Ulica Herberta Bednorza w Katowicach

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
ulica księdza biskupa Herberta Bednorza
Szopienice-Burowiec
Ilustracja
ulica ks. bpa Herberta Bednorza
Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

Miejscowość

Katowice

Długość

755 m[1]

Przebieg
Ikona ulica początek T.svg 0m PL road sign A-21.svg ul. Obrońców Westerplatte
Ikona ulica z prawej.svg 145m ul. Roździeńska
Ikona ulica plac.svg 280m skwer Walentego Roździeńskiego
Ikona ulica z lewej.svg 345m ul. dra Stanisława Olchawy
Ikona ulica skrzyżowanie.svg 465m ul. Wałowa, ul. Melchiora Wańkowicza
Ikona ulica koniec T.svg 755m plac Powstańców Śląskich
Położenie na mapie Katowic
Mapa konturowa Katowic, u góry po prawej znajduje się punkt z opisem „ulica księdza biskupa Herberta Bednorza”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „ulica księdza biskupa Herberta Bednorza”
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „ulica księdza biskupa Herberta Bednorza”
Ziemia50°15′47,6″N 19°05′30,2″E/50,263225 19,091729
Multimedia w Wikimedia Commons

Ulica księdza biskupa Herberta Bednorza w Katowicach − jedna z ważniejszych ulic jednostki pomocniczej Szopienice-Burowiec w Katowicach[2], a także jeden z głównych szlaków komunikacyjnych dzielnicy, łączący ulicę Obrońców Westerplatte z ulicą Lwowską[3]. Przy ulicy znajdują się liczne obiekty historyczne i zabytkowe[4], a także siedziby placówek edukacyjnych oraz różnego typu przedsiębiorstw[2].

Przebieg[edytuj | edytuj kod]

Ulica rozpoczyna swój bieg od skrzyżowania z ulicą Obrońców Westerplatte, przy przejeździe tramwajowym, po czym kieruje się na południe i przy skrzyżowaniu z ulicą Roździeńską zakręca na wschód. Dalej krzyżuje się z ulicą dra Stanisława Olchawy obok skweru Walentego Roździeńskiego i ulicami: Melchiora Wańkowicza i Wałową. Kończy swój bieg przy skrzyżowaniu z ulicami: Obrońców Westerplatte, Lwowską i Wiosny Ludów, na placu Powstańców Śląskich[2]. Łączna długość ulicy wynosi 755 metrów[1].

Opis[edytuj | edytuj kod]

Zespół browaru i słodowni braci Mokrskich na starej pocztówce

W 1826 roku przy ulicy wzniesiono drewnianą szkołę dla dzieci z Roździenia i Szopienic. W 1857 roku w miejscu drewnianej szkoły oddano do użytku murowany budynek. Od początku istnienia szkoły językiem wykładowym był język polski (język niemiecki tylko jako pomocniczy)[5]. W dwudziestoleciu międzywojennym przy ulicy działała wytwórnia sygnałów kolejowych Ropag[6]. Po upadku PRL-u, 8 października 1990 roku ulica otrzymała imię biskupa Herberta Bednorza[7].

Ciąg ulic gen. Józefa Hallera − Obrońców Westerplatte − ks. bpa Herberta Bednorza − Lwowska pełni funkcję ulicy głównej[8]. Skwer Walentego Roździeńskiego przy ul. ks. bpa H. Bednorza w założeniu władz miasta jako teren zielony pełni funkcję integrującą[9]. Ulica ks. bpa H. Bednorza to droga publiczna powiatowa klasy ulicy zbiorczej[3]. W 2009 roku pod ulicą zlokalizowany był wodociąg Ø300 i 160 mm oraz gazociąg niskiego ciśnienia o średnicy DN 100 mm[10].

W okresie Rzeszy Niemieckiej ulicę nazywano Schulstraße[11]. W okresie niemieckiej okupacji Polski (lata 1939–1945) ulica nosiła nazwę Hermann Göring Straße na cześć działacza nazistowskiego Hermanna Göringa, w czasach PRL-u ulica Fryderyka Engelsa[12]. W czasach Polski Ludowej przy ulicy mieścił się pomnik bojowników o socjalizm (dziś nie istnieje)[12][13].

