Hodyszewo: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
lit.
m Informacja o wyszuliwarce grobów
Linia 108: Linia 108:


== Sanktuarium ==
== Sanktuarium ==
Hodyszewo słynie z [[sanktuarium]] [[Matka Boża|Matki Bożej]] Pojednania (parafia pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny). W [[kościół (budynek)|kościele]] znajduje się cudowny [[obraz]] Matki Boskiej Hodyszewskiej, Królowej Podlasia z XVII w., namalowany na desce. Do roku 1875 obraz znajdował się w istniejącym tu [[Kościoły greckokatolickie|kościele greckokatolickim]], po kasacji [[Unia brzeska|Unii Brzeskiej]] od 1875 do 1914 znajdował się w [[cerkiew (budynek)|cerkwi]] [[prawosławie|prawosławnej]] i był umieszczony w [[ikonostas]]ie, otaczany [[Kult religijny|kultem]] przez wiernych prawosławnych i [[katolicyzm|katolickich]]. W czasie [[I wojna światowa|I wojny światowej]] obraz został wywieziony poza Hodyszewo, zwrócony dopiero w 1928 r. 31 sierpnia 1980 roku [[Franciszek Macharski|ks. kard. Franciszek Macharski]] ukoronował cudowny obraz [[korona (atrybut)|koronami]] [[papież|papieskimi]]. Do Sanktuarium w Hodyszewie odbywają się liczne [[pielgrzymka|pielgrzymki]] piesze. Najbardziej znane i najliczniejsze to Łapska Piesza Pielgrzymka oraz Zambrowska Piesza Pielgrzymka do Hodyszewa.
Hodyszewo słynie z [[sanktuarium]] [[Matka Boża|Matki Bożej]] Pojednania (parafia pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny). W [[kościół (budynek)|kościele]] znajduje się cudowny [[obraz]] Matki Boskiej Hodyszewskiej, Królowej Podlasia z XVII w., namalowany na desce. Do roku 1875 obraz znajdował się w istniejącym tu [[Kościoły greckokatolickie|kościele greckokatolickim]], po kasacji [[Unia brzeska|Unii Brzeskiej]] od 1875 do 1914 znajdował się w [[cerkiew (budynek)|cerkwi]] [[prawosławie|prawosławnej]] i był umieszczony w [[ikonostas]]ie, otaczany [[Kult religijny|kultem]] przez wiernych prawosławnych i [[katolicyzm|katolickich]]. W czasie [[I wojna światowa|I wojny światowej]] obraz został wywieziony poza Hodyszewo, zwrócony dopiero w 1928 r. 31 sierpnia 1980 roku [[Franciszek Macharski|ks. kard. Franciszek Macharski]] ukoronował cudowny obraz [[korona (atrybut)|koronami]] [[papież|papieskimi]]. Do Sanktuarium w Hodyszewie odbywają się liczne [[pielgrzymka|pielgrzymki]] piesze. Najbardziej znane i najliczniejsze to Łapska Piesza Pielgrzymka oraz Zambrowska Piesza Pielgrzymka do Hodyszewa. Nieopodal kościoła znajduje się cmentarz parafialny. Obecnie istnieje możliwość skorzystania z [http://e-cmentarze.com/mapa/index.php?cmentarz=hodyszewo wyszukiwarki osób zmarłych], pochowanych na cmentarzu.


Sanktuarium opiekują się [[pallotyni]].
Sanktuarium opiekują się [[pallotyni]].

Wersja z 09:01, 6 paź 2011

Kościół parafialny-sanktuarium w Hodyszewie
Hodyszewo
{{{rodzaj miejscowości}}}
ilustracja
Państwo podlaskie
Powiat

wysokomazowiecki

Gmina

Nowe Piekuty

Liczba ludności (2008)

143[1]

Strefa numeracyjna

(+48) 86

Kod pocztowy

18-207

Tablice rejestracyjne

BWM

SIMC
Położenie na mapie brak
Mapa konturowa brak
Brak mapy: podlaskie
Brak współrzędnych
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Położenie na mapie świata
Mapa konturowa świata
Brak współrzędnych
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:landmark}

Hodyszewo – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim (w 1975-1998 województwo łomżyńskie). Powiat wysokomazowiecki, gmina Nowe Piekuty.

Miejscowość jest oddalona od najbliższego miasta - Brańska, o 12 km.

Historia wsi

Nazwa wsi wywodzi się od białoruskiego imienia Hodysz, Hodisław[1]. Wieś wielkich książąt litewskich, następnie królewska. Najstarsza wzmianka pochodzi z roku 1529[2]. W tym czasie zamieszkiwana przez ludność ruską wyznania prawosławnego, która używała języka polskiego w narzeczu podlaskim. Mieszkańcy zajmowali się rolnictwem i robieniem bron na handel[3]..

