Urazek salamandrowy
| Glischrochilus quadriguttatus | |||
| (Fabricius, 1777) | |||
 Widok od góry | |||
 Widok od spodu | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Podrodzaj |
Glischrochilus (Librodor) | ||
| Gatunek |
urazek salamandrowy | ||
| Synonimy | |||
| |||
Urazek salamandrowy[1] (Glischrochilus quadriguttatus) – gatunek chrząszcza z rodziny łyszczynkowatych i podrodziny Cryptarchinae.
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1776 roku przez Johana Christiana Fabriciusa pod nazwą Ips 4-guttata. W rok później autor ten skorygował epitet gatunkowy na quadriguttatus[2]. W 1790 roku Guillaume-Antoine Olivier umieścił ten gatunek w rodzaju Nitidula, natomiast w 1913 roku Antoine Henri Grouvelle przeniósł go do rodzaju Glischrochilus[3].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Chrząszcz o ciele długości od 3,2 do 6,2 mm[4], lekko wysklepionym[4][5], w zarysie podługowato-owalnym. Oskórek jest nagi, błyszczący[5], ubarwiony głównie czarno z bladożółtymi plamami na pokrywach[4][5]. Typowo występują dwie pary tych plam, zwykle o kształcie trójpłatowym[4]. Istnieje jednak aberracja barwna o przednich plamach rozdzielonych na trzy, a tylnych na dwie plamki, wskutek czego jest ich na pokrywach dziesięć[5]. Szerokości nasadowych krawędzi przedplecza i pokryw są równe. Długość pokryw jest około 1,4 raza większa niż ich szerokość[4]. Powierzchnia pokryw ma punkty nieregularnie rozmieszczone, miejscami układające się w zaburzone szeregi[5]. Przedpiersie ma wyrostek o części środkowej przewężonej, zaś wierzchołku szeroko zaokrąglonym. Punktowanie zapiersia jest grube[4].
Ekologia i występowanie[edytuj | edytuj kod]
Gatunek saproksyliczny. Zarówno larwy, jak i owady dorosłe są saprofitofagiczne. Żerują na rozkładającej się materii roślinnej, przede wszystkim na fermentującym soku wyciekającym z uszkodzonych drzew liściastych. Spotykane bywają pod korą, w ranach i chodnikach kornikowatych[5][6]. Postacie dorosłe są stadium zimującym i spotyka się je od września do maja[6].
Gatunek palearktyczny[3]. W Europie znany jest z Portugalii, Hiszpanii, Irlandii, Wielkiej Brytanii, Francji, Belgii, Luksemburga, Holandii, Niemiec, Szwajcarii, Austrii, Włoch, Danii, Szwecji, Norwegii, Finlandii, Estonii, Łotwy, Litwy, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Ukrainy, Mołdawii, Rumunii, Bułgarii, Słowenii, Chorwacji, Bośni i Hercegowiny, Serbii, Czarnogóry, Albanii, Macedonii Północnej, Grecji oraz europejskich części Rosji i Turcji. Rozmieszczony jest również dalej na wschód aż po wschodnią Palearktykę[7]. W Polsce jest owadem rzadko spotykanym[6].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Glischrochilus quadriguttatus – Urazek salamandrowy. [w:] Insektarium.net [on-line]. [dostęp 2023-08-31].
- ↑ gatunek: Glischrochilus (Librodor) quadriguttatus (Fabricius, 1777). [w:] Biodiversity Map [on-line]. [dostęp 2021-08-06].
- ↑ a b Karl V. Miller, Roger N. Williams. An Annotated Bibliography of the Genus Glischrochilus Reitter (Coleoptera: Nitidulidae, Cryptarchinae). „Research Circular”. 266, s. 1-65, 1981. Ohio Agricultural Research and Development Center.
- ↑ a b c d e f Andrzej Lasoń. Nowe dane o wystêpowaniu w Polsce przedstawicieli rodzaju Glischrochilus Reitter, 1873 (Coleoptera: Nitidulidae: Cryptarchinae). „Wiadomości entomologiczne”. 17 (3-4), s. 169-173, 1998.
- ↑ a b c d e f Marian Nunberg: Klucze do oznaczania owadów Polski. Część XIX Chrząszcze — Coleoptera. Zeszyt 65 Łyszczynkowate — Nitidulidae. Warszawa: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, PWN, 1976, s. 83.
- ↑ a b c B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska. Chrząszcze – Coleoptera. Cucujoidea, część 1. „Katalog Fauny Polski”. XXIII (12), 1986.
- ↑ Glischrochilus quadriguttatus (Fabricius, 1776). [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2021-08-06].