Witów (powiat tatrzański)

Witów
	wieś
	; Witów i wyciąg narciarski
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Powiat	tatrzański
Gmina	Kościelisko
Liczba ludności	1500
Strefa numeracyjna	18
Kod pocztowy	34-512
Tablice rejestracyjne	KTT
SIMC	0468884
	Położenie na mapie gminy Kościelisko Witów
	Położenie na mapie Polski Witów
	Położenie na mapie województwa małopolskiego Witów
	Położenie na mapie powiatu tatrzańskiego Witów
	49°19′33″N 19°49′28″E/49,325833 19,824444
	Multimedia w Wikimedia Commons

Witów – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie tatrzańskim, w gminie Kościelisko. Jest to miejscowość turystyczna w górnym biegu potoku Czarny Dunajec, u podnóża Tatr Zachodnich.

Integralne części wsi Witów:^[3]^[4]

przysiółki: Płazówka, Roztoki
części wsi: Biały Potok, Chochołowska, Długopolska, Długoszówka, Halaburdowa, Kaplowa, Kojsówka, Lachowa, Mnichówka, Obrochtówka, Podczerwińska, Pod Jaworki, Siwa, Szatanowa, Urchoci Wierch, W Potoku

W okresie międzywojennym w miejscowości stacjonowała placówka Straży Granicznej I linii „Witów”^[5].

Osobny artykuł: Strażnica WOP Witów.

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa nowosądeckiego.

Położenie i środowisko przyrodnicze

Witów to największa powierzchniowo miejscowość gminy Kościelisko (65 km²). Swoim obszarem obejmuje część Tatr Zachodnich, Orawicko-Witowskich Wierchów, fragment Rowu Kościeliskiego i tereny leżące wzdłuż rzeki Czarny Dunajec. Graniczy z trzema podhalańskimi miejscowościami: z Kościeliskiem i Dzianiszem od wschodu oraz Chochołowem od północy. Od południa i zachodu ciągnie się granica polsko-słowacka.

Większość obszaru Witowa położona jest na terenie Tatr Zachodnich i objęta ochroną w ramach Tatrzańskiego Parku Narodowego (TPN). Część tatrzańską stanowią Dolina Lejowa i Dolina Chochołowska – największa i najdłuższa dolina Tatr Polskich.

Podhalańska część miejscowości obejmuje zachodni skraj Rowu Podtatrzańskiego, zachodni fragment Pogórza Gubałowskiego, dolinę Czarnego Dunajca oraz północne stoki Orawicko-Witowskich Wierchów ciągnące się wzdłuż granicy ze Słowacją (m.in. Magurę Witowską i Przysłop Witowski).

Najwyższym punktem miejscowości jest Starorobociański Wierch (2176 m) – najwyższy szczyt polskich Tatr Zachodnich. W podhalańskiej części Witowa najwyżej wznosi się Magura Witowska (1231 m), która jest jednocześnie najwyższym szczytem polskiego Podtatrza. Tereny zamieszkane znajdują się na wysokości wahającej się od ok. 900 m n.p.m. w rejonie wylotu dolin tatrzańskich do ok. 800 m n.p.m. przy granicy z Chochołowem.

Zwarta zabudowa mieszkalna ciągnie się wzdłuż drogi wojewódzkiej nr 958 na długości ok. 5 km, począwszy od granicy z Chochołowem. Poza tym obszarem większymi skupiskami mieszkańców są osady Kojsówka, Płazówka i Roztoki oraz tereny położone w okolicach wylotu dolin tatrzańskich.

W Witowie bierze początek rzeka Czarny Dunajec. Powstaje ona z połączenia potoków Kirowej i Siwej Wody (czyli odpowiednio Kościeliskiego i Chochołowskiego Potoku, które po wypłynięciu z Tatr zmieniają swoje nazwy).

Kultura

Oddział Związku Podhalan w Witowie

W Witowie od 1999 prowadzi działalność oddział Związku Podhalan. W marcu 2000 uchwałą Zarządu Głównego został on oficjalnie przyjęty do grona tej organizacji. 12 listopada 2000 odbyła się uroczystość poświęcenia sztandaru. Oddział wspiera organizacyjnie i współdziała m.in.: z Kołem Związku Podhalan nr 27 – Witów w Chicago, Ochotniczą Strażą Pożarną w Witowie, Wspólnotą Leśną Uprawnionych Ośmiu Wsi w Witowie, Zespołem Szkół w Witowie, parafią MB Szkaplerznej w Witowie, a także z władzami samorządowymi.

Zespoły regionalne

„Witowianie”

Zespół regionalny „Witowianie” powstał w Witowie w latach trzydziestych XX wieku. Działalność przerwana wybuchem II wojny światowej została wznowiona w 1949. W 1956 z powodu ciągłych trudności materialnych nastąpił rozpad zespołu. W 1975 Aniela i Karol Michniakowie założyli na nowo zespół regionalny „Witowianie”, który prowadził działalność do 1994. Przez kilkanaście lat działalności „Witowianie” zebrali wiele nagród i wyróżnień. Świadczy o tym też duża liczba występów w kraju i zagranicą. Do zespołu oprócz mieszkańców Witowa należała także spora grupa młodzieży z Koniówki, Cichego, Dzianisza, Ratułowa, Podczerwonego, Chochołowa, Miętustwa. W 2003 pod patronatem Oddziału Związku Podhalan w Witowie zespół reaktywowano. Jednak z powodu małej liczby członków po kilku latach jego działalność ponownie została zakończona.

