Zbigniew Mrazek

Zbigniew Stanisław Mrazek

Zbigniew Męcina
Tomasz Gandera

Aminius, Ropita

Zbigniew Mrazek (ze zbiorów NAC)
podporucznik
Data i miejsce urodzenia	30 stycznia 1908 Męcina Wielka
Data i miejsce śmierci	26 stycznia 1981 Kowary
Przebieg służby
Lata służby	1940–1946
Siły zbrojne	Polskie Siły Zbrojne Armia Krajowa
Jednostki	1 Batalion Czołgów, 3 Pułk Pancerny (PSZ), Zgrupowanie Pułku Baszta, 5 Pułk Pancerny (PSZ)
Stanowiska	oficer ds. zleceń komendanta Obwodu Mokotów i dowódcy Zgrupowania Pułku Baszta
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa, powstanie warszawskie
Późniejsza praca	radca prawny, adwokat
Odznaczenia

Zbigniew Stanisław Mrazek vel Zbigniew Męcina vel Tomasz Gandera, ps.: „Aminius”, „Ropita” (ur. 30 stycznia 1908 w Męcinie Wielkiej, zm. 26 stycznia 1981 koło Kowar) – porucznik broni pancernych Polskich Sił Zbrojnych i Armii Krajowej, cichociemny, uczestnik Powstania Warszawskiego, prokurator i adwokat. Znajomość języków: niemiecki, angielski. Zwykły Znak Spadochronowy nr 3133, Bojowy Znak Spadochronowy nr 1587.

Życiorys

Zbigniew Mrazek uczył się w gimnazjum w Jaśle (1918–1925), następnie w II Państwowym Gimnazjum im. Karola Szajnochy we Lwowie, które ukończył w 1926, 12 maja zdał egzamin dojrzałości. w tym samym roku podjął studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie (1926–1928), kontynuował naukę na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie, gdzie w 1930 obronił dyplom magistra prawa. Po aplikacji zdał 1 kwietnia 1933 egzamin sędziowski, podjął pracę jako asesor sądowy w okręgu Sądu Apelacyjnego w Krakowie. Postanowieniem Ministra Sprawiedliwości z 12 kwietnia 1934 mianowany podprokuratorem Sądu Okręgowego w Rzeszowie, w 1938 – wiceprokuratorem Sądu Okręgowego w Katowicach (był wtedy najmłodszym prokuratorem w ówczesnej Polsce).

W kampanii wrześniowej 1939 nie zmobilizowany, ewakuowany wraz z sądem do Lwowa. 19 września 1939 przekroczył granicę polsko-rumuńską, dotarł do Francji, 21 listopada wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych, przydzielony do 2 kompanii ciężkich karabinów maszynowych w Szkole Podoficerskiej w Camp de Coëtquidan. Od 1 marca do 15 maja 1940 na praktyce instruktorskiej w 3 Pułku Piechoty, następnie do 17 czerwca 1940 w Szkole Podchorążych Piechoty w Coëtquidan.

Po upadku Francji 23 czerwca 1940 z portu Le Verdon sur Mer, brytyjskim statkiem „Delius” dopłynął do Plymouth (Wielka Brytania), wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych pod dowództwem brytyjskim. Podjął naukę w Szkole Podchorążych Broni Pancernej w Crawford, po jej ukończeniu awansowany na stopień sierżanta podchorążego 8 października 1940 przydzielony jako zastępca dowódcy plutonu do 1 batalionu czołgów 16 Brygady Pancernej. Po przeformowaniu jednostki, od 1 września 1941 zastępca dowódcy plutonu 3 pułku pancernego 16 BP. Od 1 marca 1942 dowódca plutonu na kursie kierowców w Chirnside oraz Nisbet Mouse. Od 1 maja 1943, jako zastępca oficera technicznego, uczestnik kursu szturmowego w Batalionie Strzelców Podhalańskich, od 3 czerwca 1943 na stażu w jednostkach brytyjskich.

Zgłosił się do służby w kraju. Przeszkolony ze specjalnością w dywersji, propagandzie i broni pancernej, na kursach specjalnych dla kandydatów na cichociemnych, m.in. spadochronowym, walki konspiracyjnej, odprawowym (STS 43, Audley End), i in. Zaprzysiężony na rotę ZWZ/AK 3 listopada 1943 w Chicheley przez szefa Oddziału VI (Specjalnego) Sztabu Naczelnego Wodza, w styczniu 1944 przez Algier przerzucony na stację wyczekiwania Głównej Bazy Przerzutowej w Latiano nieopodal Brindisi we Włoszech.

Skoczył ze spadochronem do okupowanej Polski w nocy 12/13 kwietnia 1944 w sezonie operacyjnym „Riposta”, w operacji lotniczej „Weller 14” dowodzonej przez por. naw. Antoniego Błażewskiego, z samolotu Halifax JW-272 „D” (1586 Eskadra PAF), na placówkę odbiorczą „Mysz” 242 (kryptonim polski, brytyjskie oznaczenie numerowe pinpoints), w okolicach miejscowości Bełżyce (13 km od Lublina). Razem z nim skoczyli: ppor. Zbigniew Mrazek „Aminius”, ppor. Tadeusz Żelechowski „Ring”, ppor. Adam Benrad „Drukarz” oraz kurier polityczny Delegatury Rządu na Kraj plt. Jan Ciaś „Kula”. Zrzut przyjął oddział partyzancki AK dowodzony przez ppor. Aleksandra Sarkisowa ps. Szaruga.

