. 
  8. ↑ a b c d e f g h i j k l m Urząd Miasta Katowice: Wartości dziedzictwa kulturowego (załącznik 1.9) (pol.). www.bip.um.katowice.pl. [dostęp 2011-06-29].
  9. ↑ Urząd Miasta Katowice: Protokół nr 47/10 z posiedzenia Komisji Górniczej Rady Miasta Katowice. (pol.) www.bip.um.katowice.pl [dostęp 2011-06-29]
  10. ↑ a b c Narodowy Instytut Dziedzictwa: Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie. 31 grudnia 2017; 4 miesiące temu. [dostęp 2011-06-29].
  11. ↑ a b c Śląski Wojewódzki Konserwator Zabytków w Katowicach: Rejestr zabytków w Katowicach (pol.). www.wkz.katowice.pl. [dostęp 2011-06-29].
  12. ↑ Michał Bulsa: Ulice i place Katowic. Katowice: Prasa i Książka, 2012, s. 45. ISBN 978-83-933-665-8-3. (pol.)
  13. ↑ Michał Bulsa, Michał Malina. Kamienica Franza Mixy przy ul. Bednorza 22. „Roździeń”. 9/218, s. 11, wrzesień 2013. ISSN 1426-0085. 
  14. ↑ Urząd Miasta Katowice: Uchwała nr VII/93/07 Rady Miasta Katowice z dnia 26.02.2007 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obszaru południowo-zachodniej części dzielnicy Szopienice w Katowicach (pol.). www.bip.katowice.eu. [dostęp 2011-06-29].
  15. ↑ Urząd Miasta Katowice: Lokalny Program rewitalizacji miasta Katowice na lata 2007-2013 (pol.). www.bip.um.katowice.pl. [dostęp 2011-06-29].
  16. ↑ Michał Bulsa, Michał Malina. Willa Jacobsena. „Roździeń”. 6/215, s. 20, czerwiec 2013. ISSN 1426-0085. 
  17. ↑ Leszek Jabłoński: Na trasie Balkan Ekspresu - Giszowiec, Nikiszowiec, Szopienice. Przewodnik po dzielnicach Katowic. Katowice: CRUX, 2003, s. 46. ISBN 83-918152-3-4.
  18. ↑ Spis firm na ulicy Bednorza w mieście Katowice (pol.). www.katalog.pf.pl. [dostęp 2011-06-29].
  19. ↑ KZK GOP: Kursy dla przystanku Szopienice Bednorza (pol.). www.rozklady.kzkgop.pl. [dostęp 2018-02-23].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Leszek Jabłoński: Na trasie Balkan Ekspresu - Giszowiec, Nikiszowiec, Szopienice. Przewodnik po dzielnicach Katowic. Katowice: CRUX, 2003, s. 38, 43, 44, 45. ISBN 83-918152-3-4.
  • Katowice - Plan miasta, wyd. Demart SA, Warszawa 2009/2010.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ulica_Herberta_Bednorza_w_Katowicach&oldid=52564466”