Kasztelania małogoska
Kasztelania małogoska – kasztelania z siedzibą (kasztelem) w Małogoszczu[1].
Kasztelania małogoska była jedną z trzech kasztelanii zapilickich, które mieściły się początkowo w prowincji łęczyckiej i księstwie łęczyckim, stanowiąc ich południowo-wschodnie krańce znajdujące się na południowy wschód od Pilicy (po jej prawej stronie). Za rządów Konrada Mazowieckiego księstwo łęczyckie utraciło w 1239 r. lub 1243 r. trzy kasztelanie zapilickie, które na stałe przeszły do księstwa sandomierskiego[2][3][4][5][6][7][8].
Kasztelania znalazła się następnie w ziemi sandomierskiej i od 1320 w województwie sandomierskim. Około połowy XIV wieku, z chwilą przeniesienia władz administracyjnych do Chęcin, Małogoszcz utracił swą rangę i aż do roku 1795 wchodził w skład powiatu chęcińskiego, będąc siedzibą starostwa niegrodowego[8][9].
Wzmianki o pierwszych kasztelanach małogoskich pochodzą z XIII wieku.
Kasztelanowie małogoscy[edytuj | edytuj kod]
- Dobiesz, Dobiesław herbu Odrowąż 1224-1227
- Mirosław herbu Lubowla 1229-1231
- Zdzisław 1239
- Przybysław 1246-1250
- Wojsław herbu Półkozic 1256
- Mikołaj herbu Zadora 1259-1263
- Boksza 1270-1275
- Piotr Bogumiłowic 1282-1284
- Marcin 1286-1290
- Piotr z Mokrska herbu Jelita 1306-1310
- Dobiesław 1316-1325
- Stanisław Jelitko z Mokrska herbu Jelita 1354-1371
- Pietrasz (Piotr) z Korytnicy herbu Jelita 1373-1388
- Strasz z Białaczowa, Kościelnik herbu Odrowąż 1391-1407
- Grot z Jankowic herbu Rawicz 1411-1425
- Paweł, Paszek Złodziej z Biskupic herbu Niesobia 1426
- Stanisław Ligęza z Gorzyc, Przecławia herbu Półkozic 1439-1459
- Jakub z Dębna, Dembiński herbu Odrowąż 1460
- Mikołaj Róża z Borszowic herbu Poraj 1462-1468
- Zbigniew Bąk z Bąkowej Góry, Grodkowic herbu Zadora 1462-1467
- Andrzej z Tęczyna Tęczyński 1468-1474
- Jan Sienieński z Sienna i Oleska herbu Dębno 1478-1506
- Jan Oleśnicki z Bochotnicy herbu Dębno 1506-1512
- Adam Drzewicki herbu Ciołek 1515
- Wiktor Sienieński herbu Dębno 1515-1530
- Stanisław Spinek herbu Prus I 1530-1531
- Piotr Zborowski herbu Jastrzębiec 1531-1548
- Jan Leżeński herbu Nałęcz 1549-1563
- Jan Tarło ze Szczekarzowic herbu Topór 1563-1565
- Hieronim Modliszewski herbu Łabędź 1565-1567
- Krzysztof Lanckoroński herbu Zadora 1567-1589
- Andrzej Firlej herbu Lewart 1589-1590
- Sebastian Lubomirski herbu Szreniawa bez Krzyża 1591-1598
- Mikołaj Oleśnicki z Bochotnicy herbu Dębno 1598-1609
- Jan Zbigniew Ossoliński herbu Topór 1603
- Jan Stanisław Lasocki herbu Dołęga 1611-1619
- Jan Baranowski herbu Jastrzębiec 1619-1624
- Jerzy Kochanowski herbu Korwin 1625-1633
- Sebastian Wołucki herbu Rawicz 1633-1645
- Mikołaj Chlewicki herbu Odrowąż 1654-1661
- Stanisław Skarszewski herbu Leszczyc 1661-1667
- Aleksander Derszniak herbu Korczak 1668-1684
- Jan Franciszek Lipski herbu Łada 1689-1694
- Mikołaj Krasiński herbu Ślepowron 1694-1706
- Antoni Czermiński herbu Wieniawa 1706-1729
- Teodor Konstanty Orzechowski Biberstein herbu Rogala 1729-1730
- Stanisław Rupniewski herbu Szreniawa 1730-1763
- Adam Zygmunt Pełka herbu Radwan 1764-1777
- Paweł Chościak Popiel herbu Sulima 1777-1784
- Józef Sołtyk herbu własnego 1784-1786
- Kajetan Bystrzanowski herbu Starykoń 1786 zm. 1807 ostatni kasztelan małogoski. Ma tablicę epitafijną na murze stacji Męki Pańskiej przy kościele oo. Reformatów w Krakowie.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
- kasztelanie zapilickie
- lista polskich herbów szlacheckich
- urzędy senatorskie
- senat (I Rzeczpospolita)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Marek Minakowski, Senat I RP [online], Wielka Genealogia Minakowskiego, Sejm-Wielki.pl [dostęp 2021-06-11].
- ↑ Marek Koter, Historyczno-geograficzne podstawy oraz proces kształtowania się regionu łódzkiego., [w:] T. Marszał (red.), Miasto – region – gospodarka w badaniach geograficznych. W stulecie urodzin Profesora Ludwika Straszewicza, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2016, s. 131–161 [zarchiwizowane z adresu 2024-03-21].
- ↑ Alicja Szymczakowa, Urzędnicy Łęczyccy i Sieradzcy do połowy XV wieku, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica”, 20, 1984, s. 1–146 [zarchiwizowane z adresu 2023-10-22], Informacje w haśle na podstawie str. 3-4 i 11-37.
- ↑ Jacek Ladorucki, Tomasz Stolarczyk, O potrzebie stworzenia Słownika biograficznego ziemi łęczyckiej. Ogólne zasady opracowania kompendium i jego znaczenie dla regionu (rozdział: Dzieje ziemi łęczyckiej i jej granice), „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Librorum.”, 1/2 (22/23), 2016, s. 117–129 [zarchiwizowane z adresu 2023-11-16].
- ↑ Paweł Zięba, Przynależność administracyjno-terytorialna Przedborza na przestrzeni wieków [online], www.przedborz.com.pl [dostęp 2019-09-16] [zarchiwizowane z adresu 2024-03-21].
- ↑ MAŁOGOSZCZ – miasto królewskie [online], Dawne Kieleckie, 13 listopada 2011 [dostęp 2019-09-16] [zarchiwizowane z adresu 2024-02-28].
- ↑ Żarnów: Historia miejscowości [online], sztetl.org.pl (Wirtualny Sztetl) [dostęp 2019-09-16] [zarchiwizowane z adresu].
- ↑ a b TERYTORIUM DO 1772 ROKU (historia regionu radomskiego) [online], Radomskie Towarzystwo Naukowe (RTN), grudzień 2012 [dostęp 2024-03-20] [zarchiwizowane z adresu 2024-03-15].
- ↑ SPPP, t.II, nr 787