Obiekty zabytkowe[edytuj | edytuj kod]

Przy ulicy ks. bpa H. Bednorza znajdują się następujące historyczne obiekty:

  • Dom handlowy − dawna szkoła katolicka (ul. ks. bpa H. Bednorza 1), obiekt wzniesiono w 1875 roku w stylu historyzmu, przebudowano w latach trzydziestych i czterdziestych XX wieku[4].
  • Zespół zabudowy dawnego browaru i słodowni braci Mokrskich[14] (ul. ks. bpa H. Bednorza 2a−6); wpisany do rejestru zabytków 13 listopada 1992 roku (nr rej.: A/1506/92[15]), granice ochrony konserwatorskiej obejmują cały zespół zabudowań wraz z otoczeniem, jego układ przestrzenny, zieleń oraz ciągi komunikacyjne. Zespół obejmuje[16]:
    • dawną warzelnię (obecnie palarnia kawy) z 1880 roku,
    • budynek dawnych piwnic i chłodni (obecnie magazyny), wzniesionych po 1880 roku,
    • budynek dawnej słodowni (obecnie hurtownia ryb i magazyn) z około 1890 roku,
    • budynek starej kotłowni i maszynowni (obecnie nieużytkowany) z lat osiemdziesiątych XIX wieku,
    • budynek maszynowni i kotłowni (obecnie nieużytkowany), wzniesiony pod koniec XIX wieku, przebudowany po 1945 roku,
    • budynek dawnej piwiarni (obecnie administracyjny), wzniesiony w latach dziewięćdziesiątych XIX wieku,
    • budynek dawnej stajni (obecnie magazyn), wzniesiony pod koniec XIX wieku,
    • budynek mieszkalny i remiza strażacka (obecnie budynek mieszkalny), wzniesiony pod koniec XIX wieku,
    • budynek dawnej stajni i bednarni (obecnie magazyn i warsztat) z początku XX wieku,
    • budynek dawnego szaletu i altanka (obecnie łaźnia i biuro) z lat trzydziestych XX wieku,
    • budynek portierni z lat trzydziestych XX wieku.
  • Willa mieszkalna (ul. ks. bpa H. Bednorza 5), wybudowana w 1899 roku w stylu historyzmu, według projektu architekta H. Ritschela[4].
  • Kamienica mieszkalna z oficyną (ul. ks. bpa H. Bednorza 7/7a), wzniesiona pod koniec XIX wieku w stylu historyzmu z elementami neogotyku[4].
  • Kamienice z oficynami (ul. ks. bpa H. Bednorza 9, 11/11a), wybudowane pod koniec XIX wieku w stylu historyzmu[4].
  • Ceglany budynek szkoły (ul. ks. bpa H. Bednorza 13), pochodzący z początku XX wieku[4].
  • Dom handlowy − dawna szkoła katolicka (ul. ks. bpa H. Bednorza 1)

    Dom handlowy − dawna szkoła katolicka
    (ul. ks. bpa H. Bednorza 1)

  • Browar Mokrskich (ul. ks. bpa H. Bednorza 2a−6)

    Browar Mokrskich
    (ul. ks. bpa H. Bednorza 2a−6)

  • Szkoła Podstawowa nr 55 Specjalna (ul. ks. bpa H. Bednorza 13)

    Szkoła Podstawowa nr 55 Specjalna
    (ul. ks. bpa H. Bednorza 13)

  • Kamienica mieszkalna − dawna apteka Graefego (ul. ks. bpa H. Bednorza 14), została wzniesiona w 1892 roku w stylu historyzmu, obiekt projektował architekt H. Ritschel[4].
  • Gmach dawnej szkoły ewangelickiej (ul. ks. bpa H. Bednorza 15), wybudowany na początku XX wieku, posiada cechy stylów: historyzmu ceglanego, neogotyku, modernizmu[4].
  • Kamienica mieszkalna − dawna willa dra Stauba (ul. ks. bpa H. Bednorza 16), wzniesiona w 1892 roku w stylu historyzmu, zaprojektował ją architekt H. Ritschel[4].
  • Kościół Ewangelicko-Augsburski Zbawiciela (ul. ks. bpa H. Bednorza 20); wpisany do rejestru zabytków 30 grudnia 2002 roku (nr rej.: A/76/02[15]), wpis do rejestru zabytków obejmuje budynek kościoła wraz z najbliższym otoczeniem w ramach działki (z wyjątkiem ogrodzenia)[16]; kościół zaprojektował architekt H. Ritschel, wzniesiono go w latach 1899−1901, w stylu neogotyckim, z cegły klinkierowej. W otoczeniu znajdują się: neogotycka plebania, wybudowana w latach 1907−1908, dawna apteka Graefe'go, dawna willa dra Stauba. W kościele zachowało się epitafium poświęcone mieszkańcom Roździenia[17].
  • Plebania ewangelicka i dom parafialny (ul. ks. bpa H. Bednorza 20), wzniesiony w latach 1907–1908 w stylu historyzmu[4]. Znajduje się tu siedziba Fundacji z Pasją, a w przeszłości redakcji gazety Miesięcznik Roździeński. W wyniku wybuchu gazu 27 stycznia 2023 obiekt został w znacznej części zniszczony, a dwie osoby zginęły[18]. W kolejnych dniach został całkowicie rozebrany.
  • Kamienica mieszkalna − dawna kamienica F. Mixy (ul. ks. bpa H. Bednorza 22), wybudowana w 1908 roku dla Franza Mixy[19], posiada cechy stylu modernizmu i klasycyzmu[4].
  • Zabytkowa kamienica mieszkalna (ul. ks. bpa H. Bednorza 43)[4]; wzniesiona w stylu historyzmu ceglanego; w budynku zachowały się formy historycznej stolarki okiennej i drzwiowej, historyczny rodzaj pokrycia dachu (dachówka), detal architektoniczny i wystrój elewacji[10].
  • Ceglany budynek dawnej stacji kolejowej (ul. ks. bpa H. Bednorza 45), wzniesiony na początku XX wieku[4].
  • Zabytkowa murowana kamienica (ul. ks. bpa H. Bednorza 49)[20][21]; wzniesiona w stylu historyzmu ceglanego.
  • Zabytkowy budynek administracyjny[22] (tzw. "willa Jacobsena"[23][24]) z początku XX wieku (ul. ks. bpa H. Bednorza 60); wpisany do rejestru zabytków 17 czerwca 1982 roku (nr rej.: A/1042/22[15][25]), granice ochrony obejmują obiekt w ramach ogrodzenia[16]; kamienica jest murowana z cegły.
  • Kamienica na rogu ul. ks. bpa H. Bednorza i Melchiora Wańkowicza

