Ścinawka Średnia

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ścinawka Średnia
wieś
Ilustracja
Kościół św. Marii Magdaleny w Ścinawce Średniej
Państwo

 Polska

Województwo

 dolnośląskie

Powiat

kłodzki

Gmina

Radków

Liczba ludności (III 2011)

2198[2]

Strefa numeracyjna

74

Kod pocztowy

57-410[3]

Tablice rejestracyjne

DKL

SIMC

0855109

Położenie na mapie gminy Radków
Mapa konturowa gminy Radków, po prawej znajduje się punkt z opisem „Ścinawka Średnia”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Ścinawka Średnia”
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Ścinawka Średnia”
Położenie na mapie powiatu kłodzkiego
Mapa konturowa powiatu kłodzkiego, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „Ścinawka Średnia”
Ziemia50°30′55″N 16°30′00″E/50,515278 16,500000[1]
Multimedia w Wikimedia Commons
Kościół Bożego Ciała w Ścinawce Średniej
Pałac w Ścinawce Średniej
Zamek Kapitanowo w Ścinawce Średniej, 2017
Posąg św. Jana Nepomucena

Ścinawka Średnia (niem. Mittelsteine[4]) – wieś w Polsce, położona w województwie dolnośląskim, w powiecie kłodzkim, w gminie Radków[5][6].

W latach 1973–1976 wieś była siedzibą gminy Ścinawka Średnia. W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do województwa wałbrzyskiego.

Integralne części wsi[edytuj | edytuj kod]

Integralne części wsi Ścinawka Średnia[5][6]
SIMC Nazwa Rodzaj
0992214 Bieganówek przysiółek
0992220 Księżno osada

Historia[edytuj | edytuj kod]

Ścinawka Średnia powstała w XIII wieku przy popularnym szlaku handlowym[7]. W XVIII wieku własność ziemska uległa rozdrobnieniu i poszczególne fragmenty miejscowości znajdowały się w różnych rękach, między innymi część wsi należała do jezuitów z Kłodzka[7]. W drugiej połowie XIX wieku kiedy w roku 1879 to zbudowano linię kolejową z Kłodzka do Nowej Rudy, wieś się rozwinęła[7]. W roku 1902 kiedy przez miejscowość przeprowadzono linię Kolei Sowiogórskiej powstało tu kilka zakładów przemysłowych, między innymi elektrownia, przędzalnia bawełny i wytwórnia skrzynek[7]. W czasie II wojny światowej w Ścinawce Średniej znajdowała się filia obozu koncentracyjnego Groß-Rosen[8].

Demografia[edytuj | edytuj kod]

Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) mieszkało tu 2198 osób[2]. Jest największą miejscowością gminy Radków.

Rolnictwo[edytuj | edytuj kod]

W miejscowości działało Państwowe Gospodarstwo Rolne – Państwowe Przedsiębiorstwo Hodowlane Ścinawka[9]. W roku 1993 po przekształceniu funkcjonuje jako Gospodarstwo Rolne Skarbu Państwa Ścinawka Średnia[10].

Transport[edytuj | edytuj kod]

W Ścinawce Średniej krzyżują się drogi wojewódzkie nr 386 oraz 387[11].

Stacja kolejowa Ścinawka Średnia stanowi węzeł dla czterech linii kolejowych[12].

Kolej żelazna dotarła do Ścinawki 15 października 1879 r., wraz z otwarciem przedostatniego Śląskiej Kolei Górskiej, której część stanowi dzisiejsza linia kolejowa Kłodzko - Wałbrzych[13]. Trasa jest czynna w ruchu towarowym i pasażerskim: przewozy prowadzą Koleje Dolnośląskie[14].

W latach 1900–1902 główną, państwową linię przecięła prywatna, lokalna kolej dojazdowa, zwana Koleją Sowiogórską (na odcinku Dzierżoniów – Dzikowiec) i Koleją Stołowogórską (na odcinku Dzikowiec – Radków)[15][16]. Linia została częściowo rozebrana jeszcze przez II wojną światową – pozostawiono bocznicę do stacji Nowa Ruda Słupiec[17]. Istniejące od 1903 r. połączenie kolejowe Radkowa ze Ścinawką Średnią zostało w 1987 r. zawieszone[18]. We wrześniu 1999 r. tory w kierunku Radkowa rozebrano[19].