Po skoku kilka dni w oddziale „Szarugi”, następnie w Warszawie, przydzielony do komórki „Kratka” Komendy Głównej AK, utrzymującej łączność z więźniami Pawiaka. Później przydzielony do Okręgu Wilno AK, jednak przydział ten nie został zrealizowany.

W Powstaniu Warszawskom jako oficer ds. zleceń płk. Stanisława Kamińskiego ps. „Daniel”, komendanta Obwodu Mokotów i dowódcy Zgrupowania Pułku Baszta. Po jego zranieniu 24 września jako oficer ds. zleceń cichociemnego Kazimierza Szternala ps. „Zryw”, który przejął obowiązku dowódcy pułku. Walczył na Mokotowie, ranny. Po kapitulacji Powstania w niewoli niemieckiej, osadzony w obozach w Pruszkowie i Skierniewicach oraz Stalagu X B Sandbostel i oflagu VII A Murnau.

28 kwietnia 1945 dotarł do oddziałów USA, następnie Polskiej Misji Wojskowej w Paryżu, przerzucony do Londynu, gdzie zameldował się w Oddziale VI Sztabu Naczelnego Wodza. Ponownie wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych, 26 lipca przydzielony do Ośrodka Szkoleniowego Broni Pancernej w Catterick (Yorkshire). Od 19 grudnia 1945 przydzielony do 5 Pułku Pancernego 16 Samodzielnej Brygady Pancernej I Korpusu Polskiego. 11 października 1946 zdemobilizowany, w kwietniu 1947 powrócił z rodziną do Polski. Zamieszkał w Sopocie, od 21 czerwca 1949 podjął pracę jako adwokat w okręgu Sądu Apelacyjnego w Gdańsku.

Szykanowany przez SB, w I połowie lutego 1950 aresztowany, decyzją prezydenta miasta Sopotu z 24 lutego 1950 otrzymał nakaz natychmiastowego opuszczenia wraz z rodziną Sopotu i obszaru nadmorskiego. Skonfiskowano mu mieszkanie wraz z wyposażeniem i zakazano prowadzenia praktyki adwokackiej. W latach 1956–1957 bezskutecznie starał się o rehabilitację i odzyskanie mieszkania.

Od 15 maja 1950 podjął pracę jako starszy instruktor w Centralnym Zarządzie Gazownictwa w Warszawie. Od 20 czerwca 1952 pracował jako radca prawny Gorzowskich Zakładów Włókien Sztucznych (w budowie). 28 czerwca 1958 ponownie wpisany na listę adwokatów Wojewódzkiej Izby Adwokackiej w Gdańsku. Zamieszkał w Szczecinie, podjął pracę w szczecińskim oddziale Biura Projektów Gospodarki Wodno-Ściekowej i Ochrony Atmosfery „Biprowod” w Warszawie. 16 lutego 1973 przeszedł na emeryturę i przeniósł się do Cieplic Śląskich.

Wg. relacji Rodziny, uprawiał szybownictwo, narciarstwo, grał w tenisa ziemnego, wielokrotnie spływał przełomami Dunajca, lubił grać w bridge’a. Nie przywiązywał wagi do dóbr materialnych. Lubił operę, której słuchał także m.in. w bazie Cichociemnych we Włoszech. Był zapalonym wędkarzem i piechurem.

Zmarł w sanatorium Bukowiec niedaleko Kowar (obecnie Kowary), pochowany na cmentarzu w Cieplicach (obecnie Jelenia Góra). Symboliczny grób na warszawskim Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.

Awanse

• sierżant podchorąży - 8 października 1940
• podporucznik - 1 marca 1944
• porucznik

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari
• Krzyż Walecznych.

Życie rodzinne

Zbigniew Mrazek był synem Stanisława Jana (1866–1924) i Heleny z domu Strokołowskiej (1881–1969). Ojciec Zbigniewa był wiertaczem w firmie prowadzącej poszukiwania naftowe, był równocześnie właścicielem kopalń ropy naftowej w Męcinie Wielkiej, Sękowej i Ropicy Ruskiej. Brat stryjeczny Zbigniewa, Kazimierz Mrazek (1897–1989) był właścicielem dworu w Sokole i Sybirakiem.

Zbigniew Mrazek był trzykrotnie żonaty. W 1934 poślubił Michalinę Czajkę (1909–1988), z którą miał córkę Ewę zamężną Zieleniewską (ur. 1935). W Szkocji w 1947 roku ożenił się z Wandą Dzwonkowską(1913–2006), z którą miał syna Piotra (ur. 1947). Ponownie ożenił się z Elżbietą Przybysz (ur. 1923).

Bibliografia

• Krzysztof A. Tochman: Słownik biograficzny cichociemnych. T. 4. Zwierzyniec – Rzeszów: Obywatelskie Stowarzyszenie „Ostoja”, 2011, s. 141–143. ISBN 978-83-933857-0-6.
• Jędrzej Tucholski: Cichociemni. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1984, s. 370. ISBN 83-211-0537-8.
• Jędrzej Tucholski: Cichociemni 1941–1945 – Sylwetki spadochroniarzy. Wojskowy Instytut Historyczny, 1984, s. 197.
• Podporucznik broni pancernej Zbigniew Stanisław Mrazek. [dostęp 2013-12-11].
• Profil Zbigniewa Mrazka na stronie www.1944.pl. [dostęp 2013-12-12].

Linki zewnętrzne

• Biogram na stronie elitadywersji.org