    Kamienica na rogu ul. ks. bpa H. Bednorza i Melchiora Wańkowicza

  • Willa Jacobsena (ul. ks. bpa H. Bednorza 60)

    Willa Jacobsena
    (ul. ks. bpa H. Bednorza 60)

Instytucje[edytuj | edytuj kod]

Tablica pamiątkowa, odsłonięta w 2017 przed wejściem do kościoła ewangelicko-augsburskiego

Przy ulicy ks. bpa H. Bednorza swoją siedzibę mają: przedsiębiorstwa handlowo-usługowe[2], Elbud Katowice[26], banki, niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej[27], Komunalny Zakład Gospodarki Mieszkaniowej − Oddział Eksploatacji Budynków nr 13[28], parafia Ewangelicko-Augsburska w Katowicach-Szopienicach (ul. ks. bpa H. Bednorza 20), Szkoła Podstawowa nr 55 Specjalna[29], Zespół Szkół Przemysłu Spożywczego im. J. Rymera I Wojewody Śląskiego (Technikum nr 10 i Branżowa Szkoła I stopnia nr 7)[30] oraz Podstacja Pogotowia Ratunkowego Szopienice[31].

Komunikacja[edytuj | edytuj kod]

Ulicą ks. bpa Herberta Bednorza kursują linie autobusowe Zarządu Transportu Metropolitalnego. Na ulicy zlokalizowany jest jeden przystanek autobusowy – Szopienice Bednorza. W październiku 2020 roku kursowały tam linie nr: 44, 72, 74, 108, 109, 906N i 920. Linie te łączą bezpośrednio z sąsiednimi dzielnicami Katowic oraz miastami, w tym z Chorzowem i Siemianowicami Śląskimi[32].

