Władysław Langner
| ||
| ||
 generał dywizji
| ||
| Data i miejsce urodzenia | 18 czerwca 1896 Jaworów, Austro-Węgry | |
| Data i miejsce śmierci | 28 września 1972 Newcastle upon Tyne, Wielka Brytania | |
| Przebieg służby | ||
| Lata służby | 1914-1947 | |
| Siły zbrojne | .png){kind=small} Armia Austro-Węgier Wojsko Polskie | |
| Jednostki | 57 Pułk Piechoty 5 Pułk Piechoty Legionów 167 Pułk Piechoty 75 Pułk Piechoty 40 Pułk Piechoty 12 Dywizja Piechoty Ministerstwo Spraw Wojskowych Dowództwo Okręgu Korpusu Nr IV Dowództwo Okręgu Korpusu Nr VI 3 Brygada Kadrowa Strzelców Brygada Szkolna Wojskowy Trybunał Orzekający Sztab Inspektora Wyszkolenia Wojska | |
| Stanowiska | zastępca dowódcy pułku dowódca batalionu piechoty dowódca pułku piechoty dowódca piechoty dywizyjnej szef biura zastępca II wiceministra dowódca okręgu korpusu dowódca brygady piechoty dowódca brygady szkolnej | |
| Główne wojny i bitwy | I wojna światowa wojna polsko-bolszewicka II wojna światowa kampania wrześniowa | |
| Odznaczenia | ||
            
| ||
Władysław Aleksander Langner ps. „Złom” (ur. 18 czerwca 1896 w Jaworowie, zm. 28 września 1972 w Newcastle upon Tyne) – generał brygady Wojska Polskiego, w 1964 roku mianowany przez Prezydenta RP na uchodźstwie generałem dywizji.
Spis treści
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Władysław Aleksander Langner urodził się w rodzinie Gustawa i Malwiny z Barów[1].
Działał w Organizacji Młodzieży Niepodległościowej „Zarzewie” i Drużynach Strzeleckich, w sierpniu 1914 wstąpił do Legionów Polskich. W październiku 1914 dowodził plutonem i kompanią w 1 pułku piechoty Legionów Polskich. Awansował kolejno na: chorążego – 5 marca 1915, podporucznika – 2 lipca 1915 i porucznika – 1 listopada 1916[2].
W 1917, po kryzysie przysięgowym wcielony został do armii austro-węgierskiej i służył na froncie włoskim. W 1916 złożył egzamin dojrzałości uprzedni (wojenny) w gimnazjum w Nowym Targu[3].
Od listopada 1918 w Wojsku Polskim na stanowisku zastępcy dowódcy 57 pułku piechoty Ziemi Tarnowskiej. Następnie dowodził batalionem w 5 pułku piechoty Legionów (do kwietnia 1919), pełnił obowiązki dowódcy 1 pułku piechoty Legionów oraz od czerwca 1919 roku dowodził batalionem w tym pułku[4]. W czerwcu 1920 objął dowództwo 167 pułku piechoty. 11 czerwca 1920 roku został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 roku w stopniu podpułkownika, w piechocie, w grupie oficerów byłych Legionów Polskich[5]. W 1921 roku dowodzony przez niego oddział został przemianowany na 75 pułk piechoty. W trzeciej dekadzie czerwca 1922 roku na czele pułku wkroczył do południowo-wschodniej części Górnego Śląska, która został przyłączona do Polski.
9 marca 1923 roku został przeniesiony do 40 pułku piechoty we Lwowie na stanowisko dowódcy pułku[6][7]. 6 września 1924 roku odebrał z rąk Prezydenta RP Stanisława Wojciechowskiego chorągiew pułku[8]. 1 grudnia 1924 roku został mianowany pułkownikiem ze starszeństwem z 15 sierpnia 1924 roku i 38. lokatą w korpusie oficerów piechoty[9]. 31 marca 1927 roku został mianowany dowódcą piechoty dywizyjnej 12 Dywizji Piechoty w Tarnopolu[10]. W listopadzie 1928 roku został szefem Biura Ogólno Administracyjnego Ministerstwa Spraw Wojskowych w Warszawie. 23 czerwca 1931 roku został mianowany zastępcą II wiceministra spraw wojskowych i szefa Administracji Armii[11]. 21 grudnia 1932 roku Prezydent RP Ignacy Mościcki nadał mu stopień generała brygady ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1933 roku i 3. lokatą w korpusie generałów[12].
