M10 Booker
 M10 Booker w czerwcu 2023 roku na pierwszej prezentacji | |
| Dane podstawowe | |
| Państwo | |
|---|---|
| Producent | |
| Typ pojazdu | |
| Trakcja |
gąsienicowa |
| Załoga |
4 |
| Historia | |
| Prototypy |
kwiecień 2020 |
| Dane techniczne | |
| Silnik |
ACE Cummins, 800 KM |
| Transmisja |
Allison Transmission 3040 MX |
| Długość |
7,6 m |
| Szerokość |
3,4 m |
| Wysokość |
2,8 m |
| Masa |
38-42 tony[2] |
| Osiągi | |
| Prędkość |
72 km/h |
| Zasięg pojazdu |
400-560 km |
| Dane operacyjne | |
| Uzbrojenie | |
| 1 × armata M35 kalibru 105 mm 1 × karabin maszynowy M2HB kalibru 12,7 mm 1 × karabin maszynowy M240B kalibru 7,62 mm | |
| Użytkownicy | |
 Stany Zjednoczone
| |
M10 Booker – amerykańskie działo pancerne zaprojektowane przez General Dynamics Land Systems dla US Army. Powstało jako rozwinięcie wozu bojowego Griffin II zwyciężając w programie budowy nowego czołgu lekkiego i wozu wsparcia Mobile Protected Firepower w czerwcu 2022 roku. Pierwsze zamówienie serii przedprodukcyjnej opiewa na 96 pojazdów, a pierwsze egzemplarze mają być dostarczone do końca 2023 roku[3].
Mimo klasyfikowania przez media M10 jako czołgu lekkiego ze względu na jego wygląd i projekt[4], oficerowie armii USA związani z projektem MPF uważają to przypisanie za niepoprawne[5]. Przy wadze ponad 42 ton i wyposażeniu będzie on najprawdopodobniej pełnił rolę działa szturmowego[6].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Prace nad nowym lekkim wozem bojowym dla US Army w ramach projektu Mobile Protected Firepower rozpoczęły się w 2015 roku. Do programu przystąpiły trzy firmy – SAIC wraz z ST Kinetics i John Cockerill zaproponowały zmodyfikowany wóz Hunter AFV z wieżą CMI 3105, BAE Systems zgłosił konstrukcję bazującą na przebudowanym lekkim czołgu M8 Buford, natomiast GDLS przedstawiło serię demonstratorów o nazwie Griffin opartych o platformy ASCOD i Ajax[7]. W grudniu 2018 roku GDLS oraz BAE Systems zostały poproszone o przygotowanie prototypów[8], z czego pierwszy prototyp Griffina został zaprezentowany w kwietniu 2020 roku[9]. W marcu 2022 roku oferta BAE Systems została zdyskwalifikowana[10], a w czerwcu tego samego roku GDLS został ogłoszony zwycięzcą otrzymując kontrakt o wartości 1,14 mld USD[11].
Nowy pojazd otrzymał oficjalną nazwę M10 Booker na cześć dwóch żołnierzy noszących to samo nazwisko (niespokrewnionych ze sobą)[12]:
- Roberta D. Bookera – szeregowca 133 pułku piechoty, który w 1943 roku w rejonie Fondouk w Tunezji miał ostrzeliwać przeciwnika ogniem z karabinu maszynowego mimo otrzymania postrzału i zginąć od kolejnej rany. Za bohaterstwo został pośmiertnie odznaczony Medalem Honoru.
- Stevona A. Bookera – sierżanta sztabowego i dowódcy czołgu M1A2, który podczas walk z oddziałami irackimi wzdłuż autostrady numer 8 w Bagdadzie bronił pluton przed wrogim ostrzałem korzystając z ciężkiego karabinu maszynowego M2, a po jego awarii leżąc na brzuchu na wieży czołgu przez 8 kilometrów przemarszu osłaniał własny czołg i resztę plutonu. Udało mu się zniszczyć jeden iracki pojazd zanim nie został trafiony. Został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Wybitnej Służby.
Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]
M10 ma klasyczny układ wnętrza z kierowcą siedzącym obok przedziału silnikowego na przodzie i wieżą umieszczoną z tyłu pojazdu, w której umieszczono stanowiska dowódcy, działonowego oraz celowniczego. Sama wieża jest wzorowana na tej z czołgu M1 Abrams wykorzystując ten sam system kierowania ogniem, co w M1A2 Sep V3, oraz niezależny termowizor dowódcy CITV. Kadłub bazuje na rozwiązaniach stosowanych w bojowych wozach piechoty ASCOD z umieszczonymi na nim dodatkowymi panelami ochronnymi i zwiększoną ochroną dna przed fugasami. Podobnie do czołgu M1, M10 również posiada wydzielony izolowany magazyn amunicji[13].
