Fryderyk Staub

Fryderyk Staub

Data i miejsce urodzenia	30 listopada 1899 Lwów
Data i miejsce śmierci	11 stycznia 1982 Gliwice
profesor nauk technicznych
Alma Mater	Politechnika Lwowska
Doktor honoris causa Politechnika Śląska – 27 września 1980
Nauczyciel akademicki
Uczelnia	Politechnika Lwowska Politechnika Śląska
Odznaczenia

Fryderyk Staub (ur. 30 listopada 1899 we Lwowie, zm. 11 stycznia 1982 w Gliwicach) – polski inżynier metaloznawca.

Życiorys

Był synem Jerzego i Berty z d. Kurcer. We Lwowie ukończył szkołę ludową i II Szkołę Realną. Zdał maturę z wyróżnieniem.

Po ukończeniu w 1916 szkoły realnej rozpoczął studia w Technicznej Akademii Wojskowej w Möding. W październiku 1918 przerwał naukę, 4 listopada wstąpił w szeregi tworzonego Wojska Polskiego. Został wcielony w szeregi 5 pułku piechoty Legionów, walczył o Lwów i Przemyśl, a następnie uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej, awansował na dowódcę plutonu, a następnie kompanii. W 1920 został przeniesiony do 1 Dywizji Piechoty Legionów, a od 8 czerwca 1921 w szeregi 19 Dywizji Piechoty.

Po przeniesieniu do rezerwy 31 sierpnia 1922 powrócił do Lwowa i rozpoczął studia na Wydziale Mechanicznym Politechniki. Podczas studiów pracował w Mechanicznej Stacji Doświadczalnej, wstąpił do Polskiej Partii Socjalistycznej i Związku Strzeleckiego. Po ukończeniu nauki i otrzymaniu dyplomu w 1926 wyjechał do Poznania i podjął pracę w Zakładach Cegielskiego. Dość szybko przeniósł się do Sosnowca, tam pracował jako asystent w kopalni węgla Milowice. W 1929 otrzymał stanowisko kierownicze w odlewni żelaza „Zieleniewski-Fitzner-Gampler” w Dąbrowie Górniczej, a następnie po otrzymaniu stypendium Funduszu Kultury Narodowej wyjechał do Berlina, gdzie pogłębiał wiedzę z zakresu metaloznawstwa, naukę kontynuował w Zurychu.

Po powrocie do Polski w 1930 ponownie zamieszkał w Poznaniu i pracował w Zakładach Cegielskiego, początkowo był asystentem kierownika, a następnie kierownikiem odlewni żeliwa, staliwa i metali nieżelaznych. 2 stycznia 1932 awansował na kapitana rezerwy i podlegał 57 pułkowi piechoty wielkopolskiej. W 1935 powrócił do Lwowa, został członkiem Towarzystwa Politechnicznego, podjął pracę na Politechnice w Mechanicznej Stacji Doświadczalnej, pracował tam również po wkroczeniu Armii Czerwonej.

Początkowo był starszym asystentem a następnie docentem w Katedrze Technologii Metali w utworzonym z Politechniki Lwowskim Instytucie Politechnicznym. Na początku 1940 został członkiem Związku Walki Zbrojnej, w swoim mieszkaniu ukrywał radiostację ZWZ. W kwietniu 1940 został szefem sztabu II Okręgu Lwów-Zachód, funkcję tę pełnił przez pięć miesięcy. W maju 1941 został komendantem Okręgu ZWZ-1, stopień ten utrzymał przez cztery miesiące. Po zajęciu Lwowa przez hitlerowców zrezygnował z pracy zawodowej, od stycznia 1942 przez trzy miesiące w domu Fryderyka Stauba działała konspiracyjna drukarnia, powielano w niej m.in. „Biuletyn Ziemi Czerwieńskiej”. Był poszukiwany przez Gestapo, ukrywał się jednocześnie działając w konspiracji.

Od kwietnia 1944 był komendantem Obwodu Przemyślany w Inspektoracie Południowym Armii Krajowej, od 16 kwietnia dowodził oddziałem partyzanckim, który uczestniczył w Akcji „Burza” oraz 24 lipca 1944 zdobył Bóbrkę. 25 lipca 1944 został odwołany z funkcji komendanta, miesiąc później złożył broń i powrócił do Lwowa. Ponownie otrzymał pracę w Instytucie Politechnicznym, został docentem i kierował Katedrą Obróbki Plastycznej Metali.

We wrześniu 1945 został repatriowany do Polski, zamieszkał w Gliwicach i uczestniczył w organizacji Politechniki Śląskiej. Został zastępcą profesora, powierzono mu funkcję kierownika Katedry Metaloznawstwa, równolegle kierował Wydziałem Ekspertyz Hutniczego Instytutu Badawczego. W 1949 uzyskał tytuł profesora nadzwyczajnego, a w 1957 profesora zwyczajnego. Pomiędzy 1955 a 1957 pełnił funkcję dziekana Wydziału Mechanicznego, a od 1959 a 1962 był prorektorem do spraw nauki. W 1970 przeszedł w stan spoczynku, 27 września 1980 otrzymał tytuł doktora honoris causa Politechniki Śląskiej. W okresie od 13 grudnia 1959 do 20 maja 1964 był Prezesem Zarządu Aeroklubu Gliwickiego.

Dorobek naukowy

Dorobek naukowy Fryderyka Stauba obejmuje autorstwo i współautorstwo ośmiu książek, sześć skryptów i około stu publikacji, artykułów i felietonów. Był redaktorem naczelnym „Zeszytów Politechniki Śląskiej”, był członkiem Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach, prezesem Aeroklubu w Gliwicach oraz członkiem Związku Nauczycielstwa Polskiego.

Odznaczenia

• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1962)
• Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari (1921)
• Krzyż Walecznych (1921)
• Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami
• Złoty Krzyż Zasługi (1955)
• Medal 10-lecia Polski Ludowej (1955)

Bibliografia

• Serwis Polska Podziemna, Staub Fryderyk
• Lwów Home „Politechnika Lwowska 1844-1945”
• Czasopismo Techniczne. R. 54, Nr. 15, 10 sierpnia 1936
• Tadeusz Lewicki: 60 lat Sekcji Szybowcowej Aeroklubu Gliwickiego 1955–2015. Gliwice: 2017, s. 1–220.