Kadyks

Kadyks

Herb Flaga
Państwo	Hiszpania
Wspólnota autonomiczna	Andaluzja
Burmistrz	José María González Santos "Kichi"
Powierzchnia	12,10 km²
Wysokość	11 m n.p.m.
Populacja (2015) • liczba ludności • gęstość	120 468 10 061 os./km²
Nr kierunkowy	(+34) 956
Kod pocztowy	11000
Tablice rejestracyjne	CA
Położenie na mapie Andaluzji Kadyks
Położenie na mapie Hiszpanii Kadyks
36°31′N 6°17′W
Strona internetowa

Katedra w Kadyksie

Kadyks (hiszp. Cádiz [ˈkaðiθ], fen. גדר = Gadir, łac. Gades, arab. قادس = Qādis) – miasto w południowo-zachodniej Hiszpanii, w regionie Andaluzja, stolica prowincji Kadyks. Położone na półwyspie oddzielającym odnogę Zatoki Kadyksu od Oceanu Atlantyckiego. Zamieszkuje je 120 468 osób (2015). Według danych hiszpańskiego Ministerstwa Rozwoju tzw. Wielki Zespół Miejski Zatoki Kadyksu (hiszp. Grande Área Urbana) ma 642 504 mieszkańców na powierzchni 1792 km², w latach 2001–2011 nastąpił wzrost ludności o 64 748 osób, co stanowi wzrost o 11,2%.

Miasto portowe i handlowe, stocznia, przemysł metalowy i spożywczy. Szkoły wyższe, muzea, znany ośrodek turystyczny. Najstarsze miasto w Hiszpanii. Mieszkańcy Kadyksu nazywani są gaditano.

W mieście znajduje się stacja kolejowa Cádiz, z której odjeżdżają pociągi aglomeracyjne (Cercanías), regionalne (Media Distancia) i dalekobieżne (Alvia).

Historia

• około 1100 p.n.e. założony przez Fenicjan (Gadir – najstarsze miasto w tej części Europy).
• od ok. 500 p.n.e. pod władzą Kartaginy.
• 206 p.n.e. zdobyty przez Rzymian (Gades), ośrodek handlu morskiego, okres rozkwitu gospodarczego.
• V w. zniszczony przez Wizygotów.
• od 711 pod panowaniem Maurów.
• od 1262 w rękach władców Kastylii.
• W 1587 angielski korsarz Francis Drake zniszczył hiszpańską flotę stacjonującą w Kadyksie.
• W 1596 złupiony przez Anglików pod wodzą hrabiego Essex.
• W 1702 najazd floty angielskiej i holenderskiej.
• Od 1717 główna baza żeglugi, przejęcie monopolu od Sewilli na handel z koloniami w Ameryce.
• W 1797 atakowany przez flotę Nelsona, która odniosła zwycięstwo nad flotą hiszpańską koło przylądka São Vicente.
• W 1805 pod Trafalgarem Nelson rozbił flotę francusko-hiszpańską.
• W latach 1810–1811 oblegany przez wojska napoleońskie.
• W latach 1810–1813 siedziba rządu centralnego, powołanie Kortezów, w 1812 uchwalenie pierwszej hiszpańskiej konstytucji (obowiązującej w latach 1820-1823)
• W 1820 wybuch powstania ludowego.
• W czasie wojny domowej 1936–1939 w rękach frankistów.

Zabytki

Nie spotyka się prawie śladów starożytności i średniowiecza, po zniszczeniu miasta w 1596 przez oddziały angielskie hr. Essexa.

• Katedra, Parroquía de Santa Cruz, dawny renesansowy kościół Sagrario.
• Katedra, Catedral Nueva, z XVIII–XIX w., z grobem Manuela de Falli oraz muzeum z cennymi monstrancjami (m.in. 4-metrową Custodia de Millón autorstwa Antonia Suáreza). Budowa katedry została rozpoczęta na podstawie projektu Vicenta Acera, ze względów finansowych zakończona dopiero w 1853 roku - z tego względu w budowli mieszają się elementy barokowe z neoklasycystycznymi. Wnętrze podzielone potężnymi kolumnami korynckimi na trzy nawy, transept i kaplice boczne. Chór w nawie głównej wykonany z drewna mahoniowego przez Augustina de Perei w 1697 pochodzi z Cartuja de las Cuevas w Sewilli.
• Kościół Oratorio de San Felipe Neri zbudowany w latach 1679–1719, gdzie w latach 1811–1812 obradowały Kortezy. Owocem tych obrad była pierwsza liberalna konstytucja Europy uchwalona 19 marca 1812, unieważniona w 1823 roku przez Ferdynanda VII. Wewnątrz kościoła znajduje się obraz Niepokalana poczęcie (Inmaculada) pędzla Murilla. Obok kościoła znajduje się muzeum miejskie (Museo Municipial) w których zbiorach znajduje się m.in. model miasta Kadyks powstały pomiędzy 1777 a 1779 zawierający pierwotny projekt kościoła.
• Kościół Oratorio de la Santa Cueva zbudowany w XVIII wieku na podstawie projektu Torcuato Cayóna przez Torcuato Benjumedę. Wewnątrz znajdują się trzy freski namalowane w latach 1796–97 przez Francisco Goyę – Ostatnia wieczerza, Cudowne rozmnożenie chleba i ryb i Przypowieść o gościu bez szat weselnych.
• Kościoły: Santiago, Santa Catalina z XVII w. z ostatnim dziełem Murilla.
• szpital Nuestra Senora del Carmen z XVIII wieku.
• Mury obronne z XVII w. z bramą Puerta de Tierra, ozdobioną herbem Kastylii. Po bokach bramy, na wysokich kolumnach, umieszczone są figury patronów miasta św. Serwandusa i św. Germanusa
• Muzeum miejskie Museo de Cadiz położone przy Plaza de Mina. Na parterze ekspozycja ukazująca historię miasta, na wyższych pietrach galeria malarstwa z dziełami m.in. Rubensa, Murilla i Zurbarána.
• Muzeum, w dawnym klasztorze franciszkanów, ze zbiorami archeologicznymi z czasów fenickich i rzymskich oraz najważniejszą po Sewilli galerią malarstwa.

Sport

Działa tutaj klub piłki nożnej, Cádiz CF, grający lidze Segunda División, będącej drugim poziomem ligowych rozgrywek piłkarskich w Hiszpanii.

Miasta partnerskie

• Hawana, Kuba
• Brest, Francja
• Buenos Aires, Argentyna
• A Coruña, Hiszpania
• Tanger, Maroko
• Baltimore, Stany Zjednoczone
• Rochester, Stany Zjednoczone
• Cartagena, Kolumbia
• Ceuta, Hiszpania
• Huelva, Hiszpania
• Rochester, Wielka Brytania
• Montevideo, Urugwaj
• Móstoles, Hiszpania
• Las Palmas de Gran Canaria, Hiszpania
• San Juan, Portoryko
• Santa Cruz de Tenerife, Hiszpania
• Torrevieja, Hiszpania
• Ad-Dachla, Sahara Zachodnia

Bibliografia

1. Brigitte Hintzen-Bohlen: Sztuka i Architektura - Andaluzja. Warszawa: Wydawnictwo Philip Wilson, 2008, s. 170-183. ISBN 978-3-8331-5106-4.
2. Praca zbiorowa: Przewodniki Wiedzy i Życia - Sewilla i Andaluzja. Wyd. II. Warszawa: Hachette Livre Polska sp. z o.o., 2008, s. 164-167. ISBN 978-83-7448-633-0.Sprawdź autora:1.