9 Pułk Artylerii Lekkiej (2 GA)
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie |
1942 |
| Rozformowanie |
1947 |
| Dowódcy | |
| Pierwszy |
ppłk Stanisław Gliwicz |
| Ostatni |
ppłk Antoni Świeży |
| Działania zbrojne | |
| kampania włoska | |
| Organizacja | |
| Rodzaj wojsk | |
| Podległość | |
9 Pułk Artylerii Lekkiej (9 pal) – oddział artylerii lekkiej Polskich Siłach Zbrojnych.
Formowanie i zmiany organizacyjne
[edytuj | edytuj kod]Pułk został sformowany w październiku 1942 roku na skutek podziału pułku artylerii lekkiej 6 DP na 6 i 9 pal w Iraku w obozie wojskowym w Mullach Azis. Po sformowaniu podjęto intensywne szkolenie całego stanu osobowego, sukcesywnie pułk był wyposażony w broń brytyjską. Wszedł w skład Armijnej Grupy Artylerii, Armii Polskiej na Wschodzie. Po wyłonieniu ze składu APW 2 Korpusu Polskiego, wszedł w skład 2 Armijnej Grupy Artylerii 2 KP. Uczestniczył we wszystkich bojach 2 KP od rzeki Sangro do linii Gotów.
Jesienią 1944 roku jednostka została przezbrojona i przeformowana w 9 pułk artylerii ciężkiej/najcięższej[a]. Pułk wchodził w skład 2 Grupy Artylerii wspierającej 2 Korpus, uczestniczył w dalszych walkach. Po zakończeniu walk, na przełomie lipca i sierpnia 1945 wyznaczony został do pełnienia służby wartowniczej. Wszedł w skład Zgrupowania Brygadowego „Tobruk” Grupy „Straż” (Polish Guarg Group)[1].
Organizacja i obsada personalna 9 pułku artylerii lekkiej
[edytuj | edytuj kod]Dowódca pułku[2]
- ppłk dypl. Stanisław Gliwicz
- ppłk Antoni Świeży
Zastępca dowódcy pułku
- mjr Jan Walasek
Dowódcy dywizjonu: I dywizjon
- mjr Wojciech Kopel
II dywizjon
- kpt. Romuald Stępniewski
III dywizjon
- kpt. Henryk Ostrowski
Struktura organizacyjna 9 pułku artylerii lekkiej
[edytuj | edytuj kod]
Pułk liczył (etatowo):
- oficerów - 50
- podoficerów i kanonierów - 679
- 25 funtowych armat - 24
Organizacja i obsada personalna 9 pułku artylerii ciężkiej
[edytuj | edytuj kod]Obsada w czasie bitwy o Bolonię[3]:
- dowódca pułku – ppłk Antoni Świeży
- zastępca dowódcy - mjr Włodzimierz Łagidze
- adiutant - kpt. Stanisław Drewnowski
- dowódca I dywizjonu – kpt. Adam Kowalski
- dowódca II dywizjonu – kpt. Andrzej Cieszewski
- dowódca III dywizjonu – kpt. Ludwik Salwik
- dowódca IV dywizjonu – kpt. Edward Marcinkiewicz
Ponadto służbę w pułku pełnił por. Kazimierz Romanowicz.
Dwa dywizjony artylerii ciężkiej uzbrojone były w 7,2 calowe haubice (183 mm); kolejne dwa dywizjony w 155 mm armat dalekosiężnych (amerykańskich). Etat przewidywał 32 oficerów, 57 starszych podoficerów i 689 młodszych podoficerów i szeregowych, łącznie 778 żołnierzy. W każdej baterii po 2 armaty lub haubice w dywizjonie 4 sztuki, łącznie w pułku 8 szt. 7, 2" haubic i 8 szt. armat dalekonośnych 155 mm oraz 2 armaty plot. 20 mm holowane, 26 lkm Bren i 14 granatników ppanc. Piat.[4].
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Według polskiej nomenklatury brytyjskie pułki Heavy Artillery Regiment w/g etatu WE III/220/2 z 14.01.1944 r. nosiły nazwę pułki artylerii najcięższej, w tym przypadku 9 pan. Natomiast brytyjskie pułki Medium Artillery Regiment w/g etatu WE III/10/5 z 07.01.1944 r. nosiły nazwę pułków artylerii ciężkiej, w tym przypadku 10, 11 oraz 12 i 13 pac
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Żak 2014 ↓, s. 137.
- ↑ Polak 2004 ↓, s. 126.
- ↑ Blum i in. 1990 ↓, s. XX.
- ↑ Gaj 2019 ↓, s. 138-139.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Maciej Szczurowski: Artyleria Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie w II wojnie światowej. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2001. ISBN 83-7174-918-X.
- Piotr Żaroń: Armia Polska w ZSRR, na Bliskim Wschodzie i Środkowym Wschodzie. Warszawa 1981: KAW RSW „Prasa- Książka - Ruch, 1981.
- Józef Smoliński: Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie : 1939-1945. Warszawa: "Egros", 1997. ISBN 83-86268-66-2.
- Aleksander Blum, Maciej Przedrzymirski, Jerzy Wisz, Jan Paśnicki: Artyleria polska Bitwa o Bolonię 1945. Materiały do Księgi Pamiątkowej Artylerii Polskiej na Zachodzie 1940-1945. Londyn: Koło Oficerów Artylerii, 1990.
- Jakub Żak: Nie walczyli dla siebie. Powojenna odyseja 2 Korpusu Polskiego. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2014. ISBN 978-83-7399-621-2.
- Krzysztof Gaj: 16. Brygada Pancerna. Studium organizacji brygady pancernej - myśl organizacyjno-etatowa Wschodu i Zachodu w okresie II-VII 1945 r.. Oświęcim: Napoleon V, 2019. ISBN 978-83-7889-958-7.
- Michał Polak, Grot - Zeszyty Historyczne nr 18/19 2004.„Obsada dowództw Armii Polskiej na Wschodzie według stanu na 1 stycznia 1943 r.”, Leszno: Wydawnictwo Instytutu im. gen. Stefana „Grota” Roweckiego w Lesznie, 2004, ISSN 1509-9792.