„Mali Witowianie”

W 1995 przy Szkole Podstawowej w Witowie powstał dziecięcy zespół góralski „Mali Witowianie”. W swoim dorobku ma udział w wielu imprezach w kraju i na Słowacji. „Mali Witowianie” biorą czynny udział w uroczystościach szkolnych, kościelnych i regionalnych. Zespół działa obecnie przy Zespole Szkół Podstawowej i Gimnazjum im. ks. Leona Musielaka w Witowie.

Imprezy cykliczne

W ramach „Tatrzańskich Wici”, czyli cyklu imprez kulturalnych organizowanych na terenie powiatu tatrzańskiego w sezonie wakacyjnym w Witowie odbywają się: „Witowiańsko Watra” i „Święto Lasu”.

„Witowiańsko Watra”

Jest to organizowana od 2001 cykliczna impreza kulturalna mająca na celu propagowanie folkloru góralskiego i uatrakcyjnienia pobytu goszczących w Witowie turystów. Tradycyjnie odbywa się w ostatnią niedzielę lipca. Właściwą imprezę poprzedzają uroczystości odpustowe w kaplicy św. Anny na Płazówce, którym towarzyszy oprawa góralska. Głównym punktem każdej imprezy jest rozpalenie watry, czyli ogniska. W trakcie imprezy można oglądać występy zespołów regionalnych zarówno z Polski jak i Słowacji, próbować miejscowych potraw oraz brać udział w różnych konkursach.

„Święto Lasu”

To cykliczna impreza plenerowa odbywająca się na Siwej Polanie u wylotu Doliny Chochołowskiej w dniu 15 sierpnia. Głównym organizatorem jest Wspólnota Leśna Uprawnionych Ośmiu Wsi w Witowie. W trakcie trwania imprezy odbywają się występy zespołów góralskich, czynne są stoiska z rękodziełem i punkty gastronomiczne serwujące tradycyjne potrawy regionalne.

Gminny Ośrodek Kultury Regionalnej w Kościelisku – filia w Witowie

W Witowie działa filia Gminnego Ośrodka Kultury Regionalnej (GOKR-u) w Kościelisku. Jej siedziba mieści się w byłej strażnicy Straży Granicznej. Zadaniem tej instytucji jest krzewienie i podtrzymywanie tradycji góralskich, a także pomoc w organizacji imprez kulturalnych na terenie gminy.

Wspólnota Leśna Uprawnionych Ośmiu Wsi w Witowie

Osobny artykuł: Wspólnota Leśna Uprawnionych Ośmiu Wsi.

Turystyka

Wyciągi narciarskie

Witów ma rozwinięta bazę turystyczną umożliwiającą uprawianie sportów zimowych gł. narciarstwa zjazdowego. Na terenie miejscowości znajduje się Stacja Narciarska Witów-Ski oraz kilka mniejszych wyciągów orczykowych. Swoją szkołę narciarstwa i snowboardu prowadzi tutaj wybitna polska snowboardzistka Jagna Marczułajtis.

Zobacz też

Przypisy

↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 148985
↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1461 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
↑ TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
↑ Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. T. II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999, s. 28. ISBN 83-87424-77-3.

Linki zewnętrzne

Witów. witow.kgb.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-01-01)].

[prng-1] Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 148985

[poczta-2] Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1461 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .

[Dz.U._29/2013-3] Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)

[teryt-4] TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].

[5] Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. T. II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999, s. 28. ISBN 83-87424-77-3.

[2]

[1]

[3]

[4]

[5]

Orawa	Zuberzec Zwierówka Habówka Orawice
Podhale	Chochołów Witów Kościelisko Kiry Zakopane Kuźnice Jaszczurówka Toporowa Cyrhla Murzasichle Małe Ciche Bukowina Tatrzańska Łysa Polana
Spisz	Łysa Polana Jaworzyna Tatrzańska Podspady Zdziar Wysokie Tatry Tatrzańska Kotlina Kieżmarskie Żłoby Matlary Tatrzańska Łomnica Tatrzańska Leśna Górny Smokowiec Dolny Smokowiec Stary Smokowiec Nowy Smokowiec Tatrzańskie Zręby Tatrzańska Polanka Nowa Polanka Wyżnie Hagi Stara Leśna Nowa Leśna
Liptów	Szczyrba Szczyrbskie Jezioro Tatrzańska Szczyrba Wysokie Tatry Podbańska Przybylina Wawrzyszów Jakubowiany Liptowski Andrzej Jamnik Końska Beňadiková Wiaterna Poręba Żar Smreczany Liptowski Mikułasz Jałowiec Trzciana Bobrowiec Bobrowczyk Pavlova Ves Liptovské Beharovce Liptowski Tarnowiec Liptowskie Matiaszowce Kwaczany Huty

Siedziba gminy	Kościelisko
Wsie	Dzianisz Kościelisko Witów
Integralne części wsi	Biały Potok Blachówka Brzuchacze Budzówka Bugaj Butorów Chochołowska Chotarz Czajki Długopolska Długoszówka Dziadularze Gawrony Gole Górkówka Gronik Groń Gruszki Halaburdowa Kaplowa Karpielówka Kierpcówka Kije Kiry Klejki Knupiarze Kojsówka Kukulaki Lachowa Malce Mnichówka Nędzówka Obrochtówka Orawculin Brzeg Pająkówka Pindele Pitoniówka Płazówka Pod Jaworki Podczerwińska Rąbanisko Roje Roztoki Rysulówka Siwa Sobiczkowa Staszele Staszelówka Styrczule Sywarne Szatanowa Szeligówka Świdronie Tylki Urchoci Wierch W Potoku Waconie Wojdyłówka Zagrody Dolne Zagrody Górne Zwolenie Żakówka
Schroniska	Dolina Chochołowska Hala Pisana Ornak