28 sierpnia 1934 roku został mianowany dowódcą Okręgu Korpusu Nr IV w Łodzi[13]. Obowiązki dowódcy objął 3 września 1934 roku i wykonywał do 4 lutego 1938 roku, po czym objął dowództwo Okręgu Korpusu Nr VI we Lwowie[14].
W czasie kampanii wrześniowej 1939 dowodził obroną Lwowa. Bronił miasta przed siłami niemieckimi dziesięć dni (12-22 września), dysponując ponad 20 batalionami piechoty, 65 armatami polowymi oraz 18 działami przeciwlotniczymi. Ochotniczo w obronie miasta udział brali także studenci, robotnicy i harcerze. Z harcerstwem Langner był szczególnie związany jako wieloletni przewodniczący Okręgu Lwowskiego Związku Harcerstwa Polskiego. 22 września 1939 Langner, chcąc uniknąć zniszczenia Lwowa i zagłady mieszkańców, wydał rozkaz złożenia broni i wyjścia z miasta, kapitulując przed Armią Czerwoną. Po podpisaniu dokumentu kapitulacji, Langner miał powiedzieć: "Z Niemcami prowadzimy wojnę. Miasto biło się z nimi przez 10 dni. Oni, Germanie, wrogowie całej Słowiańszczyzny. Wy jesteście Słowianie..."
Od 22 września do listopada 1939 w związku z procedurą kapitulacyjną przebywał w Moskwie[15]. 20 listopada 1939 przez Czeremosz przedostał się do Rumunii, internowany w obozie w Băile Herculane[16], stamtąd zaś do Francji, gdzie pozostawał w dyspozycji Naczelnego Wodza. Od października 1940 roku przebywał w Wielkiej Brytanii. Był dowódcą 3 Brygady Kadrowej Strzelców, Odcinka Obrony „Angus” i od sierpnia 1941 Brygady Szkolnej oraz członkiem Wojskowego Trybunału Orzekającego. Od sierpnia 1943 pełnił służbę w Sztabie Inspektora Wyszkolenia Wojska. Od listopada 1945 pozostawał w dyspozycji szefa Sztabu Głównego w Londynie[17]. Po demobilizacji prowadził gospodarstwo rolne w Walii. Prezydent RP August Zaleski mianował go generałem dywizji ze starszeństwem z 11 listopada 1964 roku w korpusie generałów[17][18].
Generał uchodził za wielkiego służbistę i pedanta. W pamięci generała Stanisława Maczka zapisał się jako „znany abstynent i «pies» na oficerów nadużywających alkoholu”[19].
Władysław Langner był żonaty z Zofią z Szymańskich[20].
Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Krzyż Złoty Orderu Wojennego Virtuti Militari
- Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari[21]
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1936)[22]
- Krzyż Niepodległości – 20 stycznia 1931[23]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski[21][24]
- Krzyż Walecznych – czterokrotnie[21]
- Złoty Krzyż Zasługi – 1928[21][25]
- Medal za Wojnę[21]
- Medal Dziesięciolecia[21]
- Odznaka „Znak Pancerny”
- Medal za Wojnę – 1929, Łotwa[26]
- Komandor Orderu Korony Włoch (zezwolenie w 1933)[27][21]
- Order Świętego Sawy II klasy – Jugosławia (zezwolenie w 1933)[28][21]
- Order Lwa Białego III klasy – Czechosłowacja[21]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Stawecki 1994 ↓, s. 191.
- ↑ Lista starszeństwa 1917 ↓, s. 10.
- ↑ Sprawozdanie Dyrektora c.k. Gymnazyum w Nowym Targu za rok szkol. 1915/16, s. 65.
- ↑ Mierzwiński 1990 ↓, s. 162.
- ↑ Dziennik Personalny MSWojsk. ↓, Nr 23 z 23 czerwca 1920 roku, s. 501.
- ↑ Dziennik Personalny MSWojsk. ↓, Nr 14 z 9 marca 1923 roku, s. 175.
- ↑ Stawecki 1994 ↓, s. 192 wg autora dowództwo 40 pp objął 12 maja 1923 roku po ukończeniu kursu dowódców pułków w Rembertowie.
- ↑ Jagiełłowicz 1928 ↓, s. 24.
- ↑ Dziennik Personalny MSWojsk. ↓, Nr 131 z 17 grudnia 1924 roku, s. 732.
- ↑ Dziennik Personalny MSWojsk. ↓, Nr 11 z 31 marca 1927 roku, s. 97.
- ↑ Dziennik Personalny MSWojsk. ↓, Nr 5 z 3 sierpnia 1931 roku, s. 224.
- ↑ Dziennik Personalny MSWojsk. ↓, Nr 14 z 22 grudnia 1932 roku, s. 467.