Od 1533 roku wsią zarządzał Mikołaj Korycki, starosta brański, podsędek bielski. Po jego śmierci w 1553 r. Hodyszewo wymienione w inwentarzu dawnych dóbr sędziego Koryckiego, jako własność prywatna (prawdopodobnie w części). Mieszkało tu ówcześnie 18 chłopów i 7 zagrodników. Inwentarz z 1558 roku wskazuje, że Odyszewo z 36 włokami należało do starostwa brańskiego. W połowie XVII wsią zarządzał Bogusław Radziwiłł, na początku XVIII w. Jan Klemens Branicki[1]. Według lustracji z 1569 roku w Hodyszewie było 34 włók polskich gruntu[3].

Po roku 1574 aż do upadku Rzeczpospolitej w składzie dóbr królewskich, które po roku 1795 zostały przejęte przez rząd pruski.

W XVIII w. miejscowość była uprzywilejowaną osadą włościańską należącą do tzw. wybraniectwa. W przywileju z 15 czerwca 1750 r. August III Sas potwierdza prawa wybranych w starostwie brańskim. Są wymienieni wybrańcy z Hodyszewa: Michał Laruch, Jan Kowal, Jan Kowalczak, Stefan i Paweł Koczewscy. Posiadali łącznie 2 łany gruntu. Mieli prawo warzyć piwo, palić gorzałkę na swoją potrzebę, wręb wolny w lasach, zwolnieni byli od tzw. podwód, hyberny, noclegów i chlebów żołnierskich. Przywileje powyższe w 1785 r. potwierdza Stanisław August[3].

W 1807 r. granica między Księstwem Warszawskim a Cesarstwem Rosji została wytyczona obok wsi powodując, że część pól znalazło się za granicą. Według danych z 1808 roku w Hodyszewie istniało 37 domów mieszkalnych, przeważała ludność unicka[1].

W 1820 r. we wsi kościół unicki i karczma. Mieszka 44 gospodarzy, 6 posiadaczy wybraniectwa, 7 komorników. Posiadacze to: Adam Demionczuk, Adam Osmulski, Aleks. Koczeski, Jan Muszczak, Józ. Kolikowski i Miałkowska. Wszyscy mieli po 5 zagonów. Włościanie prowadzili gospodarstwa trzypolowe i wysiewali 130 korcy oziminy i 120 jarzyny, opłacali w latach 1817-182 roczny, średni czynsz w wysokości 534 złp. 6 gr.[3]

W roku 1827 w Hodyszewie były 43 domy i 318 mieszkańców[3]. W połowie XIX wieku we wsi mieszkało 322 unitów[1].

Pod koniec XIX w. wieś włościańska, powiat mazowiecki, gmina i parafia Piekuty. Domów drewnianych 51, w tym krytych słomą 48, a dwa domy cerkiewne i karczma gontami. Ziemi mórg 777, oprócz tego cerkiewnej włók 3, wszystko w glebie średniej. Ludność- 247 osób, w tej liczbie katolików 34, żydów 9. W miejscowości szkoła rządowa, cerkiew, a na granicy Cesarstwa z Królestwem kaplica ze studzienką[3].

Spis powszechny z 1921 informuje, że w miejscowości istniało 48 domów i mieszkało 235 osób, w tym 4 prawosławnych i 11 Żydów[1].

W 1937 powstała tutaj Ochotnicza Straż Pożarna.

Nocą, z 12 na 13 września 1939 roku przez Hodyszewo przedzierały się w kierunku lasów rudzkich dwie brygady kawalerii: Suwalska i Podlaska, wchodzące w skład Samodzielnej Grupy Operacyjnej NAREW, stacjonujące poprzednio w rejonie Dąbrowy Wielkiej. Po południu tego samego dnia lasy na północ od Hodyszewa stały się punktem zgrupowania 9 pułku strzelców konnych, po ciężkich walkach w rejonie Domanowa. Wkrótce rejon ten zajęły wojska niemieckie. W końcu września na mocy porozumień niemiecko-sowieckich miejscowość zajęli Sowieci[1].