Pierwsze wersje M10 są napędzane przez czterosuwowy wysokoprężny silnik diesla MTU o mocy 800 KM, jednak docelowo napęd ma stanowić dwusuwowy motor ACE firmy Cummins[7]. Obydwie jednostki są spięte z przekładnią Allison 3040 MX. Szacowana prędkość pojazdu to 65 km/h na drodze przy zasięgu 305 km. Zastosowano również zawieszenie hydropneumatyczne[13].
Uzbrojeniem głównym jest gładkolufowa armata M35 kalibru 105 mm o skutecznym zasięgu strzału do 4 km. Działo jest w pełni stabilizowane i spięte z cyfrowym systemem celowania; może korzystać ze standardowej amunicji NATO[14]. Dodatkowo załoga ma do dyspozycji sprzężony z działem karabin maszynowy M240B kalibru 7,62 mm, ciężki karabin maszynowy M2HB kalibru 12,7 mm umieszczony na stropie wieży oraz wyrzutnie granatów dymnych po obu jej stronach[12]. Ponadto wieża jest przystosowana do zamontowania w niej automatu ładowania i ewentualnego przezbrojenia na armatę w kalibrze 120 mm[7].
Służba[edytuj | edytuj kod]
Pierwszą jednostką, która ma otrzymać nowe pojazdy, jest 82 Dywizja Powietrznodesantowa stacjonująca w Fort Bragg w Karolinie Północnej. Pierwsza partia ma zostać dostarczona do listopada 2023 roku[12]. Do 2025 roku ma zostać sformowany pierwszy trzykompanijny batalion liczący 42 maszyny, a do 2035 roku US Army planuje posiadać łącznie 504 pojazdy[15].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Adrian Bonenberger: It's Not a Light Tank: Army Unveils New Armored Combat Vehicle. Military.com, 2023-06-10. [dostęp 2023-09-25]. (ang.).
- ↑ Corey Dickstein: Army unveils the M10 Booker, its first new combat vehicle in two decades. Stars and Stripes, 2023-06-10. [dostęp 2023-09-25]. (ang.).
- ↑ Andrew Everdsen: General Dynamics wins $1.14 billion Mobile Protected Firepower contract. Breaking Defense, 2022-06-25. [dostęp 2023-06-26]. (ang.).
- ↑ David Winkie: The Army’s M10 Booker is a tank. Prove us wrong.. Military Times, 2023-06-21. [dostęp 2023-10-15]. (ang.).
- ↑ Kris Osborn: Army Says New Mobile Protected Firepower Vehicle is NOT a "Light Tank". Warrior Maven, 2023-06-16. [dostęp 2023-10-15]. (ang.).
- ↑ Adrian Bonenberger: It's Not a Light Tank: Army Unveils New Armored Combat Vehicle. Military.com, 2023-06-10. [dostęp 2023-10-15]. (ang.).
- ↑ a b c Damian Ratka: Booker - nowy czołg lekki U.S. Army. Defence 24. [dostęp 2023-10-25]. (pol.).
- ↑ U.S. Army awards General Dynamics contract for Mobile Protected Firepower. CISION, 2018-12-18. [dostęp 2023-10-28]. (ang.).
- ↑ Jared Keller: This could be the Army’s next light tank of choice. Tasks & Purposes, 2020-04-24. [dostęp 2023-10-28]. (ang.).
- ↑ Ashley Roque: US Army eliminates BAE Systems from ‘light tank' competition. Janes, 2022-03-02. [dostęp 2023-10-28]. (ang.).
- ↑ Andrew Eversden: General Dynamics wins $1.14 billion Mobile Protected Firepower contract. Breaking Defense, 2022-06-28. [dostęp 2023-10-28]. (ang.).
- ↑ a b c Rafał Muczyński: M10 Booker – nowy czołg lekki US Army/. MILMAG, 2023-06-12. [dostęp 2023-10-25]. (pol.).
- ↑ a b M10 Booker MPF. Army Recognition. [dostęp 2023-10-25]. (ang.).
- ↑ M10 Booker – Tracked Mobile Gun System (MGSS) [2023]. Military Factory, 2023-07-13. [dostęp 2023-10-25]. (ang.).
- ↑ Bartłomiej Kucharski: Mobile Protected Firepower z oficjalną nazwą ‒ M10 Booker. ZBiAM, 2023-06-12. [dostęp 2023-10-25]. (pol.).