- ↑ Dziennik Personalny MSWojsk. ↓, Nr 14 z 22 grudnia 1934 roku, s. 245.
- ↑ Jarno 2001 ↓, s. 127, 136.
- ↑ Mierzwiński 1990 ↓, s. 164.
- ↑ Piotr Stawecki, Generałowie polscy w wojnie obronnej 1939 roku i ich dalsze losy wojenne : cz. 2, w: Przegląd Historyczno-Wojskowy 15 (66)/3 (249) s. 93-94.
- ↑ a b Kryska-Karski i Żurakowski 1991 ↓, s. 46.
- ↑ Dembiński 1969 ↓, s. 1.
- ↑ Mierzwiński 1990 ↓, s. 163-164.
- ↑ Stawecki 1994 ↓, s. 192.
- ↑ a b c d e f g h i Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1938, s. 411.
- ↑ Zarządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”. Nr 2, s. 17, 11 listopada 1936.
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 18, poz. 31.
- ↑ Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych nr 27 z 29.11.1927
- ↑ Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych nr 15 z 11.11.1928
- ↑ Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych nr 19 z 12 grudnia 1929
- ↑ Zarządzenia Prezesa Rady Ministrów. Zezwolenie na przyjęcie i noszenie orderów. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”. Nr 13, s. 292, 11 listopada 1933.
- ↑ Zarządzenia Prezesa Rady Ministrów. Zezwolenie na przyjęcie i noszenie orderów. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”. Nr 13, s. 292, 11 listopada 1933.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich w dniu oddania Legionów Polskich Wojsku Polskiemu (12 kwietnia 1917). Komenda Legionów Polskich, 1917.
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2016-02-15].
- Stefan Dembiński: Lista oficerów Polskich Sił Zbrojnych na uchodźstwie według awansów dokonanych zarządzeniami Prezydenta Rzeczypospolitej, z uwzględnieniem rodzajów broni i służb. W: Dziennik Ustaw RP na Uchodźstwie [on-line]. 1969-06-30. [dostęp 2016-11-29].
- Władysław Jagiełłowicz: Zarys historii wojennej 40-go Pułku Strzelców Lwowskich. Warszawa: Zakłady Graficzne „Polska Zjednoczona”, 1928, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918-1920.
- Witold Jarno: Okręg Korpusu Wojska Polskiego nr IV Łódź 1918-1939. Łódź: Wydawnictwo „Ibidem”, 2001. ISBN 83-88679-10-4.
- Tadeusz Kryska-Karski, Stanisław Żurakowski: Generałowie Polski niepodległej. Warszawa: Editions Spotkania, 1991.
- Zbigniew Mierzwiński: Generałowie II Rzeczypospolitej. Warszawa: Wydawnictwo Polonia, 1990. ISBN 83-7021-096-1.
- Piotr Stawecki: Słownik biograficzny generałów Wojska Polskiego 1918-1939. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1994. ISBN 83-11-08262-6.
- Waldemar Strzałkowski: Życiorysy dowódców jednostek polskich w wojnie obronnej 1939 r.. W: Tadeusz Jurga: Obrona Polski 1939. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1990. ISBN 83-211-1096-7.
- Generałowie dywizji mianowani przez władze RP na uchodźstwie po 1947
- Generałowie brygady II Rzeczypospolitej
- Generałowie brygady Polskich Sił Zbrojnych
- Ludzie urodzeni w Jaworowie
- Ludzie związani z Tarnopolem
- Odznaczeni Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Niepodległości
- Odznaczeni Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Złotym Orderu Virtuti Militari (władze RP na uchodźstwie)
- Odznaczeni Krzyżem Walecznych (czterokrotnie)
- Odznaczeni Medalem Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
- Odznaczeni Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918–1921
- Odznaczeni Złotym Krzyżem Zasługi (II Rzeczpospolita)
- Oficerowie piechoty Legionów Polskich 1914–1918
- Polacy odznaczeni Medalem 10 Rocznicy Wojny Niepodległościowej
- Polacy odznaczeni Orderem Korony Włoch
- Polacy odznaczeni Orderem Lwa Białego
- Polacy odznaczeni Orderem św. Sawy
- Obrońcy Lwowa (1939)
- Uczestnicy wojny polsko-bolszewickiej (strona polska)
- Wojskowi związani ze Lwowem
- Urodzeni w 1896
- Zmarli w 1972
- Żołnierze I Brygady Legionów Polskich
- Żołnierze Wojska Polskiego internowani w Băile Herculane
- Żołnierze Wojska Polskiego na emigracji w Wielkiej Brytanii po II wojnie światowej