Historia szkolnictwa

Szkoła rządowa funkcjonowała tu od roku 1873. Działała do 1914. Jej nauczycielami byli: Gabriel Markiewicz (1873-1874), Aleksander Kondracki (1874), Jan Wawrysiewicz (1874-1877), Jan Nikolski (1877-1879), Aleksander Michajłow (1879-1880), ksiądz Jerzy Bursa (1876-1880), Tatiana Glebowa (1881-1882), Jerzy Ulejczyk (1882-1889), Teodozjusz Ulejczyk (1890), Aleksander Potemkin (1891), Włodzimierz Geppert (1892), Konstanty Konstantynow (1893-1895), Paweł Kłoczko (1896-1898), Mikołaj Misiuk (1899-1900), Mikołaj Jakowlew (1901-1902), Włodzimierz Logaczow (1903), Jan Iwanow (1904-1906), Helena Tarnowiecka (1907), Jan Jurczynin (1908) i Marek Balo (1909-1914). Była to szkoła rosyjska nauczająca historii Rosji i języka rosyjskiego[4].

W 1922 roku rozpoczęła działalność jednoklasowa szkoła powszechna z liczbą 56 dzieci. W roku 1930 przemianowana na trzyklasową. W tym czasie uczęszczało do niej 188 dzieci. Nauczyciele: Mateusz Hańczyk, Mieczysława Pilika i Śliwowski[5].

W okresie powojennym w Hodyszewie istniała publiczna Szkoła Podstawowa. Uchwałą Nr VII/26/03 Rady Gminy Nowe Piekuty z dnia 27 marca 2003 r. została zlikwidowana. Współcześnie funkcjonuje tu Szkoła Podstawowa prowadzona przez Stowarzyszenie Księży Pallotynów[1].

Demografia

Wykres liczby ludności Hodyszewa od 1827 roku:

Źródła:[6][1],

Współcześnie

W 2006 roku w Hodyszewie mieszkało 191 osób w 33 domach. Według danych z 2008 w Hodyszewie są 33 domy i żyje 143 mieszkańców.

Ochotnicza Straż Pożarna liczy 19 członków.

Od roku 2004 we wsi organizowane są Hodyszewskie Dni Gimnazjalistów dla młodzieży z województwa podlaskiego. Gimnazjaliści rywalizują w konkursach sportowych, prezentacjach kulturalnych oraz w konkursie wiedzy o regionie[1].

Sanktuarium

Hodyszewo słynie z sanktuarium Matki Bożej Pojednania (parafia pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny). W kościele znajduje się cudowny obraz Matki Boskiej Hodyszewskiej, Królowej Podlasia z XVII w., namalowany na desce. Do roku 1875 obraz znajdował się w istniejącym tu kościele greckokatolickim, po kasacji Unii Brzeskiej od 1875 do 1914 znajdował się w cerkwi prawosławnej i był umieszczony w ikonostasie, otaczany kultem przez wiernych prawosławnych i katolickich. W czasie I wojny światowej obraz został wywieziony poza Hodyszewo, zwrócony dopiero w 1928 r. 31 sierpnia 1980 roku ks. kard. Franciszek Macharski ukoronował cudowny obraz koronami papieskimi. Do Sanktuarium w Hodyszewie odbywają się liczne pielgrzymki piesze. Najbardziej znane i najliczniejsze to Łapska Piesza Pielgrzymka oraz Zambrowska Piesza Pielgrzymka do Hodyszewa. Nieopodal kościoła znajduje się cmentarz parafialny. Obecnie istnieje możliwość skorzystania z wyszukiwarki osób zmarłych, pochowanych na cmentarzu.

Sanktuarium opiekują się pallotyni.

 Osobny artykuł: Cerkiew Zaśnięcia Najświętszej Marii Panny w Hodyszewie.

Obiekty zabytkowe

  • kościół parafialny z lat trzydziestych XX w.
  • kaplica ze źródełkiem pochodząca z 1884 r., przebudowana w latach 30. XX w.
  • dwa domy drewniane
  • dwa cmentarze rzymskokatolickie[1]
  1. ↑ a b c d e f g h i j k Historia Poszczególnych Miejscowości z Terenu Gminy Nowe Piekuty
  2. ↑ Katalog zabytków sztuki, Województwo łomżyńskie, Pod redakcją M. Kałamajskiej-Saeed, Ciechanowiec, Zambrów, Wysokie Mazowieckie i okolice, PAN Instytut Sztuki, Warszawa 1986, str. 38
  3. ↑ a b c d e f Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, tom III, str. 89-90
  4. ↑ W. Jemielity, Szkolnictwo w Guberni Łomżyńskiej, Wydawnictwo ATK, Warszawa, 1994, str. 68
  5. ↑ W. Jemielity, Szkoły powszechne w województwie białostockim w latach 1919-1939, Łomża, 1991, str. 93
  6. ↑ Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, tom IV, str. 541

Linki zewnętrzne

Szablon:Linki do map Polski

Gmina Nowe Piekuty
Wsie

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Hodyszewo&oldid=28243113”