W 2010 r. odbudowano inną, uprzednio rozebraną w latach 90. XX wieku linię towarową ze Ścinawki Średniej do Tłumaczowa[20]. Bocznicę odbudowano śladem dawnej transgranicznej linii kolejowej do Otovic, którą doprowadzono do Ścinawki w 1889 r.[21]

Zabytki[edytuj | edytuj kod]

Według rejestru zabytków Narodowego Instytutu Dziedzictwa na listę zabytków wpisane są obiekty[22]:

  • kościół parafialny pw. św. Marii Magdaleny z XIV w., przebudowany w 1738 roku,
  • kościół filialny pw. Bożego Ciała z 1517 roku, przebudowany w XVIII wieku,
  • zespół pałacowy[23] prepozytury oo. jezuitów (ul. Wojska Polskiego 13-15-17) z końca XVII wieku, przebudowywany w 1788 i 1925 roku,
    • pałac
    • cztery domy mieszkalne
    • spichrz, obecnie kaplica
    • pawilon ujęcia wody
    • park
  • park „Bieganówek”, powstały po 1920 roku,
  • wieża mieszkalna - Zamek Kapitanowo, z pierwszej połowy XVI wieku i XVII wieku, wkomponowana w bryłę gotycko-renesansowego dworu obronnego.

Religia[edytuj | edytuj kod]

Na terenie wsi działalność duszpasterską prowadzą następujące kościoły:

Związani ze Ścinawką[edytuj | edytuj kod]

Szlaki turystyczne[edytuj | edytuj kod]

Ciekawostki[edytuj | edytuj kod]

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]


Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 136840
  2. ↑ a b GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
  3. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1262 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262)
  5. ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  6. ↑ a b GUS. Rejestr TERYT
  7. ↑ a b c d Waldemar Brygier, Tomasz Dudziak: Ziemia Kłodzka. Pruszków: Oficyna Wydawnicza "Rewasz", 2010, s. 452 do 454. ISBN 978-83-89188-95-3.
  8. ↑ Abraham Kajzer, Za drutami śmierci, Wałbrzych: Muzeum Gross-Rosen, 2013, ISBN 978-83-89824-09-7.
  9. ↑ Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 9 lipca 1990 r. w sprawie celów, zasad i trybu udzielania oraz wysokości stawek dotacji dla rolnictwa w 1990... [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2017-11-28] (pol.).
  10. ↑ Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 30 marca 1993 r. w sprawie wysokości stawek dotacji dla rolnictwa oraz zasad i trybu ich udzielania w 1993 r. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2017-11-28] (pol.).
  11. ↑ Geoportal: gmina Radków, dostęp: 2014-10-24
  12. ↑ Ryszard Stankiewicz, Marcin Stiasny: Atlas Linii Kolejowych Polski 2011. Wyd. pierwsze. Rybnik: Eurosprinter, 2011, s. G4. ISBN 978-83-931006-4-4. (pol.).
  13. ↑ Przemysław Dominas: Kolej Kłodzko – Wałbrzych. Łódź: Księży Młyn, 2010, s. 23. ISBN 978-83-61253-92-1.
  14. ↑ Koleje Dolnośląskie liniowe rozkłady jazdy, dostęp: 2014-10-15
  15. ↑ Leszek Kumor: Koleją zębatą w Sudetach Środkowych. [w:] Na Szlaku 11(65)/1994 [on-line]. bazakolejowa.pl/~halski. [dostęp 2014-10-15]. (pol.).
  16. ↑ Leszek Kumor, Andrzej Ubysz: Koleją zębatą w Sudetach Środkowych. [w:] Na Szlaku 11(89)/1996 [on-line]. bazakolejowa.pl/~halski. [dostęp 2014-10-15]. (pol.).
  17. ↑ Pod semaforkiem: Nowa Ruda Słupiec, dostęp: 2014-10-15
  18. ↑ Pod semaforkiem: Radków, dostęp: 2014-10-14
  19. ↑ Rafał Wiernicki: Kolej Stołowogórska. [w:] Turysta Dolnośląski 2/2004, str.10 [on-line]. bazakolejowa.pl/~halski. [dostęp 2014-10-14]. (pol.).
  20. ↑ Maciej Maciejewski: Nowy kamieniołom, 28 lipca 2010 r., tvp.pl, dostęp: 2014-10-13
  21. ↑ Wojciech Michalski: Linia Ścinawka Średnia – Otovice – Broumov. [w:] Turysta Dolnośląski 11/2004 [on-line]. bazakolejowa.pl/~halski. [dostęp 2014-08-05]. (pol.).
  22. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 82. [dostęp 2012-08-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-27)].
  23. ↑ zwany Pekinem
  24. ↑ Kotlinę Kłodzką promują Afonia, miód i pszczoły. www.gazetawroclawska.pl. [dostęp 2015-09-20].
  25. ↑ Agnieszka Dobkiewicz, koz, Metalowy zespół nagrał ostry teledysk w kościele. Kuria: Doszło do nadużycia, 4 sierpnia 2018

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Gmina Radków (powiat kłodzki)
Miasto
Części miasta
Wsie
Części wsi
Osady wsi
Przysiółki wsi
Dawna wieś

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ścinawka_Średnia&oldid=73458500”