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b Urząd Miasta Katowice: Plan zimowego utrzymania dróg na sezon 2009/2010. www.bip.um.katowice.pl. [dostęp 2020-10-23]. (pol.).
  2. ↑ a b c d OpenStreetMap: Mapa Podstawowa. www.openstreetmap.org. [dostęp 2020-10-23]. (pol.).
  3. ↑ a b Rada Miasta Katowice, UCHWAŁA NR XL/925/13 RADY MIASTA KATOWICE z dnia 11 września 2013 r. w sprawie zaliczenia dróg na terenie miasta Katowice do kategorii dróg powiatowych oraz gminnych [dostęp 2020-10-23] [zarchiwizowane z adresu 2020-10-22] (pol.).
  4. ↑ a b c d e f g h i j k l m Studium... 2012 ↓, Załącznik Z I.9 28/36.
  5. ↑ Szaraniec 1996 ↓, s. 220.
  6. ↑ Michał Bulsa, Wytwórnia Sygnałów Kolejowych "Ropag", „Roździeń”, 9/218, wrzesień 2013, s. 13, ISSN 1426-0085.
  7. ↑ Bulsa 2018 ↓, s. 49.
  8. ↑ Studium... 2012 ↓, s. 75.
  9. ↑ Studium... 2012 ↓, s. 20.
  10. ↑ a b Urząd Miasta Katowice: 105. Uchwała w sprawie uchwalenia: miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obszaru położonego w rejonie ulicy Wałowej w Katowicach. Uchwała nr XLVIII/993/09 z dnia 26 X 2009 r.. www.bip.katowice.eu. [dostęp 2011-06-29]. (pol.).
  11. ↑ Archiwum Map Wojskowego Instytutu Geograficznego: Floetzkarte des Oberschlesischen S. No 27 Sect. Rosdzin. www.mapywig.org. [dostęp 2020-10-23]. (niem.).
  12. ↑ a b Michał Bulsa, Michał Malina, Nieistniejący pomnik przy ul. ks. bpa H. Bednorza, „Roździeń”, 8/217, sierpień 2013, s. 9, ISSN 1426-0085.
  13. ↑ Michał Bulsa, Barbara Szmatloch, Katowice, których nie ma, Łódź: Księży Młyn Dom Wydawniczy, 2019, s. 100, ISBN 978-83-7729-502-1.
  14. ↑ Urząd Miasta Katowice: Protokół nr 47/10 z posiedzenia Komisji Górniczej Rady Miasta Katowice. (pol.) www.bip.um.katowice.pl [dostęp 2020-10-23]
  15. ↑ a b c Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 15 lutego 2023 [dostęp 2020-10-23].
  16. ↑ a b c Śląski Wojewódzki Konserwator Zabytków w Katowicach: Rejestr zabytków w Katowicach. www.wkz.katowice.pl. [dostęp 2020-10-23]. (pol.).
  17. ↑ Bulsa 2018 ↓, s. 51.
  18. ↑ Wybuch gazu w Katowicach. Zawaliła się plebania. Pod gruzami znaleziono dwie martwe osoby, Onet Wiadomości, 27 stycznia 2023 [dostęp 2023-01-30] (pol.).
  19. ↑ Michał Bulsa, Michał Malina. Kamienica Franza Mixy przy ul. Bednorza 22. „Roździeń”. 9/218, s. 11, wrzesień 2013. ISSN 1426-0085. 
  20. ↑ Studium... 2012 ↓, Załącznik Z I.9 4/36.
  21. ↑ Urząd Miasta Katowice: Uchwała nr VII/93/07 Rady Miasta Katowice z dnia 26.02.2007 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obszaru południowo-zachodniej części dzielnicy Szopienice w Katowicach. www.bip.katowice.eu. [dostęp 2020-10-23]. (pol.).
  22. ↑ Urząd Miasta Katowice: Lokalny Program rewitalizacji miasta Katowice na lata 2007-2013. www.bip.um.katowice.pl. [dostęp 2020-10-23]. (pol.).
  23. ↑ Michał Bulsa, Michał Malina. Willa Jacobsena. „Roździeń”. 6/215, s. 20, czerwiec 2013. ISSN 1426-0085. 
  24. ↑ Jabłoński 2003 ↓, s. 46.
  25. ↑ Spis obiektów nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków z terenu województwa śląskiego (stan na 7 października 2022 r.) (pol.) wkz.katowice.pl [dostęp 2022-10-14]
  26. ↑ Elbud Katowice: Kontakt. elbud.katowice.pl. [dostęp 2020-10-23]. (pol.).
  27. ↑ Medicover: Centrum Medicover - Katowice Bednorza. www.medicover.pl. [dostęp 2020-10-23]. (pol.).
  28. ↑ Komunalny Zakład Gospodarki Mieszkaniowej w Katowicach: Oddział Eksploatacji Budynków Nr 2. kzgm.katowice.pl. [dostęp 2020-10-23]. (pol.).
  29. ↑ Szkoła Podstawowa nr 55 Specjalna w Katowicach: Kontakt. sp55.edupage.org. [dostęp 2020-10-23]. (pol.).
  30. ↑ Zespół Szkół Przemysłu Spożywczego: Nasz adres. www.zsps.org.pl. [dostęp 2020-10-23]. (pol.).
  31. ↑ Medycyna Praktyczna: Podstacja Pogotowia Ratunkowego Szopienice. placowki.mp.pl. [dostęp 2020-10-23]. (pol.).
  32. ↑ Zarząd Transportu Metropolitalnego: Rozkład jazdy ZTM. rj.metropoliaztm.pl. [dostęp 2020-10-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-08-29)]. (pol.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Wybrane ulice i place Szopienic-Burowca w Katowicach
Ulice
Place i skwery

Katowice-Szopienice-Burowiec.svg

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ulica_Herberta_Bednorza_w_Katowicach&oldid=69489167”